تعداد بازدید: 5541

توصیه به دیگران 1

شنبه 2 آبان 1383-0:0

نيما مردي که ادبيات امروز مديون اوست

دکتر توفيق آلتونگي


زماني که دست به قلم گرفته، قصد نوشتن در مورد شخصيتي از شعرا را داشته باشيم ناچاريم که از بالاترين توان و قريحه ادبي خود بهره جسته تا حق کلام را ادا کنيم. وقتي که تصميم گرفتم در مورد يک نابغه شعر ايراني با يکي از دوستانم مذاکره کنم به دليل اينکه نيما يوشيج را نمي‌شناختم در دقايق اول مصاحبه، دچار سردرگمي شدم. من نيما يوشيج را فقط از بعد ادبي ويژه خود مي‌شناختم و به ديگر جنبه‌هاي روحي او توجهي نداشتم و اعتراف مي‌کنم که در اين مورد بسيار ناقص هستم. علي اسفندياري که در ادبيات معاصر ايران به نيما يوشيج معروف است، شخصيتي چندبعدي است. او خود را نيما ناميد و نيما در ادبيات ايران به معناي کوچک است اين تواضع را خاص ايراني‌ها مي‌توان به حساب آورد. در ايران اتفاقا از همان منطقه شمال که داراي جنگلهاي انبوه است و روستاي يوش محل تولد نيما در آن قرار دارد مبارزيني بوده‌اند که خود را پيروان ميرزاي کوچک مي‌نامند و حتي خاندان بسيار بزرگي وجود دارند که نام فاميلي کوچک يا کوچکي يا کوچک‌زاده را انتخاب کرده‌اند و همانگونه که گفتم اين تواضع خاص ايراني‌ها است. شعر معاصر ايران وابستگي شديدي به گفته‌هاي ظاهرا نامنظوم نيما يوشيج دارد او اين نوع شعر را شعر نو ناميد و در عمر خود چنان آن را ساخته و پرداخته نمود که پس از او شاعراني پاي به عرصه ادبيات ايران و جهان نهادند که پيرو سبک او بودند. او مرزهاي قافيه را درهم شکست و تمامي آنچه را که مي‌خواست در قالب شعر بگويد در قالب سبک خاص خود گفت و هيچ محدوديتي را از نظر وزن نپذيرفت و شعر نو را به مردم سرزمين خود شناساند. يوش روستايي در دل جنگل است و نيما هر روز با گل و گياه و صداي آبشاران و سکوت جنگل سر و کار داشت او اگرچه اشعار منظوم نيز دارد اما شهرت جهاني خود را مديون اشعار غيرکلاسيک است. اسفندياري در سال 1897 به دنيا آمد و در آن سالها بسياري از کشورهاي جهان بدون نظام مشخص سياسي بودند اما نيما بدون توجه به اين موضوع خود را ايراني معرفي کرد تا هويت ملي و وطني خود را به اثبات رساند. رواني اشعار او را به راحتي مي‌توان درک کرد او هيچگاه از الفاظ سنگين استفاده نکرد تا خوانندگان اشعار خود را به زحمت اندازد. در تمامي اشعار خود از اينکه از واژگان بيگانه استفاده کند پروايي نداشت و اين همان نکته‌اي است که باعث شد در جهان عرب کساني امثال احمد الفراهيدي از سبک او پيروي کنند. انتشار اولين آثار نيما يوشيج در سال 1921 را مي‌توان آغاز انقلاب شعري غيرکلاسيک ناميد. نيما يوشيج در زمينه‌هاي مختلفي شعر سرود و دوستداران شعر رادر ايران و جهان از اشعار خود سيراب نمود ادبيات ايران پس از ظهور نيما يوشيج بسيار مديون اين مرد است. رشيد ياسمي، مسعود فرزاد، رعدي آذرخشي، پروين اعتصامي و سهراب سپهري شاعراني هستند که از اشعار نيما يوشيج بهره‌ها برده‌اند. در جهان عرب السياب، البياتي و الحيدري پيروان او هستند و اگر نيما يوشيج را يکي از حلقه‌هاي تکامل شعر ايران و عرب بدانيم سخني به گزاف نگفته‌ايم. او به زبان فرانسوي کاملا آشنا بود و ترکي را خوب مي‌فهميد، عربي ا به خوبي مي‌نوشت و فارسي را زبان مادري خود مي‌دانست. او اگرچه خود را «نيما» نام نهاد اما در واقع بزرگي است که نيماها (کوچک) را به هم متصل کرد. سلسله اديبان و شاعران ايران‌زمين بويژه آنان که مي‌خواهند خود را از انواع قيد و بندهاي قافيه کهن برهانند، مرهون نوآوري اين شاعر زيباگوي ايراني است. او در 1960 در تهران ديده بر جهان فروبست و پس از آن روز به‌روز بر اهميت کار او افزوده مي‌شود و اگرچه در ايران بر اشعار او پايان‌نامه‌هاي بسيار مهم دانشگاهي نوشته شد اما جا دارد تا هنوز شعر دوستان جهان به بررسي آثار او پرداخته و خود را از زلال شيرين سخن اين شاعر فارسي‌زبان، سيراب نمايند.


    ©2013 APG.ir