"سفرنامه لاريجان" به زودي منتشر مي شود
گفت وگو با هارون وَهومن مصحح کتاب«سفرنامه ناصرالدين شاه به مازندران» (ساير محمدي)
تصحيح سه سفرنامه «سفرنامه مكه»، «سفرنامه ناصرالدين شاه به مازندران» و «سفرنامه عماد السلطنه به اروپا» در روزهاى اخير به بازار نشر عرضه شده است. هارون وهومن مصحح و مؤلف متولد سال ۱۳۴۵ شهرستان انديمشك، كه تاكنون انتشار ۶۲ عنوان كتاب را در كارنامه خويش دارد، تحصيلات خود را تا مقطع دكتراى تخصصى تاريخ ادامه داده است. مهم ترين آثار وى عبارتند از: عراق از ديد سياحان و جهانگردان (سه جلد)، تاريخ آبادان در روزگار اسلامى، آوه دومين كانون تشيع در تاريخ ايران، سرزمين مقدس از نگاه مسافران تاريخ، جهودكشان (اولين رمان ايرانى)، قاهره بزرگ ترين شهر آفريقا، ارى ترين شهر گمشده هخامنشى.
\ عماد السلطنه كه به اروپا سفر كرده در چه دوره اى از تاريخ ايران مى زيسته است؟
> لايق على خان عماد السلطنه ملقب به سالار جنگ دوم يا مختار الملك يا منير سلسله آصف جاهى حيدرآباد هند است كه گزارش سفر دوم خود به اروپا را با نشرى شيوا و برخوردار از آگاهى ها و اطلاعات غنى تاريخى و جغرافيايى به رشته تحرير درآورده است. اين دولتمرد هندى ايرانى تبار بوده و همزمان با ناصرالدين شاه قاجار مى زيسته است. سفر وى از هند به مصر، يونان، تركيه، بلغارستان، رومانى، مجارستان، اتريش، آلمان بلژيك و انگلستان و در بازگشت از فرانسه و ايتاليا بوده است. اين سفرنامه كه به شناخت ما از شبه قاره هند در آغاز اشغال آن توسط كمپانى هند شرقى كمك بسيار مى كند، از زبان يك جوان ۲۴ ساله اى است كه به شدت هوادار و هواخواه انگلستان بوده و در سفر خود با پادشاهان و امپراتوران و رؤساى جمهور ملاقات مى كرده است.
\ چرا از ميان سفرنامه هاى ناصرالدين شاه قاجار، بخش مازندران آن را براى تصحيح انتخاب كرديد؟
> سفرنامه هاى ناصرالدين شاه به دو گروه تقسيم مى شود: سفرنامه هاى داخلى، شامل دو سفر به خراسان، كه يكى از آنها تصحيح شده و تصحيح دومى يعنى روزنامه حكيم الممالك به زودى به بازار عرضه خواهد شد؛ سفرنامه عراق عجم، سفرنامه مازندران، وقايع سوارى كه اين را هم با توضيحات و حاشيه هاى بسيار منتشر مى گردد و سفرنامه قم و چند سفرنامه كوچك كه در صحت آنها ترديد هست؛ و سفرنامه هاى خارجى، كه سفر عتبات (با تصحيح استاد ايرج افشار) و سه سفرنامه فرنگستان را در بر مى گيرد.
سفرنامه مازندران به دليل آن كه منبعى مهم در مازندران شناسى، تاريخ سياسى قاجاريه از زاويه ديد بالاترين شخص مملكت و رأس هرم قدرت، شخصيت شناسى عصر ناصرى، داده هاى تاريخى و باستان شناسى و شكارنامه هاى فارسى است، براى تصحيح برگزيده و براى يافتن اعلام جغرافيايى آن به صدها كتاب و مقاله و نقشه و اطلس مراجعه كردم. نقاشى هاى يكى از همراهان شاه قاجار نيز ضميمه اين كتاب است.
/ آيا اين سه كتاب آخرين آثار تصحيح نسخ خطى شما است؟
> خير. كتاب سوم كه سفرنامه مكه نايب الصدر شيرازى بود، بسيار وقت مرا گرفت. نثرى مكلف با عبارات عربى بسيار موجب شد تا بيش از دو كتاب ديگر زمان ببرد. در حال حاضر، پس از يك سال و اندى كار شبانه روزى تصحيح ۱۴ سفرنامه تاريخى به پايان رسيده و آماده انتشار است. احتمال دارد كه ناشر اين سه سفرنامه يعنى نشر پانيذ كه سه كتاب را در يك روز و با سرعت و دقتى اعجاب آور انتشار داد، برخى از آنها را منتشر كند.
سفرنامه هاى «مرآت الارض» (محمد لواسانى مجدالملك)، «مقصود جهان» (محمود ميرزاقاجار)، «سفرنامه عتبات» (تبيان الملك تبريزى)، «سفرنامه مكه» (محمدرضا طباطبايى)، «سفرنامه همدان و بروجرد» (معين السلطان و تجريشى)، «سفرنامه فرنگ» (يك ايرانى ناشناس)، «سفرنامه كجلر» (شكارهاى عباس ميرزا قاجار)، «سفرنامه لاريجان» (اعتضاد السلطان)، «سفرنامه فريدالملك همدانى»، «باغ قاب قوسين»، «داستان جهان» (شاه جهان پورى)، «سفرنامه خراسان» (ضياء السادات بورانى)، «سفرنامه نظام العلما تبريزى» و «وقايع سوارى» (ناصرالدين شاه قاجار). در ضمن ۳ كار تأليفى نيز در روزهاى آينده در اختيار علاقه مندان قرار مى گيرد، كه عبارتند از: «يهوديان كاشان»، «سرزمين و فرهنگ شهرستان هيت در عراق» و «تاريخ بيت شانا از آغاز تا امروز».(iran-newspaper)
براي به دست آوردن اطلاعات بيشتري از کتاب سفرنامه ناصرالدين شاه به مازندران،اين جا را ببينيد: