مازندنومه،محمد اسماعیل بخشی سورکی:در سالروز جشن 11 سالگی مازندنومه،شامگاه پنج شنبه 19 آبان ماه آیین رونمایی و نقد وبررسی کتاب"نگاهی نو به آیین مازندران باستان"نوشته مهندس درویش علی کولاییان در هتل بادله ساری برگزار شد.

در این مراسم که به همت مازندنومه برپا شد،تعدادی از پژوهشگران،نویسندگان،شاعران و استادان دانشگاه حضور داشتند.

*انتقادها باید از روی منطق و حوصله و دانش باشد

در ابتدای مراسم،علی صادقی-مدیرمسئول وسردبیر مازندنومه-ضمن خوشامدگویی به حاضران،گفت: مهندس درویش علی کولاییان پیش از این کتاب یعنی "نگاهی نو به تاریخ مازندران باستان"،دو کتاب دیگر را نیز انتشار داد:ساری و آغاز تمدن برنج در مازندران و گیلان،نشر شلفین،1385 و کتاب مازندرانی و سنسکریت کلاسیک،چشمه،1387

وی افزود: کولاییان سال1327 در محله قليچ ساری و در خانواده ای کشاورز به دنیا آمد و دیپلم ریاضی را از دبیرستان پهلوی آن دوران و در این شهراخذ کرد.

سردبیر مازندنومه ادامه داد:کولاییان در سال 1346 در رشته مهندسی مکانیک وارد دانشگاه صنعتی شريف( آريامهر سابق) شد. پس از کسب مدرک کارشناسی در این دانشگاه ، تحصیل راتا اخذ مدرک کارشناسی ارشد در انگلستان و در پلی تکنیک پورتسموث که امروز دانشگاه پورتسموث است، ادامه داد و سپس به ایران برگشت و پس از بازنشستگی به تحقیق و پژوهش مشغول است.

صادقی با بیان این که کتاب نگاهی نو به تاریخ مازندران باستان سرشار از تئوری و نظریه است که اثبات و رد آن ها به جلساتی این چنینی و دوری از تعصبات خاص نیاز دارد،افزود:قرار بود ناشر این اثر-محمدتقی پور احمد جکتاجی-هم در جمع ما باشد که به دلیل مشکلی که برایش پیش آمد،حضور نیافت.

مدیرمسئول مازندنومه در ادامه به معرفی حاضران و نیز شرح مختصر محتوا و دلیل نگارش این کتاب پرداخت و تصریح کرد: درویشعلی کولاییان راهی نو را در تاریخ و زبان و فرهنگ کهن دیار ما آغاز کرده و مشغول تولید علم و اندیشه و نه کتاب سازی است،بنابراین تاختن یک سویه و بدون منطق،به نظریه و تئوری های او کم دانشی منتقدانش را آشکار می سازد،چراکه در عصر کنونی پاسخ ها و انتقادها باید از روی منطق و حوصله و دانش باشد.

*هر نويسنده اي ديدگاه خود را با آزادي بيان كند

در ادامه جلسه درويش علي كولاييان -نويسنده كتاب نگاهي نو به تاريخ مازندران باستان- ضمن تشكر از سردبير مازندنومه برای برگزاري جلسه نقد و بررسي کتابش ابراز داشت:هميشه از دوران كودكي آرزو داشتم توضيح درستي راجع به مازندراني ها و اصالت و زبان آنها بدانم.

وي گفت:در دوران كودكي همواره آبراهه هاي بين روستاها و بزرگ و كوچك بودن مزارع مورد توجه من بوده است و بعدها متوجه شدم كه اين حس كنجكاوي و علاقه مندي در بسياري از نويسنده ها وجود نداشته است.

كولاييان با بيان اينكه كانالي كه در جنوب ساري به طول 15 كيلومتر ادامه دارد 30 روستا را آبياري مي كند،افزود:در واقع ساري در ميان مزرعه اي بزرگ واقع شده است كه توسط نهر آبي آبياري مي شود.

وي ادامه داد:اگر با نگاه مهندسي به اين موضوع بنگريم مشاهده مي شود كه انجام اين عمل يك شاهكار مهندسي است.

اين پژوهشگر و محقق مازني اظهار داشت:از همين موضوع بسيار ساده مي توان فهميد كه سابقه پيدايش ساري همين شاهراه و آبراهه است، چرا كه موضوع مهم ديگري را نمي توان براي پيدايش ساري متصور بود.

وي با بيان اينكه گرچه ساري از ساري رود كه يك نهر طبيعي است هم تغذيه مي شده است اما عامل اصلي به وجود آمدن آن همان آبراهه يا اسپيوردشورآب است.

كولاييان با اشاره به بسياري از واژه هايي كه بين زبان مازني و سانسكريت مشترك هستند، ابراز داشت:بعد از مدت ها جستجو،فرهنگ نامه اي آلماني را يافتم كه به صورت ديجيتال بيش از 160 هزار واژه را با فنوتيك مخصوص به خود را عرضه كرده است.

وي گفت:بنده به عينه مشاهده كردم كه بسياري از واژه ها مانند هولار،ساري و....در اين فرهنگ نامه با تعريف معناي لغوي وجود دارد، اما كسي راجع به آن نه حرف مي زند و نه معناي بسياري از اين واژه ها مشخص است.

كولاييان بابيان اينكه تعداد 500 عدد از اين لغات را در کتاب هایم بررسي كرده ام، افزود:به لحاظ گرامري هم وقتي اين لغات را بررسي کردم،متوجه شدم مشابهت زيادي به زبان سانسكريت دارد كه با سند و مدرك اين لغات را ذكر كرده ام.

وي كشت برنج و وجود آن را دليل به وجود آمدن و بودن مازني ها در اين منطقه دانست و عنوان كرد:محور معبشتي دو هزار ساله ما بر مبناي شالي است و داستان هايي تاريخي ذكره شده در شاهنامه هم در همين منطقه مازندان اتفاق افتاده است.

نويسنده کتاب نگاهي نو به تاريخ مازندران باستان بيان كرد:راجع به تاريخ مازندران بايد ديدگاه جديدی را دنبال كنيم و اين مستلزم آن است كه هر نويسنده اي ديدگاه خود را با آزادي بيان كند.

وي با بيان اينكه بنده در دوران كودكي انسان بسيار كنجكاوي بوده ام، افزود:نتيجه اين كنجكاوي ها در اين كتاب ها خود را نشان داده است كه حتي وقتي كتاب با واسطه به دست آْقاي دکتر محمدابراهیم باستاني پاريزي مي رسد اصرار به ديدن و ملاقات با بنده دارد كه اين كار صورت مي گيرد و نتيجه بسيار خوبي هم داشته است.

كولاييان به مکاتبات متعدد خود استاد منوچهرستود اشاره كرد و گفت: در مقدمه كتاب هم ايشان بسيار بنده را مورد محبت خود قرار داده است.

*اجازه دهید استدلالات خود را بگوییم

دكتر زین العابدین درگاهي که اداره نشست را بر عهده داشت، اظهار داشت:اين كه زبان،دامداري،كشاورزي و آبياري ما مانند عده اي در گوشه اي از تاريخ است، پس به اين دليل اين نظام در قبل وجود داشته است و اين عده با كوچيدن به منطقه مازندران باعث پيدايش اين فرهنگ و زبان شده اند.

وي با بيان اينكه هر كاري كه نويسنده اي با توان و همت خود انجام دهد، قدمی رو به جلو است، افزود:اين گونه كارها كه با هزينه هاي فكري و روحي انجام مي شود، قابل قدردانی است.

این پژوهشگر و مولف قائم شهری با اشاره به وجود ديدگاه هاي مختلف در انسان ها افزود:اين تفاوت ديدگاه ها يكي از ويژگي هاي انسان است، اما بايد همواره واقعيت ها را در مباحث بيان كنيم.

وی با بيان اينكه استاد ستوده و پاريزي سرور ما هستند،گفت: به ما هم اجازه دهيد در برابر اين نظريه ها بايستيم و استدلالات خود را بیان کنیم.

وي ادامه داد:اگر اين گونه نباشد كولايياني وجود نخواهد داشت كه در برابر عقيده و استدلال ديگران، نظريه اي ارايه كند.

*نگاه و رويكرد جديد كتاب قابل تامل است

استاد سبطي-مسئول انجمن فلسفه مازندران و از دبیران قدیمی ساری- با قدردانی از كار پرزحمت كولاييان ابراز داشت:اساس به وجود آمدن علوم جديد و پيشرفت هاي علمي ارايه نظريه هاي جديد است و اين حس شجاعت نويسنده قابل ستايش است.

وي به كار نبردن اظهارات تفنني و روايي ، لحاظ نكردن خوشامد و بدآمد ديگران ،نداشتن پرواي كتاب سازي و درآمدزايي ونهراسيدن از بازخورد تحقيق در بين بومي ها را از جمله ويژگي هاي اين كتاب و نويسنده آن دانست.

سبطي پرهيز از مخفي نگه داشتن تحقيق از نگاه ديگران و صاحب نظران را از ويژگي هاي ديگر نويسنده عنوان كرد و گفت:اين كار باعث صيقل خوردن تحقيق مي شود.

مسئول انجمن فلسفه مازندران سخن گفتن بر اساس مشهورات و مقبولات را عمده نگارش هاي طرح شده در مازندران دانست و ابراز داشت:نگاه و رويكرد جديد اين كتاب در نگارش تحقيق به زبان سليس و مطرح كردن نظريه اي جديد قابل تامل است.

*در برابر تئوري هاي تازه،همواره مقاومت وجود دارد

فریده يوسفي-مدیر انتشارات شلفین و پژوهشگر سوادکوهی- در مراسم رونمایی و بررسی کتاب نگاهی نو به تاریخ مازندران باستان،اظهار داشت: نويسنده با شهامت به يافته هايي رسيده است كه براي من بسيار قابل توجه است.

وي ادامه داد: در برابر تئوري هاي تازه،همواره مقاومت وجود داشته است و اين نيازمند زمان است كه اين تئوري ها بررسي شود تا مورد قبول و يا رد واقع شود و اگر هم اين نظريه رد شود،چيزي از ارزش هاي اين پژوهش و تحقيق كم نمي شود.

*نمي توان به صورت قطع راجع به اين موضوع اظهار نظر كرد

سيد رحيم موسوي هم در اين مراسم با طرح اين سوال كه آيا بازخورد مثبت در قبال نظريات به معناي تاييد است و هر كسي تاييد نمي كند بايد ساكت باشد، افزود:بنده هم حس نوستالژيك بسيار قدرتمندانه اي نسبت به ساري دارم و اين حس زيست بومي نويسنده قابل قدردانی است.

معاون پژوهشی حوزه هنری مازندران گفت:به راستي آيا تاريخ بر مبناي حدس،گمان و استدلال است؟يعني اگر اتفاقي در تاريخ افتاده باشد كه قابل استدلال نيست پس مي توان گفت كه اتفاق تاريخي رخ نداده است؟!

وي با اشاره به بحث ريشه شناسي و شباهت واژگان زباني افزود:صرف وجود اين شباهت ها دليل بر كوچيدن عده اي از منطقه اي به مازندران و به وجود آوردن فرهنگ مازني نيست، بلكه اين نسل و اين قوم در اينجا ساكن بوده اند.

وي همچنين با بيان اينكه بسياري از نياهاي مشترك در اوستايي و سنسكريت وجود دارد، افزود:اين به دليل اين است كه نزديك ترين زبان ها به مازندراني زبان اوستايي و سنسكريت است.

سردبیر مجله اساره سو گفت:به دليل پيچيدگي هاي مشترك در حوزه زبان و فرهنگ نمي توان به صورت قطع راجع به اين موضوع اظهار نظر كرد.

*حقيقت را بيشتر دوست داريم

محمدصالح ذاكري با بيان اين مطلب كه اصل تشکیک در خصوص مقبولات و مشهودات، آغاز راه تحقيق و پژوهش است، ابراز داشت:البته بايد به ديگران هم اين اجازه را بدهيم كه آنها هم نسبت به نظر و ايده ما شك كنند.

این کارشناس ارشد زبان شناسی با اشاره به اينكه در مورد بالاترین مسایل هم هر كس مي تواند حرفش را بزند و با استدلال موضوعات را بپذيرد، افزود:ما مهندس كولاييان را دوست داريم اما حقيقت را بيشتر دوست داريم.

ذاكري گفت:بسياري از واژه هاي مازني،گنگ است و مداركي هم در اين خصوص وجود ندارد و اگر كتاب و يا واژه اي حفظ شده است به دليل قدرت ديني و يا قدرت پادشاهي بوده است كه توانسته است آن را حفظ كند و براي نسل ها باقي بماند، لذا نبايد بر روي نظر تعصب بي مورد داشت.

وي صرف مشابهت زباني را دليل اصالت مازني ها به قوم خاص رد كرد و گفت:اين گونه مسايل سال هاي دور توسط زبان شناسان انگليسي مطرح شده بود.

نویسنده کتاب"آینده زبان مازندرانی" با بيان اينكه بنده تاريخ دان نيستم كه بگويم عده اي از مكاني آمده اند يا خير، افزود:اما در طول تاريخ سه گروه عرب ها،يوناني ها و تركان به ايران حمله كرده اند و سال ها نيز در كشور سكونت داشته اند.

وي ادامه داد: زبان فارسي هيچ گاه متاثر از زبان و فرهنگ اقوام مختلف نبوده است و حضور كساني كه به ايران كوچيده اند و يا در آن سكونت داشته اند دليل تغيير زبان و فرهنگ نيست.

ذاكري تنها مثال متناقض قابل استناد در اين مورد را مصريان عنوان كرد كه با حمله اعراب به آنجا زبان و فرهنگ شان تحت تاثير قرار گرفت.

*بايد بسياري از مسايل را به تاريخ بسپاريم

احسان مهديان در این نشست جابجايي فرهنگ ها،تحول و تاثير در قبال جنگ ها را بديهي دانست و گفت:اما اين اصلا دليل بر اين نيست كه مردم از جايي كوچ كرده باشند و توانسته باشند زبان منطقه اي را عوض كنند.

این شاعر ساروی گفت:بايد بسياري از مسايل را به تاريخ بسپاريم چرا كه در گذر زمان قابل پيگيري است و قرار بر ادعايي داشته باشيم بايد شواهد آن را هم مطرح كنيم.

مهديان ادامه داد:چه ضرورتي دارد كه اين همه وقت و هزينه صرف شود و تحقيق گردد كه مثلا كلماتي در گوشه اي از جهان با كلمات ديكري از گوشه ديگر شباهت به هم داشته اند؟

*فرهنگ ها وامدار هم هستند

دكتر علی رمضاني پاچی هم در اين مراسم با بيان اينكه مشكل ما در ايران اين است كه هنوز تاريخ را به عنوان علم در كشور به رسميت نمي شناسند، افزود:مهندس كولاييان به دنبال چرايي بسياري از مسايل رفته است و اين يعني همان علم تاريخ.

رییس دانشگاه فرهنگیان مازندران گفت:فرهنگ ها وامدار هم هستند و بسياري از اين فرهنگ ها به دليل همجواري بر هم تاثير گذاشته است اما اينكه بخواهيم ثابت كنيم كه فرهنگي بر فرهنگ ديگر تاثير گذاشته است يا فرهنگ منطقه اي تحت تاثير فرهنگ كشوري ديگر بوده است جاي تامل دارد.

وي غير از فرهنگ چين باقي تمدن ها و فرهنگ ها را متاثر از هم عنوان كرد و گفت:بايد در بررسي و نقد كتاب مستندات ارايه شود و نظرهاي مختلف نيز بيان شود تا نظريه و تحقيق به سرانجام برسد.

*بايد دقيق تر نگاه كرد

سیاوش اسلامي سوادکوهی در اين برنامه فرهنگی ابراز داشت:بيشترين مهاجرت از منطقه قفقاز به مازندران شكل گرفته است و كوه هاي هزارجريب،دودانگه،كجور و نور جزو مناطقي از مازندران هستند كه سكونت اوليه در آن شكل گرفته است.

این روزنامه نگار و فعال فرهنگی كشت اوليه برنج را در چين دانست و گفت:كشت اين محصول در ايران و در آسيا قدمتي 800 ساله دارد و بايد در اين خصوص دقيق تر نگاه كرد.

اسلامي نقش پژوهش هاي مازندراني در برجسته كردن فرهنگ مازني را مهم دانست و گفت:البته بايد حلقه مفقوده اثربخشي اين آثار بين دانش آموزان و نسل هاي بعد بيشتر مورد توجه قرار گيرد.

*زير ساخت هاي زباني پيش از آريايي ها وجود داشته است

طیار يزدان پناه لموکی در ادامه جلسه در خصوص سابقه كشت برنج در مازندران اظهار داشت: در مطالعاتي كه بنده داشتم جايي خواندم كه يك سياح چيني در دوره اشكانيان،زماني كه از سمت شرق به مازندران مي آمد اعلام کرد که در گرگان كشت برنج وجود داشته است.

این پژوهشگر تاریخ مازندران باستان كشت برنج در مازندران را داراي سابقه 800 ساله دانست و گفت:البته در مازندران سابقه تاريخي ساخت ابزار و انسان هاي ابراز ساز نيز وجود داشته است.

وي به سابقه 8 هزار ساله زباني اشاره كرد و افزود:پايه هاي زبان اشاره اي هشت هزار سال پيش شكل گرفته است چرا كه زير ساخت هاي زباني پيش از آريايي ها وجود داشته است.

*باید تئوری ارائه داد

در ادامه جلسه درویش علی كولاييان به برخی نقدها راجع به کتابش پاسخ داد و عنوان داشت:بنده فكر مي كنم دوستان مقالات كتاب هايم را مطالعه نكرده اند.

وي ادامه داد:بنده از سر بيكاري به دنبال پرداختن به دنبال لغات و اصطلاحات نرفته ام و ضرورت اين مطلب اين است كه براي كشف جديد بايد بر مبناي حدس و گمان،تئوري ارايه كرد تا به نتيجه رسيد.

كولاييان گفت:متد كار بنده كاملا علمي بوده است و من با ساختار علمي به اين نتيجه رسيده ام و اگر قرار است نقدی شود،خواندن چند مقاله و كتاب كافي نيست.

وي ادامه داد: تاريخ مازندران و اينكه سكونت در آن از چه زماني آغاز شده است و ريشه اش در كجاست مشخص نيست و تاكنون كسي به اين موضوع نپرداخته است و بنده اين موضوع را مورد بررسي قرار داده ام.

نویسنده کتاب نگاهی نو به تاریخ مازندران باستان با بيان اينكه هيچ اسنادي در اين خصوص وجود نداشته است و من در برابر هيچ،با شواهد اقتصادي و تاريخي به اين نتيجه رسيده ام افزود:شما بايد ببينيد كه چه كساني در برابر اين نظر،نظريه ديگري ارايه كرده اند.

وي ابراز داشت:بر اساس شواهد مختلف بنده پيوندي عميق بين فرهنگ خودم با فرهنگ هند مي بينم و اين موضوع بر اساس شواهد متخلف اقتصادي ،زيست محيطي و زباني است.

اين محقق در خصوص ضرورت پرداختن به اين موضوع هم عنوان كرد:شما فكر مي كنيد كه چگونه تخت جمشيد كشف شد؟! اين كشف با حدس و گمان و كنجكاوي يك تاريخ شناس كشف شده است.

وي ادامه داد:كسي مي تواند راجع به اثر بنده داوري كند كه تاريخ ايران و يونان در زمان سلوكيان و تاريخ هنديان و رابطه بين هند و يونان و ايران را مطالعه كرده باشد.

كولاييان در خصوص ارزش املاك جلگه اي نيز عنوان كرد:اكثر املاك جلگه اي در مازندران متعلق به فئودال هاي بزرگ در ساري و آمل بوده است و قبل از اينكه حفاري ها جهت دستيابي به آب مورد توجه قرار گيرد، املاكي كه در حاشيه نهرها قرار گرفته بود،بسيار ارزشمند به شمار مي رفت.

وي با اشاره به حمله يونانيان به ايران و سكونت در مناطق خالي از سكنه شمال ايران افزود:در واقع تمدن و سكونت در مناطق جنگلي مازندران در قبل از ميلاد مسيح در مازندران شروع مي شود.

كولاييان با بيان اينكه در حوزه شناخت ريشه هاي مشترك زباني بايد به دستور زبان و گرامر و اصوات زبان ها توجه كرد گفت:اگر بعد از تحقيق مشخص شود كه نشانه هاي زبان مازني در زبان ديگري وجود دارد اين موضوع يعني مشابهت و نظريه كوچ عده اي از هندوستان و شكل دهي فرهنگ و زبان مازندراني نقض مي شود.

وي همچنين ادامه داد: در مشابهت زباني دوستاني كه نظر مخالف دارند مي تواند در مقاله اي به صورت علمي به اين موضوع بپردازند و حرف هاي خود را به صورت مکتوب و علمی بيان كنند.

گفتنی است در این جلسه تعدادی دیگر از پژوهشگران،نویسندگان و اهالی رسانه های مازندران نیز حضور داشتند،از جمله:فروغ نجفی تیرتاشی،کارشناس ارشد پژوهش و هنر و استاد دانشگاه،کریم سلمان پور گزارشگر رادیو مازندران،وفا مصطفی پور کارشناس ارشد ادبیات فارسی و فعال فرهنگی،لیلا مشفق شاعر و روزنامه نگار و....

گفتنی است در پایان این نشست،مهمانان به صرف شام پذیرایی شدند.