قديمي‌هاي عشق مدرسه
معرفي مدرسه‌هاي قديمي بابل
مادربزرگ داشت براي ما كه تعطيلات تابستاني را پشت سر گذاشته بوديم از خاطرات قديمي‌اش تعريف مي‌كرد و مي‌گفت قديم كه اين چيزها نبود، دفترهاي متنوع، لوازم‌التحرير، كوله‌پشتي مدرسه، اصلا قديم‌تر مدرسه نبود مكتب خانه بود.
شايد پسرها يا دخترهايي كه امسال براي اولين‌بار به مدرسه مي‌روند فكر كنند مدرسه‌شان اولين مدرسه دنياست يا حتي تنها مدرسه دنيا، بعضي‌ها هم كه اصلاص به اين چيزها فكر نمي‌كنند و فقط فكر دوري از پدر و مادر يا خوراكي زنگ تفريح شان هستند. خوب است كه در مدارس اين چيزها را براي دانش‌آموزان توضيح بدهند كه در كشوري كه زندگي مي‌كنند و در آن تحصيلات خود را مي‌گذرانند از چه زمان‌هايي مدرسه وجود داشته و آن مدرسه‌ها را چه كساني و با چه نيتي برپا مي‌كردند، شايد دانستن اين مطالب براي اينكه دانش‌آموزان احساس هويت بيشتري داشته باشند بسيار مثمرثمر باشد. ما هم با همين طرز تفكر مي‌خواهيم به تعدادي از مدرسه‌هاي قديمي بابل بپردازيم و مختصري در مورد آنها توضيح دهيم.
اعظاميه
اين دبستان اولين مدرسه‌يي است كه در بابل شروع به كار كرده است، اعظاميه در سال 1283 شمسي (مقارن با دوران سلطنت مظفرالدين‌شاه قاجار) به همت شش تن به قرار زير بنيان نهاده شد: حسينعلي ميرزا اعظام السلطنه، آقا حسن بادكوبه‌يي، ملامحمدجان علامه، حاج محمد تقي شاهرودي، ميرزا عبدالغني و محمد علي معين التجار.
اين شش تن همگي وابسته به احزاب سياسي ترقي‌خواه، آزادي‌خواه و مشروطه‌خواه بودند. از اين بين ملامحمدجان علامه يكي از مهمترين اعضاي جامع آدميت بود، جامع آدميت گونه‌يي فراماسونري بود كه از جمله فعاليت‌هاي آن ترويج تعليم و تربيت به سبك نوين بود اما از ميان اين شش تن آقا حسن بادكوبه‌يي را بايد بنيانگذار واقعي اين مدرسه به شمار آورد. بودجه اعظاميه از طريق كمك‌هاي مالي برخي از فرهنگ‌دوستان و شهريه شاگردانش تامين مي‌شد. در سال 1326 قمري كه محمدعلي‌شاه (جانشين مظفرالدين‌شاه) در مخالفت با مشروطه مجلس را به توپ بست، اعظاميه تعطيل شد و پس از اين بانيان مدرسه كه مشروطه‌خواه بودند مورد تعقيب دولت قرار گرفتند و ملا محمدجان علامه و معين التجار ترور شدند.
يك سال بعد در 1327 قمري تهران توسط مشروطه‌خواهان فتح شد، محمدعلي‌شاه خلع و پسرش احمد ميرزا به سلطنت رسيد در پي آن درهاي اعظاميه يك بار ديگر گشوده شد، اما دو سال بعد در 1329 قمري نجم‌الملك، سرپرست و مدير اعظاميه كه از جمله مشروطه‌خواهان بود، علي‌الظاهر دست به خودكشي زد، اما به احتمال قريب به يقين وي نيز به قتل رسيد و بعد از اين واقعه اعظاميه در همين سال منحل شد.
نوريه
اين دبستان در سال 1324 قمري 1285 شمسي توسط شيخ‌نورالدين خوانساري تاسيس و به نام وي نوريه ناميده شد. شيخ‌نورالدين يكي از معلمان اعظاميه بود كه بر اؤر اختلافاتي كه با يكي از معلمان ديگر اين مدرسه پيدا كرده بود از آنجا بريد و خود، اين مدرسه را بنيان گذاشت. نوريه بعد از هشت سال در سال 1331 قمري تعطيل شد.
سعادت
مدرسه سعادت عموميه شعبه تربيت در سال 1330 قمري 1290 شمسي در لرمحله افتتاح شد. دبستان پسرانه متعلق به جامعه بهاييان ايران بوده است. اين مدرسه ملي خصوصي بود و يك سوم شاگردان آن از پرداخت شهريه معاف بودند. در مدرسه سعادت زبان روسي تدريس مي‌شد، اين نكته بيانگر وابستگي فرقه بهايي به روسيه است. در سال 1313 شمسي اين مدرسه به دستور دولت رضاخان تعطيل شد.
بارفروش
دبستان پسرانه بارفروش در سال 1331 قمري 1291 شمسي با حمايت معنوي و مادي دولت روسيه در زرگرمحله تاسيس شد. در اين مدرسه زبان روسي به عنوان يكي از دروس اصلي تدريس مي‌شد. مديريت آن را آقا حسن بادكوبه‌يي و نظامت آن را آقاسيدهاشم معلم به عهده داشتند. دو سال پس از تاسيس اين دبستان، روسيه وارد جنگ جهاني اول شد. فشار شديدي كه بر اؤر جنگ خارجي و بحران‌هاي داخلي بر پيكره فرسوده دولت تزاري روسيه وارد آمد مانع از توجه اين دولت نسبت به بارفروش شد. در سال 1335 قمري 1295 شمسي اين مدرسه تعطيل شد.
اسلاميه
اين دبستان ملي در سال 1333 قمري 1293 شمسي تاسيس شدو بنيانگذار آن ميرزاحبيب‌الله‌خان نام داشت. از تاريخ انحلال اين مدرسه هيچ اطلاعي در دست نيست.
احمدي
مدرسه احمدي در سال 1333 قمري 1293 شمسي در دوران پادشاهي احمدشاه قاجار كه به افتخار او احمدي ناميده شد به همت عبدالحسين صادقي‌نژاد در زرگر محله افتتاح شد. در سال 1305 كلاس هفتم، به اين مدرسه افزوده شد. در سال 1306 نيز مدرسه احمدي به شاهپور تغيير نام داد. در سال 1308 به دستور ميرزازين‌العابدين خان رياست اين مدرسه مبني بر تدريس چندتن از معلمان مرد در مدرسه دخترانه، كه از نظر اهالي داراي حسن اخلاق و سوابق خوبي نبودند، منجر به درگيري و اجتماع دانش‌آموزان مدرسه شاهپور در خيابان پهلوي شد.
با اين كه رييس معارف مازندران شخصاص به آنجا آمد تا اوضاع را سامان بخشد اما اقداماتش موثر واقع نشد و هم چنان به مخالفت اهالي و دانش‌آموزان معترض و اجتماع آنان در مقابل اداره معارف افزوده مي‌شد. راپورت همه اين درگيري‌ها به وزارت داخلي رسيد. تيمورتاش وزير دربار پهلوي وزارت معارف را مكلف كرد كه هرچه سريع تر به اوضاع نگران‌كننده امور معارفي بارفروش پايان بخشد. در پي آن وزارت معارف ميرزازين‌العابدين خان را عزل كرد.
مدرسه شاهپور در سال 1310 به اوجابن انتقال يافت تا دو سال بعد يك بار ديگر به بي‌سر تكيه تغيير مكان دهد. در سال 1315 كتابخانه دبيرستان شاهپور افتتاح شد. در سال 1316 ساختمان مدرن اين دبيرستان در محله سبزميدان و در كنار باغ ملي افتتاح شد تا شاگردان دبيرستان شاهپور به اين ساختمان انتقال يابند. اما دبستان شاهپور به محله‌هاي برج بن، پل پيش و يك بار ديگر به برج بن‌تغيير مكان داد. مشهورترين مدير دبستان شاهپور رجبعلي شعبانپور بود. در سال 1336 دبستان شاهپور به حافظ تغيير نام داد كه تا به امروز در همين محله برج بن باقي است. در سال 1357 اين دبيرستان به امام خميني (ره) تغيير نام داد. در سال 1368 هم شاگردان اين مدرسه به ساختماني نوساز در كنار پل موزيرج انتقال داده شدند كه به دبيرستان علي‌بن موسي‌الرضا (ع) معروف است.
شرافت
اين دبستان ملي در سال 1293 شمسي توسط آقاسيدهاشم معلم در محله بي‌سرتكيه تاسيس شد. مدرسه شرافت چهاركلاسه بود و كليه اثاثيه آن به موسس تعلق داشت.
بعد از مرگ وي در سال 1337 قمري شرافت در اختيار اداره معارف بارفروش قرار گرفت و به صورت دولتي درآمد. در سال 1309 مدرسه شرافت به دليل مال‌الاجاره بالاي آن به مدرسه قهاريه در كنار مسجد قهاريه كه از موقوفات قهار قلي‌خان حاكم بارفروش بود تغيير مكان داده كه تا امروزه در همين نقطه باقي است. در اين سال احمد صابر به مديريت اين مدرسه منصوب شد. او حجرات اين مدرسه ديني قديمي را تعمير كرد و اصلاحات ديگري انجام داد. در سال 1312 مدرسه شرافت به افتخار احمدخان بدر نصيرالدوله، وزير فرهنگ، به دبستان بدر تغيير نام داد كه تا به امروز باقي است.
خيام
دبستان پسرانه خيام در سال 1305 در محله سرميدان امير كلا (در عمارت حاجي‌آقا بزرگ) تاسيس شد از قرار معلوم نخستين مدير مدرسه اديب نام داشته است. در سال 1312 خيام از سر ميدان به محله مقبره پيش منتقل شد تا دو سال بعد يك بار ديگر به محل سابقش سر ميدان تغيير مكان دهد. محمود مهدويان از قديمي‌ترين و مشهورترين معلمان و مديران اين مدرسه به شمار مي‌رود.
وي در رشد و تعالي اين مدرسه سهم بسزايي داشته است.
پهلوي
اين مدرسه در سال 1309 شمسي به وسيله اسماعيل بهشتي، كمال صالحي و محمدرضا سليمي در محل مدرسه روحيه تاسيس شد.
مديريت مدرسه از بدو تاسيس تا پايان حيات آن به عهده اسماعيل بهشتي بود. دبستان پهلوي در سال 1314 به تنگه ملك و يك سال بعد به محله پنج‌شنبه بازار قديم و در سال 1332 به كوچه محلوجي در خيابان بازار، بين سه راه فرهنگ و شهدا، انتقال يافت. در سال 1357 دبستان پهلوي به نام مدير و صاحب امتياز آن به دبستان اسماعيل بهشتي تغيير نام داد. دبستان بهشتي با فوت اسماعيل بهشتي در سال 1360 تعطيل شد.
نجم
اين دبستان در سال 1322 در حوالي چهارراه شهدا در محل مدرسه ديني و قديمي روحيه تاسيس شد. نجم ابتدا مختلط بود تا اينكه در سال 1330 به صورت دخترانه درآمد. حليمه بينا از جمله قديمي‌ترين و با سابقه‌ترين مديران اين مدرسه بود. دبستان نجم يكي قديمي‌ترين مدارس بابل محسوب مي‌شود.
رحماني
اين مدرسه در سال 1329 تاسيس شد. محل مدرسه در چال زمين واقع بوده است. ساختمان مدرسه را بازرگاني به نام رحماني به اداره فرهنگ بابل اهدا كرد، احمد عبادي مشهورترين مدير اين مدرسه بود. مدرسه رحماني تنها مدرسه بابل است كه از آغاز فعاليت‌اش تاكنون تغيير مكان و نام نداده است.
كتايون
اين دبستان دخترانه در سال 1336 تاسيس شد. ساختمان مدرسه در محله چهارشنبه پيش و در كنار مقبره امامزاده عبدالله واقع بود. نخستين مدير اين مدرسه بانو نعمتي بود و مدتي بعد عذرا هندي‌نژاد و فروغيه رضواني عهده‌دار اين عنوان شدند. كتايون در 1351 منحل شد.
طبرستان
طبرستان نام دبستاني ملي بود كه در سال 1347 توسط هفده‌تن از فرهنگيان شهر در خيابان آيت‌الله سعيدي امروز (فرح سابق) تاسيس شده بود. پرويز امين‌زاده، ناصر قلي‌پور و عيسي عالمزاده سرشناس‌ترين سهامداران اين مدرسه ملي بودند. اين دبستان چندان نپاييد و به دليل مشكل فضاي آموزشي، زيانهاي مالي و در پي آن دلسردي برخي از سهامداران در 1352 منحل اعلام شد.
پيشاهنگ
در عهد رياست فرهنگ احمد علوي (331330) آموزش و پرورش بابل، همچون گذشته، در غرقاب كمبود فضاي آموزشي دست و پا مي‌زد. با تلاش‌هاي احمد علوي و عباس اسلامي وكيل بابلي مجلس وقت هيات وزيران تصويب كرد كه ساختمان اداره رسومات شهر، كه در مومن‌آباد و در آن سالها در حوالي شهر واقع بود، در اختيار اداره آموزش و پرورش بابل قرار گيرد تا در محل، مدرسه‌يي بنا شود. چندي بعد آموزش و پرورش بابل نظر اوليه‌اش را كه تاسيس مدرسه‌يي در محل باغ رسومات بوده تغيير داد و تصميم به احداث مدرسه‌يي در خود شهر گرفت. در اين اوضاع و احوال مخالفان قدرتمند عباس اسلامي مانع از تحقق اين امر شدند و مساله احداث مدرسه مزبور تا سال 1350 به بوته فراموشي سپرده شد. در اين سال كه ديگر اوضاع و احوال تغيير يافته بود اداره آموزش و پرورش، ساختمان مخروبه و متروكه اداره رسومات شهر را تخريب و به جاي آن ساختمان مدرسه راهنمايي تحصيلي رسومات را بنا كرد.
پرويز امين‌زاده به مديريت مدرسه منصوب شد. دو ماه بعد از تاسيس مدرسه، به پيشنهاد علي اصغر نعمت‌نژاد، مديرفني و رييس سازمان پيشاهنگي بابل، اين مدرسه به پيشاهنگ معروف شد. پيشاهنگ در سال 1357 به شهيد مرتاضيان و چندي بعد به شهيد غلامزاده مير تغيير نام داد.
دكتر معين
دبيرستان پسرانه دكتر معين در سال 1353 تاسيس شد. محل مدرسه اساسا جزيي از حياط دبيرستان شاهپور بوده است و ساختمان نوساز آن نيز بخشي از كلاس‌هاي اين دبيرستان را تشكيل داده است. دبيرستان دكتر معين در سال 1357 به دكتر شريعتي و در 1361 به شهيد دكتر بهشتي تغيير نام داد.
ناصر مقدم
ناصر مقدم طي سال‌هاي 531350 رياست آموزش و پرورش بابل را به عهده داشته است. به دستور او ساختماني در ضلع شرقي حياط دبيرستان شاهپور بنا شد تا به اين ترتيب كمبود فضاي آموزشي اين دبيرستان رفع شود. پايان كار ساختمان آن مصادف با مرگ وي بود، بنابراين ساختمان مزبور به مدرسه راهنمايي تحصيلي تحت نام ناصر مقدم معروف شد. مدرسه ناصر مقدم در سال 1357 به آزادي معروف شد. در سال 1365 مدرسه آزادي به بحر ارم شرقي تغيير مكان داد تا ساختمان آن محل مجتمع آموزشي رزمندگان اسلام و در سال 1368 محل هنرستان فني اميركبير باشد. در سال 1370 هنرستان فني اميركبير به ساختمان دبيرستان امام خميني (ره) منتقل شد تا دبيرستان پسرانه فهيما از كاسه‌گر محله به اين ساختمان منتقل شود. به دليل ازدياد شاگردان اين مدرسه، دبيرستاني تحت نام شيخ مفيد (تاسيس 1374) به نوبت مخالف مدرسه افزوده شد.(etemaad)
گزارش کنگره زبان‌شناسی اوراسیا 
نخستین نمایش فیلم مستند کارگردان مازندرانی در سینما حقیقت؛ 
دربارۀ استاد «فردوس مجیبی» 
نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه مطرح کرد: 
