مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: پنجمین فستیوال موسیقی و آواز ترکمنستان با حضور 25 گروه موسیقی از 14 کشور آسیایی در آوازه ، منطقه‌ای در عشق‌آباد ترکمنستان برگزار شد و گروه تبری متشکل از سید جلال، عباد، حمزه و جابر محمدی، سبحان‌الله چوپانی و اصغر اسحاقی به همراه گروه حرکات آیینی جایلان از خراسان شمالی، به این فستیوال دعوت شدند.

برای نخستین بار بود که یک گروه موسیقی از ایران در این فستیوال شرکت می‌کرد. گروه تبری، حضور خود در این فستیوال را مرهون تلاش‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات جمهوری اسلامی می‌داند و مراتب سپاس خود را از آقایان نعمت‌زاده، پیربادام، خادمی، شیدایی، آگاهی و ... کارشناسان فرهنگی، اسماعیل‌زاده رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، اعلام می‌دارد. جلال و حمزه محمدی بعد از این سفر هشت روزه، در گفت‌وگویی به ابعاد مختلف این فستیوال پرداختند.

جلال محمدی آهنگساز و سرپرست این گروه، پوشش خبری گسترده این فستیوال را مهم‌ترین بخش آن توصیف کرد. گروه‌های موسیقی در بدو ورود در فرودگاه عشق‌آباد، با شیرینی‌های گرم محلی، پذیرایی شدند. محمدی معتقد است «داشته‌های ما پرداخته نشده‌ است و موسیقی مازندران جای پرداخته شدن بیشتری دارد»

*از مراسم افتتاحیه این فستیوال بگویید.

جلال محمدی: مراسم افتتاحیه با رژه گروه‌های موسیقی کشورهای دعوت شده آغاز شده، بود. در این مراسم، با نواختن سرنا و نقاره، گروه‌ها را به سمت جایگاه اصلی هدایت کردیم. آهنگ عاروس‌یار و جلوداری را اجرا کردیم و گروه‌ها حرکت کردند. در مراسم افتتاحیه شش دقیقه اجرای موسیقی به همراه یک دقیقه حرکات آیینی اجرا کردیم. ترکیبی از موسیفی مازندرانی، آذری و خراسان شمالی را در مراسم افتتاحیه به اجرا گذاشتیم، چون می‌خواستیم با دیگر گروهی که از ایران در این فستیوال حضور داشت، یک‌صدا باشیم.

گروه موسیقی ایران و ازبکستان در مراسم اختتامیه به عنوان گروه‌های برتر انتخاب شدند. در روزهای دیگر فستیوال هم چند اجرای مستقل برای ما تدارک دیده بودند و اجرای مشترک هم با گروه موسیقی ترکمنستان داشتیم. در اختتامیه به سرپرست گروه‌ها، دیپلم افتخار دادند.

*پوشش خبری گسترده فستیوال موسیقی ترکمنستان را چطور ارزیابی می‌کنید؟

جلال محمدی: پوشش خبری این فستیوال به صورت 24 ساعته بود و از اجرا، تمرین، تفریح، استراحت و ... گروه‌های موسیقی حاضر در این فستیوال، خبر تهیه و از شبکه‌های مختلف کشور ترکمنستان پخش می‌شد. حتی شبکه "آوازه" را برای این فستیوال راه‌اندازی کرده بودند. کشور ترکمنستان استفاده تبلیغاتی زیادی از این فستیوال داشت.

*ارزیابی شما از پوشش رسانه‌ای جشنواره‎های داخلی چگونه است؟

جلال محمدی: ما در اینجا جشنواره‌هایی با رقم میلیونی برگزار می‌کنیم اما به اندازه انگشتان دست، پوشش خبری ندارد. صدا و سیما به صورت شبانه روزی فیلم‌های تکراری پخش می‌کند، اما زمانی برای پوشش خبری برنامه‌ها و جشنواره‌های این چنینی ندارد. بیشترین هزینه را در جشنواره‌ها لحاظ می‌کنیم اما انعکاس تلویزیونی ندارد. ما به کار فرهنگی خود ادامه می‌دهیم، چه مسئولان از ما حمایت کنند، چه نکنند؛ اما اگر می‌خواهیم کاری ماندگار و جهانی انجام دهیم این کار با بودجه خانواده محمدی مقدور نیست. ما به تنهایی نمی‌توانیم جشنواره برگزار کنیم.

*چگونه از میان گروه‌های مختلف موسیقی در ایران، گروه تبری از مازندران به این فستیوال دعوت شد؟

جلال محمدی: چون گروه تبری، دارای درجه ممتاز گروه‌های موسیقی محلی است. گروه خانوادگی هستیم و موسیقی ما غنی و دست نخورده است و هنوز تکنولوژی روز در موسیقی ما دخیل نشده است. به خاطر سابقه‌ای هم که از ما داشتند، گروه تبری را برای حضور در این فستیوال انتخاب کردند. گروه موسیقی تبری در این فستیوال از نظر اخلاق، به عنوان گروه برتر انتخاب شد و نماینده فاخری برای جمهوری اسلامی ایران بودیم.

*به نظر شما این فستیوال چه دستاوردی برای جمهوری اسلامی ایران داشت؟

جلال محمدی: مهم‌ترین دستاورد این جشنواره، شناساندن نام ایران در بین اقئام مختلف آسیایی بود. بخشی از فرهنگ، موسیقی و حرکات آیینی ایران برای این کشورها به نمایش گذاشته شد. ما در این مراسم نتوانستیم حرکات آیینی مازندرانی را اجرا کنیم. مازندران 13 مورد حرکت آیینی دارد. با هنرمندان کشورهای دیگر ارتباط برقرار کردیم و با موسیقی و سازهای همدیگر بیشتر آشنا شدیم. سازهای ما منحصر به فرد بود و همچنین تم موسیقی ما هم یکنواخت نبود. شاید تصور برخی از این کشورها این گونه بود که ایران با موسیقی مخالف است، اما حضور ما در این جشنواره، مهر باطلی بر این تصور زد. مسئولان این فستیوال، بیشترین انرژی خود را بر تعامل بین گروه‌ها گذاشته بودند.

حمزه محمدی: شاید این فستیوال، نخستین فستیوالی بود که گروه موسیقی و حرکات آیینی از کشور ما اعزام شد و نوعی پیغام صلح و دوستی برای کشورهای همسایه بود و این پیام را داشت که می‌توانیم در کنار همدیگر باشیم. این جشنواره مصادف با جنگی بود که در خاورمیانه حاکم است و پیام دیگر جشنواره این بود که دنیای بدون جنگ و آدم کشی را هم می‌توان تصور کرد.

*دستاورد جشنواره برای شما چه بود؟

حمزه محمدی: موسیقی و حرکات آیینی ، پیوندی بین گروه‌ها بود و خدا را بیش از پیش در آنجا احساس کردم. این فرصت فراهم شد که هنرمندان محلی دنیا را ببینیم و فواصل موسیقایی آنها را بشناسیم. برای خانواده محمدی و گروه تبری اتفاقات خوبی افتاد و دست پر از این فستیوال برگشتیم. تجربه خوبی بود و من در این فستیوال چهار کمانچه مختلف از کشورهای جهان را دیدم. جشنواره برای من رویکرد پژوهشی هم داشت. آرزو می‌کنم دیگر هنرمندان ما هم فرصت حضور در این جشنواره‌هایی را داشته باشند . ارتباطی که بین هنرمندان در این فستیوال به وجود آمد، ارتباط مثبتی بود. فرصت گفت‌وگوی گروه‌ها بسیار قابل توجه و به نظر من گفت‌وگوی تمدن‌ها بود. اغلب این گروه‌ها طرفدار دموکراسی، صلح و دوستی بودند. موسیقی مازندران سردمدار موسیقی محلی ایران در این جشنواره بود. به این نتیجه رسیدیم که در مازندران چه اندازه اصوات خوانندگی متفاوت وجود دارد، چون اغلب این کشورها یک تم موسیقایی داشتند. موسیقی مازندران تنوع خاصی دارد و جنس صداهای مختلفی در استان داریم.

*تصور می‌کنید جشنواره‌های این چنینی را می‌توان در کشور برگزار کرد؟

حمزه محمدی: آرزو دارم در کشور ما فرصتی به وجود بیاید تا جشنواره‌های بین‌المللی موسیقی را برگزار کنیم و مازندران هم میزبان باشد. هیچ ایرادی ندارد که به بخش حرکات آیینی نپردازیم و فقط جشنواره موسیقی باشد، چون ما در کشور خودمان در چهارچوب خاصی زندگی می‌کنیم و با حفظ موازین دینی و ملی می‌توان این جشنواره در کشور هم برگزار کرد. این جشنواره‌ها می‌تواند تاثیر مستقیم در جذب گردشگر، بهبود روابط خارجی و ارزآوری داشته باشد و کشور ترکمنستان با هوشمندی، این جشنواره را برگزار کرد. اغلب هنرمندان حاضر در جشنواره می‌گفتند باز هم به این شهر سفید سفر می‌کنیم. وقتی کشور ما در حال بهبود روابط خارجی است، راه موسیقی می‌تواند به این دوستی با کشورها کمک کند.

*مسئولان فرهنگی استان برای حضور گروه تبری در این فستیوال چه اقدامی کردند؟

حمزه محمدی: حتی یک مورد هم از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد استان، برای حضور در این جشنواره‌ها دعوت نشدیم. ما نیازی به حضور در این جشنواره‌ها نداریم. ما به عنوان یک خانواده، توان خود را برای موسیقی استان لحاظ کرده‌ایم. مسئولان فرهنگی استان فقط در جریان باشند که یک گروه موسیقی از مازندران در فستیوال کشور ترکمنستان حضور یافته است. چرا بعد از مصاحبه ما، رئیس یک اداره فرهنگی باید در جریان سفر هنرمندان خود قرار گیرد؟ این معضل فقط مربوط به ما نیست و جامعه موسیقی استان با این معضل مواجه است. در گذشته نامه‌ای از سوی جشنواره‌های این چنینی به دست ما رسید با این مضمون که با وجود اینکه به جشنواره دعوت بودیم اما چرا حضور نیافتیم. بعد ما متوجه شدیم که از ما دعوت به عمل می‌آمد اما ارشاد استان، سلیقه‌ای عمل می‌کرد و افرادی را به این جشنواره‌ها می‌فرستاد که محلی‌کار نبودند. مشکلات اهالی موسیقی استان زیاد است و ما چون یک خانواده هستیم، این مشکلات را بین خودمان حل می‌کنیم اما دیگر همکاران ما با چه امید و انگیزه‌ای باید در این مسیر، عمر بگذرانند؟ چه چیز تاثیرگذارتر از هنر است که با آن این گونه برخورد می‌کنند؟

جلال محمدی: در 10 سال اخیر حرکتی از سوی ارشاد استان ندیدیم که ما را به جشنواره‌ای اعزام کنند. عید امسال از طریق بعضی دوستان با کشور تاجیکستان وارد مذاکره شدیم تا در این کشور برنامه موسیقی اجرا کنیم. قرار شد 13 نفر به این کشور اعزام شوند و آنها هزینه حضور ما در تاجیکستان را تقبل کردند اما ارشاد استان نتوانست ما را به این سفر اعزام کند که بتوانیم بخشی از فرهنگ بومی خودمان را ترویج کنیم. گروه‌های موسیقی را هفت بیجاری در نظر می‌گیرند. نامه‌ای از سفیر دیدم که برای حضور در یکی از کشورها قید شده بود هفت نفر گروه موسیقی و پنج مدیر حضور یابند. اما اینها 2 نفر از گروه موسیقی و بقیه را از مدیران اعزام می‌کنند و به این فکر نیستند که گروه غیرمنسجم 2نفره موسیقی در کشور مقصد چه چیزی را می‌خواهد ارائه کند. مسئولان فرهنگی ما هیچ تلاشی برای گسترش فرهنگ مازندران در خارج از استان و کشور ندارند و به فکر فرستادن دوستان و رفقای خود به کشورهای خارجی هستند.