او اميدوار است وزش باد، امواج ماهی های خاويار را به تورها بياندازند، اما هنوز به جز تکه های چوب و کفشهای پاره چيز ديگری در تور ماهيگيری او گير نکرده است.

خاويار يکی از گران ترين مواد غذايی دنياست؛ اما نسل ماهی استورژن که اين تخمهای سياه و کوچک را توليد می کند در حال انقراض است.

نود درصد از کل خاويار جهان از ماهی استورژن دريای خزر بدست می آيد؛ جايی که صيد بی رويه استروژن پس از فروپاشی اتحاد شوروی سابق منجر به کاهش تعداد اين گونه ماهی شده است.

چندی پيش دولت آمريکا ورود خاويار بلوگا، گرانترين نوع خاويار را به اين کشور ممنوع کرد. اين تصميم به اميد وا داشتن توليدکنندگان خاويار به جلوگيری از صيد بی رويه و حفظ اين نوع ماهی در دريای خزر اتخاذ شده است.

صيد غير قانونی

رضا نيا، می گويد: "اگر صيد نکنيم چگونه شرکت شيلات می تواند ازعهده پرداخت حقوق مان بر آيد."

او معتقد است که آخرين نسل از صيادان ماهی خاويار است؛ ماهی ای که اکنون حکم طلا را دارد.

يکی از ماهيگيران قايق نازآقا بايد تمام شب بيدار باشد و از تورشان مراقبت کند تا صيادان غير قانونی به آن دستبرد نزنند.

آنها تورهای اين صيادان غير قانونی را نشان می دهند که به مراتب بهتر از تور آنهاست که در آن دو ماهی استورژن يکساله به دام افتاده است. ممکن است بيست سال طول بکشد که ماهی استورژن بالغ شود و بتواند خاويار توليد کند.

نازآقا در فاصله ای دور يکی از صيادان غير قانونی را نشان و او را تعقيب می کند. در ابتدا او فکر می کند که ما قايق گشتی هستيم به همين بر سرعتش می افزايد. اما پس از آنکه مطمئن می شود ما گشتی نيستيم، قايقش را برای گفتگويی متوقف می کند.

بازار سياه

"سلام حاجی"، آنها مانند دو دوست به هم سلام می کنند و در يک روستا زندگی می کنند و يکديگر را می شناسند.

صياد غير قانونی با پوزخند می گويد: "البته ما استورژن نمی گيريم؛ ما ماهی سفيد صيد می کنيم."

نرخ بيکاری در اين منطقه بسيار بالاست و بسياری از ماهي گيران برای تامين خانواده شان هيچ راهی جز صيد غيرقانونی ندارند. بهای خاويار در بازار سياه تقريبا ده برابر قيمت قانونی آن است.

پژوهش گران ايرانی اکنون بر اين باورند که تنها راه نجات صنعت توليد خاويار، سرمايه گذاری هر پنج کشور شريک در دريای خزر برای به وجود آوردن راه های جايگزين امرار معاش کسانی است که شايد از روی فقر مجبور به صيد غير قانونی هستند.

محمد پورکاظمی، مدير مرکز تحقيقات بين المللی استروژن در ايران می گويد: "اين بحران پس از فروپاشيدن اتحاد جماهير شوروی و عدم کنترل دولت بر روی اين صنعت آغاز شد."

صيد غير قانونی در ايران وجود دارد اما به گفته مدير اين مرکز تحقيقاتی اين روند در جمهوری های سابق شوروی به خاطر دست داشتن مافيا در اين تجارت وضعيت بسيار بدتری دارد.

دکتر کاظمی می گويد: "بدون بهبود در وضيعت اقتصادی - اجتماعی و پرداخت هزينه اجرايی از سوی دولت، نجات اين گونه ماهی امکان پذير نخواهد بود."

سالانه در ايران 24 ميليون بچه ماهی استورژن به دريای خزر ريخته می شود که ميليونها دلار هزينه دارد. اما فقط بين يک تا سه درصد از آنها از سد بلايای طبيعی می گذرند و به مرحله بلوغ می رسند.

نسل رو به انقراض

آقای پور کاظمی می گويد: "تعداد ماهی های استورژن دريای خزر هر سال 20 تا 30 درصد کاهش می يابد که با اين روند تا پانزده سال ديگر نسل اين ماهی کاملا از بين خواهد رفت."

نسل ماهی استورژن به عصر دايناسورها باز می گردد اما امروزه عطش برای بدست آوردن سود خاويار، هستی اين ماهی را با خطر روبرو کرده است.