مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، کلثوم فلاحی: همایش ملی مدیریت جنگل‌های شمال ایران در سالن اجتماعات دانشگاه کشاورزی ساری برگزار شد و در بخش ابتدایی این همایش، هشت نفر سخنرانی کردند.

بهمنیار رئیس دانشگاه کشاورزی ساری، امینی دبیر همایش، مهاجر استاد جنگل‌شناسی دانشگاه تهران، مقدس قائم مقام سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، فلاح استاندار مازندران، مهردادی مدیرکل محیط زیست مازندران، روغنی مدیرعامل شرکت چوب و کاغذ مازندران و شجاع مشاور معاون راهبردی رئیس جمهور از سخنرانان بخش نخست این همایش بودند.

علی بهمنیار ، اظهارداشت: امروز شاهد برگزاری همایش مدیریت جنگل‌های شمال کشور هستیم و منابع طبیعی در همه کشورها از اهمیت بسیاری برخوردار است و تمام حساسیت‌ها بر صیانت از جنگل‌ها است.

وی با بیان اینکه در میان منابع طبیعی، جنگل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گفت: به عنوان تعیین کننده اکسیژن و تلطیف هوا موثر است.

این مسئول با بیان اینکه جنگل در حفظ منابع غنی خاک بسیار ضروری و نقش آفرین است، افزود: جنگل برای حفظ تمدن‌ها هم موثر است.

بهمنیار با اشاره به اینکه شاهد کاهش هر روزه جنگل هستیم، ادامه داد: اگر بنا است از جنگل بهره ببرد نیاز است جنگل را احیا کند.

رئیس دانشگاه کشاورزی ساری یادآورشد: نیازمند مدیریت علمی هستیم و مدیریت سنتی در این زمنیه جوابگو نیست.

وی با بیان اینکه نقش جنگل در سهم اقتصاد مشخص شود، افزود: جایگزین مناسب را برای این مسئله باید داشته باشیم.

بهمنیار با اشاره به ورود دانش آموختگانی که وارد بازار کار می‌شوند، گفت: آیا اینها می‌توانند برای حفظ جنگل و منابع طبیعی تلاش کنند؟

وی با بیان اینها سوالاتی است که باید پاسخ داده شود، اظهارداشت: جنگل میراثی است که باید آن را برای آیندگان حفظ کنیم.

بهمنیار با تاکید بر مدیریت پایدار، افزود: مدیریت پایدار در جامعه رو به فراموشی رفته است.

این مسئول خاطرنشان‌کرد: نباید بهره وری زودگذر را جایگزین بهره وری بلندمدت کنیم.

* 35 مقاله برگزیده شد

در ادامه این همایش، محمد امینی اظهارداشت: ضرورت تجدید نظر و مدیریت بر جنگل‌ها از اهداف برگزاری این همایش است.

وی با بیان اینکه تجدید نظرها در دنیا، ایران و شمال کشور مطرح شد، افزود: دی ماه سال گذشته مصوبه‌ای تصویب شد که بسیار ارزشمند بود.

امینی با اشاره به اینکه این مصوبه محتوای علمی و ارزنده‌ای دارد، گفت: روی یکی از بندهای این مصوبه بحث بود و این بحث ادامه دارد و امیدواریم در این گردهمایی چگونگی اجرایی شدن این مصوبه را تدوین و به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کنیم.

دبیر همایش ملی مدیریت جنگل‌های شمال ایران افزود: 80 مقاله به این همایش رسیده و 35 مقاله برگزیده شد و به صورت پوستر ارائه می‌شود.

این مسئول گفت: بیشتر زمان این گردهمایی 2 روزه، صرف پرسش و پاسخ می‌شود.

*خودمان را در جنگل‌بانی ذوب کرده بودیم

عبدالغفار شجاع -مشاور معاون راهبردی رئیس جمهوری- هم از وضعیت جنگل، ابراز نگرانی کرد.

وی یادآورشد: روزی افتخاری به نام وزارتخانه داشتیم و آن قدر تنزل یافت که امروز دیگران، بیشتر نگران جنگل هستند.

وی با بیان اینکه این نگرانی‌ها ناشی از اهمیت به منابع طبیعی، اعتبارات لازم و ... بوده است، افزود: دانشگاهیان، دولت و ... همه در این چهارچوب مقصر بودیم، جنگل‌های ایران در 40 سال اخیر وضعیت نگران کننده‌ای یافته است.

شجاع با اشاره به اینکه وقتی جنگل‌بان بودم کسی جز جنگل نباید به من حرفی می‌زد، ادامه داد: خودمان را در جنگل‌بانی ذوب کرده بودیم و امروز می‌بینیم که چه ظلم‌هایی به این بخش شده است.

این مسئول یادآورشد: طرح‌هایی انجام شده که در راستای فرهنگ و قوانین ما نبود. قوانین به خوبی اجرا نمی‌شد، از نظر اجرای طرح‌ها به تعهدات فشار نمی‌آمد و امروز به جایی رسیدیم که جنگل در رکود کامل قرار گرفت.

شجاع با اشاره به اینکه بیش از ظرفیت مرتع و جنگل از آن بهره‌برداری شد، گفت: جنگ، ضربه سنگینی را به جنگل‌های زاگرس وارد آورد و علت اصلی آن هم بحث کاهش باران بوده است.

مشاور معاون راهبردی رئیس‌جمهور با بیان اینکه ریزگردها هم ناشی از همین قضیه است، ادامه داد: وضع جنگل‌های غرب کشور به مراتب بدتر از جنگل‌های شمال کشور است و امروز جنگل صنعتی زیر 500 هزار هکتار هم در غرب کشور نداریم.

این مسئول با اشاره به اینکه از طرح‌هایی استفاده کردیم که جنگل نشینان را از جنگل خارج کنیم، گفت: اما طرح ها به صورت مطلوب اجرا نشده است.

شجاع ادامه داد: کاهش نباتات و بهره برداری هایی که از حد مجاز گذشت باعث شد آب دشت های کشور به کمتر از 300 متر برسد و دریاچه ارومیه یکی از این موارد است که سه چهارم آن خشک شده است. دریاچه ارومیه فاجعه وحشتناکی است که در سال های آینده ما را تهدید می کند.

وی با بیان اینکه سال‌های قبل پول نفت، انرژی بود که کل تولید و بازار را اشباع و تامین می‌کرد، اظهارداشت: اکنون نزدیک 18 ماه است که صادرات نفت، برگشت پول ندارد و در این مدت هشت میلیارد دلار وارد کشور شده است.

شجاع افزود: دولت با وجود همه مشکلات تلاش کرد بتواند ترمز سرعت افزایش قیمت، نداشتن اشتغال و گرفتاری‌های دیگر را متوقف کند تا بتواند به احیای اقتصاد کشور بپردازد و امسال 1465 میلیارد تومان برای دریاچه ارومیه اعتبار لحاظ کرده است.

وی گفت: رهبری تاکید کردند هشت میلیارد دلار از صندوق ارزی برای مشکلات آب کشور هزینه شود و دولت 10 روز قبل 250 میلیارد تومان اعتبار به دریاچه ارومیه اختصاص داد.

این مسئول ادامه داد: در منطقه شمال سه میلیون متر مکعب عرصه داشتیم و اکنون شاید کمتر از یک و نیم میلیون مترمکعب باقی مانده باشد.

شجاع با اشاره به اینکه نیرو و امکانات لازم برای خارج کردن جنگل نشینان نداریم، افزود: در تمام ورودی‌های جنگل باید بسته شود.

وی تصریح کرد: از 34هزار هکتار اراضی چای شمال، 16 هزار هکتار باقی مانده است، 240 هزار تن چای در انبارهای ایران کود شده و نتوانستیم مدیریتی انجام بدهیم.

* از وضعیت جنگل‌های شمال کشور راضی نیستیم

ابراز نگرانی درباره جنگل به اینجا ختم نشد و محمدرضا مروی مهاجر، استاد دانشگاه تهران هم ابراز نگرانی خود درباره وضعیت جنگل را اعلام کرد.

مروی مهاجر با اشاره به این که از وضعیت جنگل‌های شمال کشور راضی نیستیم و نگرانی داریم، گفت: رسالت عظیمی داریم که این جنگل‌ها را به عهده گرفتیم و باید به شکل بهتر به نسل آینده هدیه کنیم و با وجود دانش کافی اما وضعیت جنگل‌های ما مناسب نیست.

وی با بیان اینکه ما می توانیم الگوی مدیریت بر جنگل‌های طبیعی را به اروپیان آموزش دهیم، اظهارداشت: جنگل‌های ایران در نیم کره شمالی منحصر بفرد است.

مهاجر افزود: امیدواریم در خاتمه این همایش بر خلاف دیگر همایش‌ها به نتیجه عملی برسیم.

این استاد دانشگاه افزود: نزدیک به یک قرن بهره برداری سنتی و نزدیک به نیم قرن جنگل داری علمی و فنی از جنگل‌ها داریم.

مهاجر خاطرنشان‌کرد: تنوع گونه‌ای جنگل‌های ما حداقل 130 گونه درختی و درختچه‌ای است در حالی که در جنگل‌های اروپا به 30 مورد هم نمی‌رسد.

وی گفت: 10 درصد جنگل های شمال کشور هنوز به صورت بکر و دست نخورده است و باید برای حفظ ذخائر ژنتیکی، زودتر به زیر حفاظت دائم ببریم.

مهاجر اظهارداشت: اگر گونه‌های با ابعاد ویژه را در حصار طلا نگه نمی‌داریم حداقل نسبت به حفظ آن بکوشیم.

وی با بیان اینکه مدیریت احیا، حفاظت و بهره‌برداری را برای جنگل‌های ایران پیشنهاد می‌کنم، افزود: این مدیریت تا به امروز به شکل انشایی بوده است.

مهاجر با تاکید بر لزوم ایجاد 2 پارک ملی در استان‌های گیلان و مازندران و ایجاد ذخیره‌گاه‌های جنگل با هدف حفاظت از منابع طبیعی، گفت: ستاد جنگل‌کاری باید تشکیل شود.

وی با اشاره به اینکه جنگل نیاز به استراحت دارد اما صنایع چوبی نباید در این استراحت جنگل، صدمه ببینند، متذکرشد: چوب را به راحتی می‌توان از دیگر کشورها وارد کرد.

*دلواپسی از نوعی دیگر

 قائم مقام سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور هم مراتب دلواپسی خود از وضعیت جنگل را اعلام کرد تا از این قافله عقب نماند.

ناصر مقدسی اظهارداشت: دلواپس و نگران جنگل هستیم.

مدیریت پایدار جنگل، یک ضرورت است.مدیریت سنتی بر جنگل‌ها، تاراج‌گونه بوده است. باید با حساس سازی جامعه، جنگل را از این وضعیت نجات دهیم.

مقدسی افزود: کشورهای توسعه یافته از منظر مدیریت جنگل از مدیریتی پایدار عبور کرده و مدیریت دانش و اکوسیستمی را در دستور کار دارند.

وی با بیان اینکه ادبیات مربوط به توسعه پایدار از سال 80 وارد برنامه‌های منابع طبیعی و محیط زیست شد، اظهارداشت: بهره برداری جزئی از مدیریت پایدار جنگل است.

قائم مقام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری خاطرنشان‌کرد: روند اجرای طرح های جنگل‌داری با رویکرد تقویت، حفاظت و کاهش تهدیدات باید اصلاح شود.

وی با تاکید بر نهادنه سازی مفهوم مدیریت پایدار جنگل، گفت: در جهت جایگزینی انرژی فسیلی در روستاهایی که سوخت هیزمی مصرف می‌کنند باید اقدام شود.

این مسئول با اشاره به تشکیل ستاد مبارزه با قاچاق چوب و مبارزه با زمین‌خواری، ادامه‌داد: کمیته ملی صنوبر ایران باید فعال شود و توقف احداث جاده‌های جدید در جنگل‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه ما جزو 10 کشور آلوده کننده دنیا هستیم، افزود: در فرآیند رویکرد اقتصاد کم کربن در ایران باید مشارکت کنیم.

مقدس گفت: برای 385 هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی، احیا را پیش‌بینی کردیم.

*وضعیت امروز دریا بسیار بدتر از وضعیت جنگل است

استاندار مازندران که با تاخیر در این همایش حضور یافته بود چون در جریان ابراز نگرانی سخنرانان قبلی درباره جنگل قرار نداشت، وضعیت دریا را بدتر از وضعیت جنگل دانست.

ربیع فلاح اظهارداشت: همه کشور نسبت به منطقه شمال، نگاه خاصی دارد.

وی افزود: 30درصد از خشکی‌های عرصه عالم را جنگل تشکیل می‌دهد و در کشور 17میلیون هکتار عرصه جنگلی داریم و این رقم در مازندران 40درصد از اراضی است و یک میلیون هکتار جنگل در مازندران قرار دارد.

استاندار مازندران با اشاره به اهمیت جنگل، ادامه داد: مشکلاتی مانند سیل و طوفان و ... وقتی اتفاق می‌افتد میلیاردها تومان خسارت را به اراضی و سکونت‌گاه‌ها وارد می‌کند.

وی تاکید کرد: به صورت غیرمتعارف به حریم رودخانه تجاوز شده و نباید تصور کنیم مدیریت منابع طبیعی با مشکل مواجه است.

فلاح با اشاره به اینکه دریا کمتر از جنگل، مورد دست‌درازی قرار گرفته بود، یادآورشد: وضعیت امروز دریا بسیار بدتر از وضعیت جنگل است و باید در محیط زیست نگاه عادلانه داشته باشیم.

استاندار مازندران تصریح کرد: شرایط و موقعیت امروز نیازمند نگاه جدید در منابع طبیعی و جنگل است. اگر امروز دولت بحث مربوط به پایش طرح‌های مدیریت جنگل‌داری را مطرح می‌کند، فرصت خوبی است.

فلاح گفت: باید در مدیریت جنگل‌داری، فکر جدید و نویی داشته باشیم و کارها را از حالت تمرکز، خارج کرده و از امکانات به درستی استفاده کنیم.

وی متذکرشد: استان‌های شمالی سالانه 50 میلیون گردشگر دارند و با توجه به وضعیت آب و هوایی و ریزگردها در واقع این افراد به استان‌های شمالی پناه می‌آورند.

این مسئول ادامه داد: در طرح‌های جنگل‌داری می‌توان طرح‌های گردشگری را اجرا کرد و طرح‌های گردشگری از اولویت‌های ما در طرح‌های جنگل‌داری است.

فلاح گفت: منابع تجدید شونده باید حفظ و حراست شده و مدیریت پایدار در این زمینه اجرا شود. چوب باید وارد شود و استعدادهای درون طرح‌های جنگل‌داری را باید سامان دهیم.

وی با اشاره به اینکه شرایط خوبی در حوزه مدیریت منابع طبیعی استان داریم، گفت: در مازندران تجاوز به عرصه منابع طبیعی را به صفر رساندیم.

این مسئول با بیان اینکه اشتغال در استان چالش جدی است، افزود: باید از این طرح‌ها و اقدامات بهره کافی برای رفع معضل بیکاری داشته باشیم.

فلاح با اشاره به اینکه به طرح‌های تعاونی جنگل‌داری اعتقاد دارم، یادآورشد: در سال‌های اخیر نسبت به حمایت از این تعاونی‌ها بی‌توجهی شده است.

*تنفس چند ساله به جنگل بدهیم

ناصر مهردادی -مدیرکل محیط زیست مازندران- هم در این همایش اظهارداشت: نگرانی‌هایی درباره مازندران مطرح است.

وی با اشاره به اینکه مهم ترین چالشی که با آن مواجه هستیم تخریب و تجاوز به اراضی جنگلی است، ادامه داد: بهره برداری بی رویه، وجود دام در جنگل، اجرای طرح خروج دام از جنگل، اجرای طرح ها و پروژه های ملی متعدد، قاچاق چوب، دفن زباله و ... از دیگر چالش های روبه رو است.

مهردادی با بیان اینکه در ساخت و سازهای غیر مجاز، دچار چالش هستیم، یادآورشد: اداره محیط زیست و منابع طبیعی مورد حمایت نیستند. البته دولت حمایت هایی را در این زمنیه دارد اما بدون حمایت همه دستگاه ها، نخواهیم توانست آن گونه که باید به انجام وظایف بپردازیم.

وی با اشاره به اینکه بهره برداری از جنگل باید بر اساس توان اکولوژیک باشد، گفت: کسانی که نگاه بهره برداری صرف از جنگل دارند شاید به مصوبه دولت، معترض باشند اما کسانی که بحث مدیریت پایدار جنگل را پیگیری می کنند، خوشحال هستند.

مهردادی تاکید کرد: روح مصوبه دولت، مخالف با بهره برداری از جنگل نیست. نیازاست تنفس چند ساله به جنگل بدهیم و باید برای مشکل بهره برداران هم چاره ای اندیشیده شود.

* دام مهم ترین عامل تخریب در جنگل است

ابوالفضل روغنی از دیگر سخنرانان همایش ملی مدیریت جنگل‌های شمال ایران بود.

مدیرعامل شرکت چوب و کاغذ مازندران اظهارداشت: کاغذ به عنوان محصول فرهنگی است و به لحاظ قدمت و تاریخ در کشور ما، کشوری با پیشینه فرهنگی بزرگ هستیم.

وی متذکرشد: هیچ فضای روشنی برای توافق با کشورهای اروپایی وجود ندارد و با این چشم انداز، دولت نمی تواند کمکی به جنگل ها کند.

این مسئول با اشاره به اینکه چوب و کاغذ مازندران به همراه شرکت فریم و نکا، 400 هزار هکتار عرصه در اختیار دارد، افزود: حدود 377 میلیارد تومان در جنگل های شمال هزینه کرده ایم.

روغنی گفت: لشکر بیکاران از معضلاتی است که در کشور داریم که پدیده های ناخرسند اجتماعی را هم می تواند فراهم کند. برای ایجاد یک فرصت شغلی 40 میلیون تومان پول نیاز است.

وی ادامه داد: با توجه به کمبود چوب در کشور و صنایعی که تاسیس می شوند با بحران کمبود منابع چوبی در آینده مواجه می شویم.

روغنی گفت: تقاضا داریم روند کاهش حجم برداشت از جنگل های کشور متوقف و برداشت با توان اکولوژیک باشد، با توجه به نقش زراعت چوب محل گلایه است که چرا منابع طبیعی و وزارت جهاد، این بخش را فعال تر نمی کند.

وی ادامه داد: خواستار اجرایی شدن مصوبه هیئت وزیران درباره واردات چوب با پوست هستیم اما نه با قیمت گران.

روغنی تصریح کرد: دام مهم ترین عامل تخریب در جنگل است و طرح خارج کردن دامداران از جنگل اجرا شود.