مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، حسین اسلامی: روزهایی سختی است که مازندران دارد سپری می کند، هم سر ما را شکستند ، هم دل ما را خون کردند. خیلی گرفتار شدیم!

 از روزی که دعوای زندیه، قاجاریه در مازندران شروع شد و بعد هم قاجارها در مازندران به جان هم افتادند، تا امروز ، هر روز مازندران بدتر از دیروز شد .

اگر از حتی قهرمانان تاریخ ایران مثـل یعقوب و مازیار تا سامانیان و از ترکان غزنوی و سلجوقی، خوارزمشاهی و مغول و تیمور و تا میر حسین و آقا محمود بگویم که چه بر سر ما آوردند، حتماً یک شکم سیر گریه خواهید کرد. بگذریم.

 اوّل گریز زدم ، حالا می خواهم منبر بروم ، می خواستم از معماری مازندران که ما را تنها گذاشت، قهر کرد، رفت اصفهان ، و معماری مازندران شد اصفهان آرا ، حالا ما می رویم اصفهان که به به و چه چه کنیم، غافل هستیم که از ما بود، و ما باز هم نتوانسته بودیم از داشته های خودمان حفاظت کنیم، میانکاله کیلوئی چند؟ اسب با بار بورده ، اِسا، باربند کشی دنبال بوریم؟

ما وارث همان پدران بی حال و مریض احوال خودمان هستیم که وقتی رفتند بیدار بشوند، خود زنی کردند، مثلاً فارسی حرف زدند و مازندرانی گپ نزدند، این شد همه ی بیداری پدران ما در دو سه نسل گذشته که عین خواب زدگی بود.

نمی دانم داشتم چه می نوشتم که این همه حاشیه رفتم! داشتم می گفتم که معماری مازندران را هم به اصفهان دادیم و خودمان شدیم حالا پاساژ ساز و قوطی کبریت ساز که نامش را آپارتمان و برج و.... می نامیم.

من به ناچار فقط به اشاره می گویم که مطلب زیاد نشود، شخصی به اسم ساروتقی -وزیر اعظم شاه عباس دوّم- بود. در همان دربار صفویه هم به دست صاحب منصبان دربار کشته شد. (1055 ه ق) اودر زمان شاه عباس اول استاندار مازندران بود . مادر شاه عیاس هم که مازندرانی و از خاندان مرعشی بود.

 همان ساروتقی است که فرح آباد را ساخت ، اشرف البلاد ( بهشهر) را ساخت ( در مدت فقط سه سال). در اصفهان هم بازار و چهار سوق و مسجد و کاروانسرا و ... ساخت، بیشترین ساخت و ساز صفویه به ساروتقی مربوط می شود، جاده سوادکوه را هم ساروتقی ساخت، هر آنچه را که ساروتقی در اصفهان ساخت، تماماً دارای تالار از نوع چوبی است . یعنی تأثیر معماری مازندران در اصفهان، یعنی این معماری از مازندران رفت به اصفهان ، ساروتقی از مازندران گرفت به اصفهان برد . فقط یک مقایسه بشود سقاتالارهای مازندران با تالارها ی چهل ستون و عالی قاپو، تِلار یا همان تالارهای کاخ و عمارتهای صفوی در اصفهان و عمارت چهل ستون قزوین، صفی آباد بهشهر کاخ هشت بهشت اصفهان، عمارت گلدسته و نمکدان اصفهان و ... و حتی تالارهای  ستون دار چوبی در خیوه، بخارا و سمرقند که تبار و اجداد همه ی آنها ، همین نفار و نپار مازندران است.

 ما نپار و تالارها را خراب کردیم، دیگران از ما گرفتند و سیر داغ و پیاز داغ به آن اضافه کردند و شد عالی قاپو و چهل ستون ، و ما هنوز در فکر تخریب آثار تاریخی و ساختن پارکینگ و پاساژ در آنها هستیم، و بعد هم ناله می کنیم که چرا مازندران را دارند می خورند ، ما خودمان که بیشتر تیشه به ریشه خودمان می زنیم. اصلاً هرگز فکر کردیم که این طوفان «ویلا داریم» ... چه بر سر فرهنگ و اقتصاد و ادب مازندران آورد؟ ما را چه می شود؟ ما داریم می میریم؟ یا ققنوس هستیم و از درون خاکستر خودمان سر بلند می کنیم؟