مازندنومه،محمد حسین ملایی کندلوسی:در شهرستان‌هاي غرب مازندران آيين شب يلدا همچون ديگر نقاط ايران اسلامي با شيوه خاصي برگزار مي‌شود. يكي از اين مناطق، بخش تاريخي كجور نوشهر است كه اهالي آن در شب يلدا، لباس محلي مي‌پوشند، غذاي محلي مي‌پزند و با طبل و سرنا و خواندن نغمه‌هاي محلي به رقص و پايكوبي مي‌پردازند تا شادماني را به يكديگر هديه كنند.

در چنين شبي هنرمندان آوازه خوان، اميري و طالبا مي‌خوانند و نوازندگان با سرنا و ني موسیقی ‌هاي شادي مي‌نوازند. گرفتن فال حافظ و شكستن گردو براي هر فرد از ديگر برنامه‌هاي شب چله در اين منطقه است كه به يادگار مانده است.

  اهالي بخش تاريخي كجور نوشهر در شب يلدا، لباس محلي مي‌پوشند، غذاي محلي مي‌پزند و با خواندن نغمه‌هاي محلي به  شادماني را به يكديگر هديه كنند.

 با توجه به اينكه كجور يكي از نقاط فرهنگي با قدمت تاريخي ۳۰۰۰ ساله مي باشد مردم آن نيز در اين شب با گرد هم آمدن در كنار خانواده سنت زيباي گذشتگان خود را در شب يلدا جشن مي گيرند.

 فرزندان هر خانواده هم از راه های دور و نزدیک به دیدار بزرگ ترها رفته و این شب را در کنار یکدیگر جشن می گیرند.

مردم در اين شب كه آن را شب چله نیز مي نامند معتقدند بايد چهل نوع خوراكي براي خوردن آماده كنند تا بلنداي شب يلدا را با آن همراه با شادي سپري كنند كه اين امر به صورت نمادين و با تهيه غذاها و تنقلات محلي در كجور انجام مي گيرد كه در كنار آن فانوس بعنوان نماد روشنايي و خوشبختي تا شب يلداي سال بعد روشن مي شود.

 در اين شب مصفا، اهل خانه و خويشاوندان به گرد هم جمع مي‌شوند و علاوه بر خوردن تنقلات از جمله هائيشت (گندم بو داده و شاهدانه با كشمش و مغز گردو) كه توسط بانوي خانه آماده مي‌شود، ميوه‌هاي پخته به نام هكشي درست مي‌كنند. 
در برخی روستاها گندم را تفت داده و به آن برخی افزودنی های محلی و طبیعی نیز اضافه می کنند که در نهایت ماده غذایی خوشمزه و مقوی بدست می آید.

تهیه انواع کلوچه ، حلوا، آجیل ، میوه و انواع خوراکی های دیگر از جمله مقدامت جشن شب یلدا در روستاهای غرب استان است .

میوه های جنگلی مانند ولیک ، کنس ( ازگیل وحشی ) را به همراه سایر میوه های رایج را برای جشن شب یلدا آماده می کنند.

  همچنین با استفاده از برنج و عسل ماده غذایی به نام " بادونه " درست کرده و در آن شب در کنار اعضای خانواده می خورند.

اهالی در گذشته با شكستن ۱۰ عدد گردو خوش اقبالي يا بد اقبالي افراد را در ان مي دانستند به گونه اي كه اگر گردوي شكسته شده به نام فردي سالم بود وي سالي خوش شانس در پيش دارد و در غير آن بد شانسي گريبانگير او خواهد شد.

برای گرفتن فال از دیوان حافظ ، به نام هر یک از آنهایی که در شب نشینی یلدا حاضر هستند مهره مشخصی که متمایز از مهره های دیگر افراد حاضر در آن خانه شناخته می شود در کوزهای می ریزند وبعد هم دیوان را باز می کنند و شروع به خواندن غزل می کنند و در هر غزل مهره ها را از کوزه بیرون آورده تا معلوم شود که آن غزل برای فال کدام یک از افراد است.

خواندن اشعار محلی ، روایت داستان های اساطیری و اجرای برخی بازی های محلی از جمله دیگر مراسم آئین شب یلدا در منطقه کجور مازندران است.

اکنون بسياري از آيين‌ها از جمله شب يلدا به دليل تغيير در نگرش‌ها و همچنين وضعیت اقتصادي خانواده ها از شكل و شمایل اوليه اش فاصله گرفته و حتی كمرنگ شده است.