مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: محمدرضا عالی پیام که از صنف تهیه کنندگان سینما، در اجلاس روسای اصناف خانه سینما در مازندران حضور یافته بود، شاعری معروف در عرصه طنز اجتماعی و سیاسی است.او در حاشیه برگزاری این اجلاس به سوالات ما پاسخ داد. 

*درباره برنامه های طنز تلویزیون در سال های اخیر مثل برنامه طنز قندپهلو یا سریال پایتخت چه نظری دارید؟

عالی پیام: شاعران خوبی به برنامه قندپهلو دعوت شدند اما خروجی خوبی نداشت. پایتخت هم تنها برنامه ای است که هر سال از تلویزیون دنبال می کنم. سال اول از نظر فیلمنامه و کارگردانی بسیار قوی بود. سال دوم فیلمنامه مشوش بود و ماجراهای فرعی خیلی در خدمت ماجرای اصلی سریال نبودند. اما امسال خیلی تاسف خوردم چون فقط یک کارناوال تبلیغاتی بود، اما کار از نظر تکنیکی قوی بود.

*اثرات طنز مکتوب و تصویری در فضای رسانه ای کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

عالی پیام: برشی که طنز دارد، کمتر گونه های ادبی دارند. خیلی حرف ها را در قالب جدی نمی توانیم بگوییم اما در قالب طنز به راحتی بیان می کنیم. هنرمندان و مسئولان ما به اهمیت طنز واقف هستند. طنازها می دانند چقدر می توانند در افکار عمومی و احساسات مردم جا باز کنند.

*گاهی طنزهایی در قالب نظم یا نثر منتشر می شود که خواننده را به خنده وا می دارد و ارزش ادبی و هنری دارد، اما مثل همه حوزه های دیگر، در حوزه طنز هم کتاب سازی هایی صورت می گیرد. در این زمینه چه نظری دارید؟

عالی پیام: طنزی که طنز باشد اصلا اجازه چاپ پیدا نمی کند. نمی توانیم به آن چه که منتشر می شود تعریف طنز بدهیم و بیشتر فکاهه است تا طنز. طنز خیلی فاصله دارد با آن چیزی که الان چاپ می شود. کار واقعی قابل چاپ نیست و فقط در فضای مجازی در دسترس مخاطبان قرار می گیرد.

*در شعر طنز، خط قرمزها کجاست؟

عالی پیام: یک خط قرمزهایی وجود دارد که توسط مسئولان اعلام می شود. ما خودمان می دانیم نباید اعتقادات مردم را به سخره بگیریم. باید ملیت ها و زبان ها را محترم بشماریم. شخصیت خصوصی افراد خیلی مهم است و ما حق نداریم به این مسائل ورود پیدا کنیم. خیلی ها به بهانه طنز، به هجو نزدیک می شوند که من این را نمی پسندم. طنز بازگوکننده مسائل اجتماعی است. معضلات، مشکلات و تلخی هایی که یک طناز در جامعه می بیند و با زبان شیرین طنز، آن تلخی ها را بیان می کند.

باید بعد از خواندن طنز و آن لبخند اولیه، فرد را به فکر فرو ببرد. اگر طنزپردازان فضای طنز را بدانند و از آن استفاده کنند موفق هستند اما اگر این فضا را نشناسند به سمت فکاهه یا هجو می روند.

*فیلم طنزی بوده که خودتان تهیه کنندگی کرده باشد؟

عالی پیام: من 2 فیلم طنز را تهیه کنندگی و کارگردانی کردم. "خسته نباشید" و "مشت بر پوست" که هر 2 توقیف هستند و اجازه نمایش عمومی پیدا نکردند.

*اثری زیر چاپ دارید؟

عالی پیام: من شش جلد کتاب چاپ کردم که برای 2 جلد از ارشاد مجوز گرفتم. زمان دریافت مجوز برای یکی از کتاب هایم 5 سال طول کشید و برای دیگری 9 سال. ترجیح دادم چهار جلد دیگر را بدون مجوز چاپ کنم. مجوز ارشاد آن قدر طول می کشد و آن قدر قلع و قمع می کنند که دیگر برای چهار جلد آخر تصمیم گرفتم به سراغ ارشاد نروم. چون شعرهای من در فضای مجازی منتشر می شود و مردم می خوانند حالا مکتوبش را هم داشته باشند، چه اشکال دارد.