مازندنومه،کلثوم فلاحی: چند هفته پیش از این مصاحبه،فریده یوسفی با سردبیر مازندنومه تماس گرفت و گفت اگر فرصتی پیش بیاید دلم می خواد بعضی مسایل مربوط به حوزه چاپ و نشر کتاب رو بازگو کنم.

موضوع به من منتقل شد و در اولین فرصتی که دست داد توی دفتر کار این بانوی فرهنگ دوست حاضر شدم و اون چه می خونید ماحصل گفت و گوی من با فریده یوسفی زیرابی است؛مدیر انتشارات شلفین که با دویدن ها و تلاش هایش اکنون برندی معروف رو در حوزه چاپ و نشر استان و کشور عرضه کرده و چند ماه پیش ده سالگی شلفین رو هم جشن گرفت.

-------

*مازندنومه:خب،از کجا این گفت و گو رو شروع کنیم،بهتره؟

‌ -بذار این جوری شروع کنیم که هر سال در روز مازندران، تند و تند آمار نشر کتاب رو می‌گیرند اما یک نفر نمی‌پرسه این کتاب‌ها چه جوری منتشر می‌شه!

 آمار دادن، کار راحتیه، اما با اوضاع فعلی و نابسامان کاغذ، ناشر چگونه کتاب منتشر می‌کنه؟هیچ کس این رو نمی پرسه.

مازندنومه:از طرفی ما تعداد زیادی پژوهشگر علاقه‌مند در استان داریم که کار ارایه می‌کنند اما هزینه چاپ ندارند.

- درسته،دست ناشر هم خالیه.من البته درد مشترکی با پژوهشگران استان دارم و تا زنده‌ام و توان دارم کمک می‌کنم تا کارهای پژوهشی بر زمین مونده در استان، منتشر بشه ،اما یه سئوال دارم که واقعا بودجه کتاب های مازندران شناسی در بودجه استانی، جایی نداره؟ اگر از کتاب های مربوط به مازندران در استان مازندران حمایت نشه پس در کجا باید از این کتاب‌ها حمایت بشه!؟

*مازندنومه:الان شما کتاب های در شرف چاپ چی دارید؟

- شش عنوان کتاب در حوزه مازندران داریم که مجوز اونا آماده است ولی نمی‌تونیم منتشر کنیم.من‌ حاضرم کتاب‌های نفیس را تا 50 درصد قیمت پشت جلد، پیش فروش کنم تا بتونم هزینه اولیه چاپ را فراهم کنم.

هم چنین 30 عنوان کتاب مازندران شناسی رو که اغلب پایان نامه دکترا و کارشناسی ارشد اند،در دست داریم اما هزینه چاپ نداریم.

*تاکنون صحبتی با مدیران ارشد استان داشته اید تا بدونند  مشکلات نشر چیه؟

-بله، سال گذشته در نمایشگاه کتاب استانی با استاندار صحبت کردم که شماره تلفن منو خواستند و گفتند که تماس می‌گیریم.

‌ اخیرا در نمایشگاه صنایع دستی هم استاندار رو دیدم و گفتم که نیاز به حمایت داریم و مجددا شماره تلفنم رو خواستند.

 اگر قراره از حوزه کتاب حمایت نشه اعلام کنند که از هیچ کتابی حمایت نمی‌کنیم اما وقتی نویسندگان می‌بینند که از برخی کتا‌ب‌ها حمایت می‌شه، اون ها هم این انتظار رو از ناشر دارند.

 ‌در حوزه نشر کتاب، نمی‌توان کاسه "چه کنم" به دست گرفت بلکه باید یک حامی باشه تا ناشر دلگرم بشه و این دلگرمی رو به نویسندگان و پژوهشگران منتقل کنه.

 الان کارهای پژوهشی بسیار قوی در استان انجام می‌شه که حتی از اون ها خبر نداریم. این افراد اگه بدونند که مورد حمایت قرار می‌گیرند، وارد عرصه می‌شن ، چراکه اون ها هم خجالت می‌کشند که با دست خالی به ناشر مراجعه کنند.

*مازندنومه:اصل کار شما انتشار کتاب های مربوط به مازندرانه؟

بله، هر ناشری می‌تونه کتاب دلخواهش رو منتشر کنه اما کتاب مازندرانی رو ناشر مازندرانی باید منتشر کنه. تا زمانی که وضعیت کاغذ بهتر بود، کمک می‌کردیم تا کتاب مازندرانی منتشر بشه و در این زمینه بیش از 90 کتاب حوزه مازندران به چاپ رسوندیم اما اکنون همه ناشران از نظر اقتصادی دچار مشکل هستند،ما هم همینطور.

 ‌آرزو می‌کنم یه روز بتونم تمام کتاب‌های حوزه مازندران شناسی را به چاپ برسونم تا پژوهشگران دلگرم بشن. ‌دست همت می‌خواد که از آستین برآید و کتاب‌های حوزه مازندران شناسی را به مردم دنیا عرضه کنه.

*شما تجربه شرکت در نمایشگاه کتاب فرانکفورت را هم دارید؟درسته؟

 -بله،سال گذشته در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، غرفه انتشاراتی شلفین رو با کمک تابلوهایی از مراسم آیینی در مازندران تزیین کردم و آلمانی‌ها مشتاق بودند که از این غرفه بازدید کنند. ‌استقبال خوبی از اون غرفه به عمل آمد اما این کار منه که فرهنگ این خطه رو معرفی کنم یا کار یه ارگان؟

*شما با این همه مشکلات ،در فرانکفورت جور سازمان میراث و بقیه رو کشیدید!

همین طوره! انگار من نماینده میراث استان در آن نمایشگاه بودم! تابلوها را با مشقت به آن نمایشگاه بردم اما خوشحالم که گوشه‌ای از زیبایی‌های استانم رو به مردم دنیا نشون دادم و باز هم اگه بتونم این کار رو انجام می‌دم.

*حرف سازمان میراث شد،کار مشترک با این دستگاه نداشتید؟

-چرا کتاب " آسمان مهربان، دریای بیکران مازندران" رو به چهار زبان به سفارش میراث فرهنگی استان، آماده کردم. این کتاب شامل آیین‌ها و جشن‌های باستانی مازندران و آماده چاپه که بخشی از فرهنگ مردم مازندرانه و تاکنون در این زمینه کار نشده .

هم چنین دانشنامه گردشگری مازندران رو با چند پژوهشگر در دستور کار داریم،اما نمی‌دونم اگر حمایت نشیم این کتاب چه سرانجامی خواهد داشت؟!

*مازندنومه:اوضاع و احوال ارشاد استان چه جوریه؟حمایت می کنن؟

 - حمایت‌های ارشاد در استان‌ها اندک و به بودجه خرید کتاب محدوده. ارشاد مازندران همین بودجه کم رو در حوزه حمایت از کتاب مازندران لحاظ می‌کنه که کافی نیست.

الان  حدود 70 ناشر در استان فعالیت می‌کنند،‌سال گذشته بودجه خرید کتاب 20 میلیون تومن بود،شما بگید که این بودجه رو به کدوم ناشر باید اختصاص بدن؟

*مازندنومه:غیر از ارشاد و میراث،سازمان های دیگه چه جوری می تونند در کار نشر کمک کنند؟

-هر سازمانی می‌تونه در حوزه فرهنگی مربوط به همون سازمان، بانی کتاب مازندران شناسی باشه.به طور مثال اداره راه می‌تونه تصاویر زیبای کندوان، هراز، سوادکوه به اضافه فرهنگ اون منطقه و جهاد کشاورزی می‌تونه فرهنگ و آیین‌های بومی در خصوص کشاورزی به ویژه کایری رو منتشر کنه.

در مازندران در خصوص ساختمان سازی آیین داریم و زمانی که سقف آخر زده می‌شه ، همسایه ها برای صاحبخانه شیرینی می‌برند.بنابراین ما در همه حوزه‌ها کار فرهنگی داریم که به همه سازمان‌ها مربوط می‌شود.‌بهتره سازمان‌ها به جای چاپ بروشور، اتاق فکر تشکیل داده و در این حوزه کار کنند.

در حال حاضر در مازندران همه از یک نوع معماری الگو می‌گیرند،‌در صورتی که بر اساس شرایط اقلیمی باید از معماری مختلف استفاده بشه و این شیوه در گذشته رواج داشته و فرهنگ مردم مازندران می‌تونه در این زمینه کمک کنه.

*مازندنومه:حالا که حمایت نمی شید،چرا کار رو تعطیل نمی کنید؟

-در مقاطعی همین تصمیم را داشتم. هم اکنون در حوزه مازندران‌شناسی پژوهش هایی انجام می شه،‌اما این سئوال مطرحه که اگر الان من و امثال من به دلایل اقتصادی، کار در این زمینه رو کنار بگذاریم،آیا مطمئنیم که نسل بعد هم پژوهش در این زمینه رو ادامه می‌ده؟ مطمئن نیستیم.

 پژوهشگران قدرتمندی هم اکنون مشغول فعالیت هستند که اگر پژوهش اون ها به مرحله انتشار نرسه معلوم نیست آیندگان هم با دغدغه پژوهشگران امروز کار کنند یا نه.

*به مخاطبان ما آماری ارایه بدید که چند عنوان کتاب مجوز گرفته و آماده انتشار دارید اما پول چاپ آن ها را ندارید.

 -ما مجوز انتشار 24 عنوان کتاب را در دست داریم که به دلیل وضعیت اقتصادی نمی‌توانیم منتشر کنیم. زن در فرهنگ عامه مردم مازندران، شب بخیر مادربزرگ(افسانه‌های اسطوره‌ای مازندران)، جشن‌ها و آیین‌های باستانی مازندران در آینه تصویر، مازندران آسمان مهربان، دریای بی‌کران، ترانه‌های غریبانه تبری، ترانه‌های عاشقانه تبری، ترانه‌های زنانه تبری، کیجا خونش، نصاب مازندرانی، هنر سنگتراشان، گورنگارهای اسپه چا، برج لاجیم، مازندران شهر ما یاد ما، دودانگه و آداب و رسوم مردم آن، فرهنگ نام‌های مازندرانی، فریم شاهیان، سقانفار(کتاب برگزیده جشنواره خوارزمی)، تبری همراه با سوت طالبا، ترانه سرودهای تبری، ساری نگین فیروزه‌فام گردشگری ایران، دویست ترانه عاشقانه تبری، تبرستان در عصر باوندیان اسپهبدیه، دیداری از شمال، سفرنامچه مازندران و گیلان و کهن‌ترین مجموعه دوبیتی‌های امیر پازواری از جمله این کتاب‌ها هستند که مجوز انتشار را در دست داریم.

*مازندنومه:آخرین کتابی که مجوز گرفته اید در چه زمینه ای بوده؟

-آخرین کتابی که مجوز اون رسیده "سینمای خرد" (بررسی سه فیلم از عباس کیارستمی) است که پایان نامه دکترای یک ایرانی در آلمان بوده و با اجازه کتبی از ناشر آلمانی و نویسنده کتاب، به زودی با برگردان ایرانی، زیر چاپ می‌رود.

این کتاب بررسی سه فیلم خانه دوست کجاست، زندگی ادامه دارد و زیر درختان زیتون عباس کیارستمی است.

*مازندنومه:تو این اوضاع چی کار می شه کرد،خانم یوسفی؟

-به نظرم ریشه دوری گزیدن جوانان از فرهنگ مازندرانی اینه که به فرهنگ و زبان ارزش و اعتبار ندادیم و اگر این اعتبار را به فرهنگ‌مان داده بودیم، مردم به خودباوری می‌رسیدند و این فرهنگ را می‌پذیرفند اما اکنون مردم با هم رودربایستی دارند.

باید فرهنگ سازی کنیم و نتیجه‌اش را در سال‌های آینده ببینیم.نسل جوان، شناختی از ریشه فرهنگی استان نداره و اگه این شناخت به درستی داده بشه، جوانان جذب می‌شن و این وضعیت می‌تونه به برطرف کردن بسیاری از معضلات اجتماعی کمک کنه.

مردم مازندران قبیله‌ای زندگی کرده‌اند و اون فرهنگ جواب داده،حالا اما همه از هم بیگانه اند،چراکه هیچ کاری به متقضیات زمان امروز صورت نگرفته و سعی نکردیم ظرفیت‌ها را با فرهنگ بومی خود پر کنیم ، ظرف خالی ما همیشه با چیزهایی که درباره آن برنامه‌ریزی نداریم پر شده.

وقتی برنامه نداریم، عده ای هستند که برنامه ارائه می کنند و قطعا آن برنامه به نفع جوانان ما نیست.

 *مازندنومه:با این همه مشکلات و اوضاع نابسامان اقتصاد نشر،خیلی شجاعید که ادامه می دید!

-ناشرانی که کار نشر را به صورت جدی ادامه می‌دهند، آسیب‌های جدی می‌بینند اما بعضی که نشر را شغل دوم و سوم خود می‌دونند کمتر درگیر مسائل اقتصادی هستند و آسیب کمتری هم متوجه اون هاست.

شلفین تنها انتشاراتی است که به طور جدی در حوزه کتاب‌های مازندران شناسی کار می‌کنه،اگه به خاطر مسائل اقتصادی، این کار رو تعطیل کنم نمی‌دونم کدوم ناشر، این بار رو به دوش می‌کشه!

 من ‌سالانه با انتشار چهار کتاب می‌تونم مجوز نشرم رو حفظ کنم، حتی توی خونه کار کنم و هزینه دفتر هم نداشته باشم اما شلفین جایی است که اغلب پژوهشگران مازندران با هم آشنا شده و همفکری می‌کنند و چه بسا بسیاری از موضوعات پژوهشی هم در همین گفت‌و شنودها مطرح می شه.

‌همه این کارها نیاز به بنیه مالی و حمایت داره و برای کتاب‌های در دست چاپ، منتظر حمایت هستیم.