مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، مینامحسن پور: عصر پنج شنبه به دعوت حوزه هنری مازندران، میهمان محفل ادبی شاعران مازندران بودم تا جلسه نقد مجموعه شعر "دنیا فقط به دیدن تو می ارزید" سروده کیوان ملکی را پوشش دهم.

کمی زودتر از شاعر مجموعه"دنیا فقط به دیدن تو می ارزید" رسیدم و کیوان ملکی چند دقیقه پس از من وارد سالن شد. ساعتی منتظر ماندیم تا جلسه شروع شود. البته در این وقفه، حاضران به خوانش شعرهای شان پرداختند.

مجموعه"دنیا فقط به دیدن تو می ارزید" 80 صفحه و جلدی مشکی دارد و شعرهای سپید بلند و کوتاهی با مضامین طبیعت و تجربیات زندگی شاعر، در آن گنجانده شده است.

علیرضا دهرویه - شاعر بنام ساکن قائم شهر- نخستین منتقد جلسه بود که 6 شعر این مجموعه را قوی خواند و گفت: در واقع این چند قطعه به اندازه ای برجسته اند که به گونه ای از چارچوب کتاب بیرون زدند.

دهرویه ادامه داد: شعرهای مجموعه حاضر "هایکو" یعنی واقع گرا است، اما شاعر هایکوسرا قصور کرده و قسمت هایی از شعر را ناگفته گذاشته است. شعر های سطحی در این مجموعه نباید گنجانده می شد و باید دقت بیشتری در بستن مجموعه صورت می گرفت.

وی دومین نقد را بر کارکرد زبان داشت و گفت: در شعر این مجموعه زبان نقش پررنگی ندارد و شاعر به بازی و پیچیدگی زبان اعتقادی نداشته و به آشنایی زدایی نپرداخته است.

سادگی در نگاه و زبان نیز سومین موردی بود که دهرویه به آن اشاره کرد و گفت: شاعر با توجه به محیط اطرافش در عوض کردن زاویه دید ما در برخی شعرها موفق بوده، این در حالی است که شعرهای ناموفق مجموعه عموما شعرهای کوتاه هستند.

وی پرداخت نشدن سهم خواننده از شعر را مشکل دیگری خواند و بیان داشت: شاعر اگرچه ما را به دیدی متفاوت دعوت می کند، به لایه های زیرین شعر نمی برد تا بخشی از کشف ها به عهده خود خواننده گذاشته شود و به شعر چند معنایی ببخشد.

دهرویه نکته پایانی را این گونه بیان کرد: صداقت شاعر، در خود بودن و نیز صداقت عاطفیش در شعرها مشخص است و این از تجربیات شاعر و سادگی روستایی و ییلاقی بودنش سرچشمه می گیرد و سادگی زبان شاعر هم شاید به همین خاطر باشد.

* با بازی های زبانی موافق نیستم

در ادامه جلسه کیوان ملکی-شاعر این مجموعه- گفت: هم نوشته و هم نقد هر دو عموما سلیقه ای است و شاید شعری که من کمتر به آن علاقه دارم با اقبال بیشتری مواجه شود.

او درباره هایکو بودن شعرها گفت: کارکردهای شعر کوتاه امروز ایران، مختص خودش است و من از آن بهره برده ام و با بازی های زبانی نیز موافق نیستم.

* 20 واژه بیش از 10 بار در این مجموعه تکرار شده است

میثم متاجی -شاعر- دیگر منتقد جلسه بود که از غرب استان آمده بود. وی کیوان ملکی را شاعر درخت و امیدواری نامید و ادامه داد: بسامد واژگان در این مجموعه بسیار به چشم می خورد و حتی شاید یک ویژگی سبکی باشد و سرایش آثار شعری بر پایه محور همنشینی کلمات صورت گرفته است.

وی افزود: اساس شعر بر عاطفه مندی است و عنصر عشق که تجلی عاطفه است، در اشعار این مجموعه بسیار دیده می شود و سطرهای بلند شعرهای این مجموعه، به درک عشق و نوستالژی کمک می کند و همین عاطفه متن های ملکی را تبدیل به شعر می کند.

متاجی شعرها را دلنشین دانست و استدلال کرد: فضاسازی با استفاده از واژه های ساده و دور ازتکنیک سبب این امر است.

وی ابراز داشت: در این مجموعه ملکی خودش است و دغدغه صنفی در شعرهایش ندارد و تنها به کودکی و خودش می اندیشد.

این شاعر چالوسی ادامه داد: شاعر در این مجموعه عاطفی غافل از اندوه هم نیست و به علت طبیعت گراییش به دفاع از طبیعت و بیزاری از صنعت می پردازد.

متاجی به بررسی موتیفی در شعر ملکی اشاره کرد و توضیح داد: دست کم 20 واژه بیش از 10 بار در این مجموعه تکرار شده است.

*حتی یک عنصر اجتماعی دیده نمی شود

 حسین میری –دیگر شاعر مازندرانی- هم در سخنانی با تاکید بر کم آوردن شاعر در تثبیت مواضع شاعرانه اش گفت: حرکت و تفاوت در کلمات مشابه وجود ندارد و شاعر به علت المان های سنگین اش دچار تکرار شده است.

عالین نجاتی -شاعر و نویسنده- که مجری جلسه نیز بود در پایان بابیان اینکه ملکی شاعر لحن است، تصریح کرد: گویی شاعر همواره دارد با یکی حرف می زند و تلاش شاعر برای گفتن تنها یک چیز است.

وی ادامه داد: ملکی محاوره پسند است و اصلا شعرهای قبلیش را بازنگری نمی کند و کاش شعرهای مجموعه قبلیش را در این کتاب نمی آورد.

نجاتی افزود: در این کتاب حتی یک عنصر اجتماعی دیده نمی شود و جغرافیای کتاب معلوم نیست.

*مازندران خاستگاه شعر مدرن ایران است

کیوان ملکی در حاشیه این جلسه نقد، به چند سوال مازندنومه پاسخ داد.

#فضای شعر امروز مازندران را چگونه می بینید و به نظر شما شعر امروز مازندران چه جایگاهی دارد؟

مازندران خاستگاه شعر مدرن ایران است که با یک تفکر بومی شکل گرفته و نیما با توجه به تجربیات و آگاهی زیستی خودش یک اتفاق بزرگ رقم زده است و بعد از نیما و بعد از انقلاب نیز تغییرات زیادی در شعر مازندران رخ داده که جای بررسی دارند و در این میان نقش انجمن های ادبی بسیار پررنگ است.

در چند سال اخیر سیاست های غلط باعث شد که انجمن های ادبی به دست کسانی بیفتد که کاریزمای ادبی ندارند و کارایی انجمن ها را تا حد زیادی پایین آورد. همچنین چاپ کتاب براساس میزان پرداخت نویسنده ونه محتوای کتاب، امری عادی شد و همایش ها ونشست ها هم در حد پر کردن رزومه مسئولان تشکیل شدند. اما با دولت جدید و تلاش بیشتر مسئولان امیدوارم اتفاقات خوبی رقم بخورد.

#آینده و دورنمای شعر مازندران را چگونه می بینید؟

اگر عناصر سازنده شعر به درستی به کار گرفته شود، ناخودآگاه شعر را جاودانه خواهد کرد و با وجود جوانان شاعری که تعدادشان هم زیاد است، مازندران آینده شعری روشنی دارد.

#الان با شاعران و نویسندگانی مواجهیم که اثرشان ضعیف است، ولی وسع مالی خوبی دارند. مثلا" شاعره متمولی را می شناسم که چندین جلد مجموعه شعرچاپ کرده، اما دریغ از یک بیت شعر خوب. درباره این افراد چه نظری دارید؟

کتاب باید کارکرد خود را داشته باشد و با مردم رابطه برقرار کند. مهمترین نکته این است که جامعه و رسانه چگونه با این دست کتاب که اشاره کردید، برخورد می کنند؟ از آن طرف چه بسا شعرهایی که اصلا به چشم نمی آیند اما کارکرد درستی هم دارند.