اگر فرهنگ را دستاوردهای مادی و غیر مادی بشر بخوانیم-که یکی از تعریف هاي مردم شناسان از فرهنگ است-بر اساس رویکرد ماده انگارانه سازمان های متولی و شاید تقلید گرایانه تحصیلکردگان و متصدیان میراث فرهنگی کشور -که میراث آموزه های مغرب زمینیان است-بناها وساختمان ها ، آلات و ابزارهای زندگی گذشتگان کانون توجه قرار گرفت و مطالعاتي اغلب بی سامان در این حوزه انجام یافته است.

نگاهی به عملکرد میراث فرهنگی کشور نشان می دهد توجه به ظاهر این میراث گران بها متاثر از نگرش در این حوزه است و این پژوهش ها نیز در قالب گزارش نهایی شده و زینت کتابخانه ها شده است؛ غافل از آن که تحلیل و تفسیر اجزا و کارکرد عناصر در این ترکیب ها از خود اثر و بنا مهم تر بوده و در زندگی بشر امروز موثرتر است.

 ساده انگاری کارکرد اجزاء و عناصر معماری و ابزارها ما را از بهره گیری از این آثار تمدنی به عنوان گنجینه هویت ملی محروم ساخته است و لذا در خلاء تئوریک، معماری مدرن در کشور ما به سوی معماری غربی گرایش پیدا کرد و در واقع معماری غرب خود را برمعماری ملی ما تحمیل کرد؛ غافل از آنکه معماری غربی حامل هویت غربی بوده و با خود فرهنگ غربی را به معماری ما تحمیل کرده است.

 ما محتاج تحلیل سازه های تمدنی ایرانی در جای جای ایران و روابط عناصر بناهای تمدنی و کارکرد های هریک از اجزاء برای شکل گیری معماری مدرن بر پایه هویت ملی -که بازیافته فرهنگ گذشته ماست- هستیم .

گذشته از بی توجهی یا کم توجهی به آثار تمدنی و یا بهره گیری نا صواب و یا ناکافی از این میراث های تمدنی به عنوان سند هویت ملی که مذموم است ،غفلت بزرگتری که یک فاجعه فرهنگی به حساب می آید ، فراموشی میراث معنوی ماست .

زبان ، گویش ها ، مثل ها، قصه ها ، نواها ، ترانه ها ، ضرب المثل ها ، رسوم و بازی ها در میان گروه های قومی یک فرصت بی نظیر تاریخی و فرهنگی است که نشانگر هویت یک قوم ویک ملت است.

 غنای این عناصر در میان اقوام و به تعبیر صحیح تر گروه های قومی ایران، نشانگر بلوغ این تمدن بزرگ بشری است و شناسایی و باز شناساندن این گوهرهای پنهان فرهنگی می تواند در هویت بخشی و هویت یابی و پیوند ایرانی امروز با ایرانی دیروز نقش ارزنده ای داشته باشد .

جوان ایران و ایران جوان میراث دار یک تاریخ ترکیب های فرهنگی و میراث معنوی است که نباید از آن غافل باشد و غفلت از آن ظلم نابخشودنی به خود و هویت خود و به تاریخ گذشته خود و بانیان این فرهنگ غنی تاریخی است که باید در جهان ثبت و به عنوان میراث معنوی بشر معرفی شود .

همانگونه که بی توجهی به هویت عناصر فرهنگ مادی موجب تغییر در بافت شهرها و دگرگونی روستاهای ما شده بی توجهی به عناصر غیر مادی فرهنگ خودی نیز بتدریج هویت ایرانی ما را نیز زایل خواهد کرد و ایرانی غافل از بودن خود ، دچار از خود بیگانگی و در خلاء هویت به هویت دیگری متمایل خواهد شد .

به راستی برهنگی و یا میل به برهنگی در جامعه امروز ما ریشه در کدام فرهنگ دارد؟ درهویت ایرانی کرد ، هویت ایرانی آذری ، هویت ایرانی عرب ، هویت ایرانی بلوچ ، هویت ایرانی خراسانی ، هویت ایرانی لر ، هویت ایرانی خراسانی ، هویت ایرانی بندر نشینان جنوب ، هویت ایرانی گیلک و مازندرانی و يا ترکمن؟...هيچ کدام. به نظر شما هویت گمشده ایرانی مسلمان امروز درجستجوی چیست ؟

 راستی بهترین مسیرهویت یابی زنان و مردان ایرانی بازگشت نیست؟ باز گشت نه به معنای تحجر که به معنای بازگشت به هویت ایرانی اسلامی خود.

متولیان مهندسی فرهنگی در کشور باید به نقش خرده فرهنگ ها در شکل گیری تمدن ایرانی و ایرانی اسلامی توجه کنند، چرا این که هویت ایرانی ملهم از اسلام و بخشی از جهان اسلام است .

در این میان سینمای ایران غافل از این ترکیب ها و خرده فرهنگ هاست و سایر رسانه ها نیز به انگیزه مشتری مداری به رویکرد غربی توجه بیشتری کرده اند و از خود غافل شدند و و این روند تامین نظر مشتری در واقع یک ولع کاذب در مخاطبان ایجاد کرد که باید متولیان امر با نگاه عالمانه به این پدیده فرهنگی بلعیده شدن فرهنگ خودی توجه کنند.

 سرزمین من گهواره ترکیب های فرهنگی است. سرزمین من گنجینه میراث معنوی است. لباس مادر بزرگ ها فراموش می شود . کلاه پدربزرگ ها را دیگر کسی بر سر نمی کند . از برک نامی برای سود بردن یک کارخانه ماند و چوخا همچنین ! قصه های مادر بزرگ شاید در گوش جان بعضی از ما مانده باشد .

 راستی قصه هفت برادر !؟ پیرزن به خانه دخترش رسید؟ و قصه پاکدامنی در قصه « خاله سر کشی » را به یاد دارید

. افسانه های سرزمین من شیرین تر از بسیاری از سریال های عاشقانه است . بازی های کودکی من هم ورزش بود و هم سرگرمی و آموزش همدلی و زندگی جمعی کاب در کنه ، خرک جوز جوز ، کشت کا ، جابخوردن کا ، هفت سنگ و تب کا ........ چه غفلتی ...!

 بگذارید آسیاب های آبی به راه افتند تا بشر به انرژی پاک عملا" اعتقاد پیدا کند. بیایید دنگ و اودنگ و جوزن را فراموش نکنیم .

بیایید رسوم باران خواهی نه رسوم آفتاب خواهی سواد کوهی ها را حفظ کنیم و به آیندگان معرفی کنیم.

میراث فرهنگی مازندران باید کلوشه را میراث معنوی کشاورزی در کشور و جهان به عنوان یک ترکیب فرهنگی فولک محلی ، ملی و با آموزه های دینی و اعتقادی ثبت کند. 

ايميل نويسنده: (rasolshrifi@yahoo.com)