اقتصاد باشندگان سرزمین سرسبز کجور بر پایه دامداری و کشاورزی و باغداری استوار است. خوراک مردم منطقه کجور طبیعی، ساده و سالم بوده و به شیوه سنتی و بومی تهیه می شد.

 به دلیل کوهستانی بودن منطقه کجور و نبود کشت برنج، نان به عنوان قوت غالب به مردم این دیار از گذشته های دور تا به امروز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. پختن نان های محلی به عنوان بخشی از فرهنگ مردم این سامان می تواند دستمایه پژوهش در زمینه هنر سنتی و خانگی بانوان کجوری باشد.

 در کجور از نیمه دوم خرداد تا پایان اول تیرماه هر سال، کشاورزان و گندمکاران به دروی گندم و جو می پردازند که در اصطلاح بومیان منطقه به این فصل از کشاورزی در کجور «گنم جار» گفته می شود.

 تهیه و پخت نانهای محلی، نشانگر ذوق، استعداد و توانمندی زنان کجوری است که بعنوان هنر خانگی از نسلهای قبل به میراث برده اند.

 بنابراین به صراحت باید گفت که پخت وپز غذاهای سنتی و نانهای محلی منطقه کجور بعنوان هنر سنتی و خانگی توده مردم کجور، نخستین مصالح شاهکار مردمان این دیار و گنجینه هنرهای بانوان این سرزمین تاریخی است که باید بیشتر مورد کندوکاو قرار گیرد.

نان های محلی از منابع اصلی الگوی غذایی روزانه جامعه کجور در گذشته های بسیار دور بشمار می آید. قوم ایل و گیل در کجور، نان را مایه برکت، خیر، روزی و بخشندگی می دانستند به همین سبب نان در کجور از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هرگز دور ریخته نمی شد.

طبق شنیده ها و مشاهدات نگارنده هنوز هم اگر تکه نانی در گذرگاهی از منطقه کجور افتاده باشد، توسط رهگذران برداشته و در بالای دیوار یا در کنار لانه مورچگان و حشرات گذاشته می شود تا از آن تغذیه شود. در باورهای بومی مردم کجور، رد شدن از روی تکه نان یا له کردن آن گناه محسوب می شود زیرا که نان، بعنوان برکت و با ارزش ترین نعمت الهی مورد احترام کجوریها قرار دارد.

در اعتقادات و باورهای بومی مذهبی کجوریان، نان نماد رزق و بخشندگی خداوند است؛ بر این اساس اگر کسی در منطقه کجور در مصرف نان، اسراف بیش از حد کند و یا از روی نان رد شود، کفران نعمت و بی احترامی به نعمات الهی محسوب می شود.

مردم این دیار معتقدند که بر سر سفره هفت سین نوروزی باید نان محلی گذاشته شود زیرا که نان باعث وسعت رزق و ایجاد برکت فراوان می شود. در گذشته های دور، نان محلی در خانه ها و در تنوره های هیزمی یا «تنیرسر» توسط زنان بومی پخت می شد.

زنان کجوری با الهام از استعداد و ذوق و هنر خانگی خود انواع نانهای محلی و خوش طعم را برای مصرف خانواده و یا به مناسبتهای مختلف از جمله نوروز، عروسی و عزا می پختند.

تندور، تندیر یا تنیر همان تنور خانگی در کجور است که با گل مخصوص و پشم بز ساخته می شود. در کجور برای پخت و پز نانهای محلی، زنان همسایه به یاری همدیگر می شتافتند که این امر می تواند نشانگر فرهنگ یاوری و تعاون در بین مردمان این سامان باشد. در گذشته های دور به دلیل وجود صمیمیت و ارتباط نزدیک، سعی می کردند از یک بار گرم کردن تنور، چند خانوار برای پخت و پز نان محلی استفاده کافی ببرند.

انواع نان های محلی که توسط زنان با سلیقه کجوری در تنیرسر تهیه می شود عبارتند از: تفتنک، گرده نون، پنجه کش، فطیر، قرصک، کلوا و تتک. امید که با حفظ فرهنگهای بومی مردمان این دیار، عطر خوش طعم نانهای محلی کجور، فضا روستاهای این دیار را عطر آگین کند.

منابع

-فرهنگ واژگان طبری جلد دوم

- فرهنگ عامه لرگان، محمود سلطانی-

-تحقیقات میدانی نگارنده