47 سال پيش وقتي نخستين موتوسيكلت وارد خيابان هاي ايران شد، كسي تصور نمي كرد روزي برسد كه تمامي خيابان ها و حتي جاده هاي برون شهري مملو از اين وسيله غيرايمن شود.

 هر پديده نوظهوري غير از اين اگر وارد جامعه سنتي ما مي شد، حداقل پس از يك دهه، فرهنگ استفاده از خود را در ميان مردم جا مي انداخت، ولي در 50 سال گذشته و با وجود آن كه تعداد موتوسيكلت هاي موجود در ايران به بیش از 7 ميليون دستگاه يعني معادل 10 درصد جمعيت كشور رسيده است ، هنوز رانندگي صحيح با موتورسيكلت بيگانه ترين مفهوم در ادبيات ترافيكي ماست.

چندی پیش از یکی از پیاده روهای شهر عبور می کردم که موتور سوارجوانی را ديدم که باعجله از کنار پیاده ها در حال عبور است و با بوق های ممتد به بقیه هشدار می دهد که کنار بروند!

مرد مسنی با دیدن این صحنه و وحشت سایرین رو به جمع کرد و گفت : این چندمین باری است که این جوان موتور سوار با سرعت از پیاده رو عبور می کند و قصدش هم فقط تفریح و سر به سر گذاشتن دیگران است؛ انگار شهر را با پيست موتورسواري اشتباه گرفته است!

در این هنگام افسر راهنمایی و رانندگی با دیدن صحنه به سمت پیرمرد آمد و از او سئوال کرد این موتور سوار را می شناسید؟ پیرمرد که خود از کسبه بازار بود گفت : بله ، او دانش آموز دبیرستان انتهای خیابان است و هر روز با دوستانش در این پیاده رو ویراژ می دهد!چند روز قبل هم یکی از آنها باکودکی تصادف کرد و هردوی شان شدیدا آسیب دیدند.

 افسر راهنمایی ورانندگی که در صحنه حضور دارد ،با اظهار تاسف می گوید : بيشتر موتورسواران جوانان هستند ، اینها هیجان دارند با سرعت می رانند و به ایمنی خود و دیگران اهمیتی نمی دهند و مرتكب انواع تخلفات مي شوند.

وي ادامه داد: ما روزانه ده ها موتورسوار متخلف را جريمه و موتورشان را توقیف مي كنيم، اما باز شاهد قانون شکنی از سوي موتورسواران هستيم.

 یکی از پیاده ها که شاهد حرکات آن موتور سوار بود،گفت: این افراد تصور می کنند با موتور هرخلافي را می توانند انجام بدهند و به راحتي از كنارش می گذرند ، آنها تصور می کنند از محدوده قوانين خارجند و اين عمل شان مجاز است.

وي ادامه داد: شما دقت كنيد، اكثر آنها حتي به جان خودشان هم رحم نمي كنند، كلاه ايمني نمي گذارند، با وضعیت نامطلوبی اقدام به موتورسواري مي كنند و این گونه آمار بالايي از تصادفات و حوادث رانندگي را به خود اختصاص مي دهند.

می توان گفت تقریبا هر روز شاهد عبور موتور سواران از پیاده روها هستیم. بعضی از آنان جدای از تفریح و سرگرمی ، پیاده رو را محل مناسبی برای فرار از ترافیک می دانند که از نظر راهنمایی و رانندگی این حرکت نوعی سوء استفاده از حق پیاده ها تلقی می شود .

 طبق آمار متاسفانه درصد قابل توجهی ازتلفات ناشي از تصادفات با وسايل نقليه موتوري مربوط به كشورهاي درحال توسعه است و در این میان ايران نیز يكي از كشورهايي است كه از تلفات انساني قابل توجهی در حوادث رانندگي برخوردار است؛ به نحوي كه كشور ما علي رغم داشتن تنها يك درصد از جمعيت جهان در چند سال اخير، 2 درصد از تلفات انساني حاصل از تصادفات وسايل نقليه در سراسر جهان را به خود اختصاص داده است که راکبان موتور از این آمارها مستثنی نیستند.

بر اساس قانون راهنمایی و رانندگی موتورسوار هنگام رانندگي بايد 16استاندارد لازم از جمله كلاه ايمني، دستكش، لباس محافظ و... را رعايت كند اما متاسفانه در کشور به این امر توجهی نمي شود.

 از سوي ديگر برخی موتوسيكلت ها نیز از نظر فني شرايط لازم را ندارند و مطابق با استانداردهاي دنيا ساخته نمي شوند.

برخی معتقدند جدای از فرهنگ سازي ، ارزان بودن این وسیله و کم مصرف بودن آن از نظر سوخت ، باعث شده بیشتر افراد به ویژه جوانان به خرید و استفاده از آن رغبت پیدا می کنند .

 یکی از عوامل اصلی تخلف و نادیده گرفتن قوانین از سوی موتورسواران نداشتن مسیر و جایگاه ویژه تردد برای این وسیله نقلیه است .

به گفته یکی از افسران راهنمایی و رانندگی قبل از تصویب قانون جدید راهنمایی و رانندگی برای سه تخلف تردد در محل های ممنوع، تردد در پیاده رو و وجود صدای ناهنجار اگزوز یا بوق شیپور، موتورسیکلت ها را متوقف می کردیم و اکنون با اجرا یی شدن قانون جدید این موارد افزایش یافته و شامل حمل بار حجیم، حمل یدک، عدم استفاده از کلاه ایمنی برای راکب یا سرنشین نیز هست که برای بار اول یک هفته و در صورت تکرار یک ماه این توقیف ادامه می یابد.

همچنین موتور سواران سابقا" در صورت نداشتن گواهينامه و يا رانندگي بدون كلاه ايمني و حمل بار به مدت چند ماه توقیف و جریمه می شدند ولی متاسفانه اكثر رانندگان قيد موتور توقيفي خود را مي زدند و به جاي پرداخت هزينه ترخيص، موتورسيكلت جديدي خريداري مي كردند و مجددا به خیابان ها سرازیر می شدند!

 قوانین جدید راهنمایی و رانندگی به موتورسواران متخلف متذکر می شود در گذرگاه عابر پیاده حق تقدم با عابر پیاده است و مجازات متخلفانی که در گذرگاه عابران با عابران پیاده تصادف کنند، تشدید می شود، موتور نیز به عنوان وسیله نقلیه باید تمامی نکات ایمنی را رعایت کند.

در قانون جدید راهنمایی و رانندگی اختصاص نمره منفی فقط برای رانندگان خودرو نیست بلکه این امر برای راکبان موتورسیکلت هم اعمال خواهد شد.

طبق قانون پلیس می تواند هر وسیله نقلیه موتوری را در صورت نداشتن بیمه نامه شخص ثالث تا زمان تهیه بیمه نامه توقیف کند و برای نداشتن گواهینامه که جرم محسوب می شود و نه تخلف، پلیس می تواند فرد خاطی را علاوه بر توقیف وسیله نقلیه به دادگاه معرفی کند.

از آن زمان كه شركت «ركس» اولين نسل موتوسيكلت هاي گازي را به خیابان های ايران روانه كرد، حدود نيم قرن مي گذرد، ولي هنوز فرهنگ استفاده صحيح از اين وسيله ايجاد نشده است وجریمه کردن دیگر اثر بخشی لازم را ندارد؛ هرچند به اذعان برخی ها قوانین جدید نیز سخت گیرانه است ولی به نظر برخی دیگر این قوانین در راستای امنیت مردم و سلامت صاحبان موتور الزامی است وچنانچه فرهنگ سازی درستی درخصوص استفاده از این وسیله نقلیه صورت گیرد، شاهد کاهش آمار جرایم و تصادفات در کشور خواهیم بود.

ايميل نويسنده:(karez_60@yahoo.com)