مناظره خرداد ماه سال گذشته موسوي واحمدي نژاد نوعی هاراگیری سیاسی  و جنگ همه علیه همه و فصل جدیدی در معادلات سیاسی ایران بود. از این منظر احمدی نژاد برنده این میدان است .چه در انتخابات شکست سختی  مي خورد و چه پیروز مي شد. 

احمدی نژاد در آن مناظره عجیب و موسوی نجیب به نظر رسیدند . اما تحلیل معنا شناختی موضوع برای جامعه خردورز ما قابل تامل است . شاید برای اولین بار مخاطب سیاسی جامعه ما به عنوان پیرو ،طرفدار و دنباله رو جریانات سیاسی در مقام و جایگاه محرم ، ولی نعمت و قاضی قرار گرفتند و  در این حوزه ي شش قفله به روی مردم باز شد.

این نوشتار قصد دارد در سالگشت آن رخداد مهم با یک نگاه علمی این رویداد بزرگ سیاسی را از منظر دانش تبلیغات به تحلیل معنا شناسانه بنشیند؛گر چه معتقدم احمدی نژاد بسیار حرفه ای توانست و لو با نادیده انگاشتن برخی اصول جوانمردانه- موسوی را ضربه فنی نماید.

۱- رفتار احمدی نژاد در مناظره انتخاباتي اش در چها چوب نظری" فرار رو به جلو" معنا می شود. چهار چوبی که بارها  توانایی خود را در این حوزه مورد سنجش و ارزیابی قرار داد و دستاورد های و ثمرات شیرین آن را چشید.در مقابل موسوی خودش را در چهار چوب انسان فرهنگی قرار داد، بدون اینکه آن را در مناظره سیاسی مورد سنجش قرار داده باشد و یا اینکه از متدلوژی خاصی برخودار باشد و این تا پایان در سراسر  مناظره حاکم بود. احمدی نژاد حمله می کرد و و پاسخ می خواست و موسوی هم ناتوان  و مردد در پاسخگویی.

۲- احمدی نژاد به فنون مذاکره از منظر جنگ روانی به خوبی آگاه بود  اما موسوی فاقد استراتژی مشخص بود . احمدی نژاد بار ها و بارها نام موسوی را بر زبان جاری می ساخت . لحن احمدی نژادبسیار توام با تحقیر و تنبه بود و در سراسر مناظره در چشم های موسوی نگاه می کرد. گاه هنگام صحبت های موسوی لبخندی از روی تبختر می زد. موسوی به دوربین نگاه نمی کرد. سرش همواره پایین بود صدای لرزانی داشت. تکیه کلام چیز ،چیز را بسیار به کار برد. همواره لابه لای کاغذ ها دنبال چیزی می گشت و هرگز نتوانست جز، در دقایق پایانی با مخاطب ارتباط برقرار کند. او در لاک دفاعی اسیر حملات احمدی نژاد قرار گرفت و نتوانست در مقام یک مرد مصمم ، قوی و شایسته برای کسب جایگاه ریاست جمهوری ظاهر شود.

۳- گریز رندانه احمدی نژاد در لابه لای صحبت ها ی خود به اینکه آقای موسوی من شما را دوست دارم! نوعی دلجویی سیاسی ، پنهان کردن عصبانیت خود ،فرو نشاندن عصبانیت طرفدارن موسوی وگفتن این پیام به مخاطب بوده است که مجبور به بیان واقیعت هاست  و گفتن واقعیت همواره تلخ است و  نهایتا" القای زیرکانه این پیام اصلی خود  که آقای موسوی شما آدم ساده و سالمی هستید که طعمه عده ای سیاست پیشه قرار گرفته ای!؟موسوی یک بار این معانی را درک نکرد و احمدی نژاد را به چالش نکشید! او ساکت می ماند و احمدي نژاد حمله می کرد...

۴- احمدی نژاد به خوبی از فراتاکتیک  بهره گرفت. او در عین حال که موسوی را رقیب اصلی و جدی خود فرض می کرد و از رشد چشمگیر آرای او در نظر سنجی ها باخبر بود . او را ضعیف نشان می داد و زیرکانه گفت آقای موسوی مثلثی از دولت های گذشته در مقابل من ایستاده اند.

احمدي نژاد،موسوی را کوچک انگاشت . صریحا گفت صحنه گردان انتخابات دیگران هستند! اما موسوی قضيه را چالشی نکرد ! در عین حال احمدی نژاد خودش را قهرمان نشان داد و گفت با مثلث قدرت ،ثروت و تزویر در حال نبرد است و به مخاطب القا کرد که منجی آنان و حافظ منافع آنان است و قطعا شکست ناپذیر است. او بی شک در این تاکتیک پیروز میدان بود و قاطعانه ترمینولوژی حاکم بر حوزه معنایی خودرا گسترش داد . از یک سوی طرفداران خود را منسجم ساخت و انان را از نظر ایدیولوژی انتخاباتی فربه کرد و آنان را به یک مبلغ تمام تبدیل و از طرف دیگر  انسجام جناح مقابل را بر هم ریخت.

۴- او در ادامه همین استراتژی فرا تاکتیک از تکنیک عقبه نویسی و آتش تهیه ریختن استفاده کرد .احمدی نژاد در این حوزه با صداقت کودکانه وارد مناظره شد. بهترین لحظاتی که موسوی می توانست احمدی نژاد را زمین گیر کند . اما نمی دانم چرا موسوی این قدر دست و پا بسته بود!؟  در این وضیعتی که احمدی نژاد با دستپارچگی  احساسات و قدرت را درهم می آمیخت و  خشونت گفتمانی خود  را به نمایش می گذاشت، به خوبی می توانست با پرسش انگیزی موسوی مهار شودکه نشد !

شانسی که موسوی آورد این بود که احمدی نژاد اتوبان را خلوت دید شروع  کرد به گاز دادن  و ناگهان مخاطب با دو تیپ شخصیتی رو به رو شد؛ یکی که بی مهابا می تازد و دیگری که تامل می کند! در این لحظه متانت و شخصیت موسوی نمایان شد. در این لحظه هم موسوی نتوانست احمدی نژاد را ضربه فنی کند. باز احمدی نژاد به مخاطب آموخت که موسوی شخصی فرهنگی و مسولیت پذیر است. این  پرستیژ اخلاقی موسوی در برابر احمدی نژاد بسیار با باشکوه جلوه کرد . احمدی نژاد این را فهمید که چه میدان سرسبزی برای موسوی فراهم آورد است . اما موسوی باز به خاطر ندانستن فنون جنگ روانی در بیان هدف ها ،پاسخگو بودن به سوالات ،تجزیه و تحلیل مطالب و برنامه محوری بسیار ناتوان ظاهر شد. مخاطب در برابر این تضاد شناختی قرار گرفت . موسوی آدم خوب اما رییس جمهوري ناتوان؟!

۵- یکی دیگر از موضوعات مهم در معنا شناسی ا ین مناظره ،استفاده شدید احمدی نژاد از تاکتیک ماساژ پیام بود. کلی گویی و کلی بافی موسوی از ضعف های احمدی نژاد آن هم با خوانش متن واقعا برای تیم تبلیغاتی حرفه ای موسوی جای تاسف دارد .

با سوالات کلی معلوم است جواب کلی می گیرید! فضایی که موسوی در نقد  احمدی نژاد فراهم ساخت خطای استراتژیک بود . او ناشیانه از حوزه سیاست خارجی شروع کرد !  حوزه ای که کاملا مورد تایید نظام و مردم است . موسوی برای ورود به نقد احمدی نژاد با برنامه وارد  نشد، در نتیجه احمدی نژاد به راحتی و  زیرکانه توانست موفق از این حوزه سخت  بیرون آید . اگر چه در این لحظات احمدی نژاد در برابر ناتوانی موسوی زیاد ذوق زده شد و چند گل به خودش زد!

۶- تاکتیک آتشین احمدی نژاد ( تاکتیک افشا گرایانه ) رفتار سخاوتمندانه احمدی نژاد در بیان اسامی برخی افراد که آنان را بدون هیچ ترسی مفسدین اقتصادی خواند نکته برجسته این مناظره بود. این رفتار که در بین سیاسیون ایران بی سابقه است ، شجاعت و جسارت احمدی نژاد را به تصویر کشید.

این لحظات نفس های بینندگان در سینه حبس شده بود. این رفتار آن چنان با تفکر اپوزیسیونی تاریخی این ملت در نقدقدرت  همخوانی دار دو به قدری ساختارشکنانه بود که بغض فروخفته ملتی که این حرف ها را در مجامع غیر رسمی و خصوصی می شنید و تا به حال هیچ مرجع رسمی آن راتایید و یا رد نمی کرد به یکباره ترکاند!

شنیدن این مطالب آن هم از زبان رییس جمهور موضوعی نیست که از خاطره تاریخی این ملت به این راحتی از بین برود. این  رفتار احمدی نژاد را در موقعیت برد ـ برد قرار داد . اگراو  انتخابات را هم مي باخت قهرمان این افشاگری مي شد.

او در این حوزه هم از نظر تبلیغاتی، از فرا تاکتیک ها استفاده خوبي کرد. او از مدتهای قبل تبلیغات انتظاری کرده بود که دست به چنین کاری خواهد و اهمیت مناظرات را در تصمیم گیری مردم جدی کرد. او که  در تبلیغات محیطی  ازطرفداران نه جندان مصمم خود راضی نبود و عملا نمی توانست از پس شگرد های تبلیغاتی موسوی برآید، نگاه ها را متوجه خلاقیت های فردی خود ساخت و با دیگر به اصولگرایان آموخت که چاره ای جز باور احمدی نژاد ندارند .

احمدي نژاد در این حوزه بسیار حرفه ای عمل کرد. او هرگز مشکلات جامعه را انکار نکرد. او زخم ها و ناراحتی مردم را انکار نکرد . اما برزخم های مردم نمک پاشید. حرکتی که تا کنون در میان سیاستمردان طراز اول کشور دیده نشده است.

۹-  استراتژی هراس افکنی یکی در  روش های موثر احمدی نژاد بود . از مدت ها قبل محور القای ستاد تبلیغاتی موسوی ، ترس از احمدی نژاد بود . ترس از ورشکستگی ملی، ترس از تحریم ، ترس از خفقان داخلی و انزوای بین المللی ، ترس از ماجراجویی و ترس از جنگ و بسیاری دیگر....حتی موسوی نیز گفته بود در این بیست سال احساس خطر نکرده است، به خاطر ترس از شرایط موجود پا به عرصه میدان گذاشته است! 

 استراتژی ترس اگر درست به کار بیفتد که تا حدود زیادی  کارگر افتاد، استراتژی بنیان کنی است  که باید جداگانه تحلیل شود. احمدی نژاد با یک روش نوین تبلیغاتی یکی از پیچیده ترین تکنیک های تبلیغاتی را به متوقف ساخت . او صریحا به بینندگان گفت ترس واقعی را در ستاد و آدم های پشت موسوی جستجو کنند!

او صریحا گفت مافیایی که مردم باید از انان بترسند در پشت چه کسی پنهان شده اند . او بدون هیچ ترسی گفت عده ای قصد سقوط دولت او را داشته اند و قصد دارند در فرایند خصوصی سازی سرمایه ها مردم را بالابکشند. او به مردم جدی و محکم  گفت باید از چه کسانی بترسند و از خود قهرمان ساخت و گفت که او اجازه چنین کاری را نخواهد داد.

۱۰- اما تاکتیک غواصی؛ احمدی نژاد می دانست اکثریت طرفداران موسوی او را نمی شناسند و هر کسی از ظن خود یار موسوی شده است. او صریحا از موسوی پرسید شما نبودید می خواستید که به لبنان نیرو اعزام کنید!؟و سوالات بی شماری از عملکرد دولت موسوی در جنگ پرسيد.

من از تکنیک پرسش گریزی موسوی در این لحظات از نظر تبلیغاتی دفاع می کنم چون پاسخگویی به این سوالات یعنی افتادن در گردابی که معلوم نیست چه عواقبی به دنبال خواهد داشت ! پس زیرکانه ترین رفتار موسوی همین تاکتیکی بود که دنبال کرد. فکر می کنم بخشی از عصبانیت احمدی نژاد همین بوده است که نتوانست موسوی را در دام سوالات بی شمار خود قرار دهد . احمدي نژاد مجبور شد دست به رفتار های با ریسک بالا از جمله پرونده تحصیلی همسر موسوی بزند.این رفتار فرصت مناسبی در اختیار ستاد موسوی قرار داد تا به نقد اخلاقی او رو بیاورند.

البته چون فرصت تقریبا مناسب در اختیار طرفداران موسوی و احمدی نژاد قرار داده شد، هر کدام از زاویه دید خود ، خودرا پیروزی  این مناظره مي دانشتند،اما شک نکنید پیروز واقعی این مناظره احمدی نژاد بود ولا غیر! 

 همواره به یاد داشته باشیم،  در جهان تبیلغات مهم نیست که حقیقت چیست؟! مهم این است که واقیعت چیست؟ و از آن مهم تر اين که چگونه واقیعتی را حقیقی جلوه دهیم.