مازندنومه؛ سرویس سیاسی، محمداسماعیل بخشی سورکی: مرتضی حاجی متولد 1327 تهران است. او در دولت هاشمی استاندار مازندران و پس از آن در دولت اول اصلاحات وزیر تعاون و در دولت دوم خاتمی نیز وزیر آموزش و پرورش بود. حاجی پس از پایان دوره اصلاحات با همکاری رئیس دولت اصلاحات و جمعی از همکاران خود بنیاد باران را تاسیس کرد. او در حال حاضر عضو هیئت امنای دانشگاه علوم و فنون بابل و همچنین عضو هیات مدیره کانون جهانگردی و اتومبیلرانی است. وی همچنین به مجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان مشاوره فکری می دهد. با مرتضی حاجی در حاشیه نشست استانداران ادوار مازندران به گفتگو نشستیم.

***

مازندنومه: چه خبر تازه از بنیاد باران؟

حاجی: آخرین جلسه بنیاد باران سه شنبه 25 فروردین ماه 94 برگزار شد. جلسات عمومی و سخنرانی با حضور آقای خاتمی برگزار می شود که در این جلسه اخیر، بنده به جهت اینکه در تهران نبودم حضور نداشتم. بنیاد باران حزب و نهاد سیاسی نیست، یک نهاد اجتماعی و مطالعاتی است که کار مطالعاتی خودش را انجام می دهد؛ یعنی مثل یک دانشگاه یا مرکز پژوهشی می تواند شرایط را تحلیل سیاسی کند و اطلاع رسانی هم انجام دهد، اما کار انتخابات و یارگیری کردن و سازمان دادن انتخابات، کار بنیاد باران نیست.

مازندنومه: در خصوص ممنوع التصویرشدن رئیس دولت اصلاحات، شما و دوستان تان در بنیاد باران چه اقدامی کردید؟

حاجی: من هر چه فکر می کنم راجع به ممنوع التصویری، نمی توانم یک توجیهی پیدا کنم؛ الا یک کج سلیقگی مفرط که امیدوارم این کج سلیقگی، اصلاح شود.

مازندنومه: در خصوص انتخابات آینده مجلس استراتژی اصلاح طلبان به چه شکل است؟

حاجی: اهمیت مجلس آینده برای تحقق اهداف دولت تدبیر و امید بسیار زیاد است. اینکه مجلسی داشته باشیم که با هدف های تعریف شده آقای دکتر روحانی در دوره انتخابات و بعد از آن هماهنگ باشد، همدل و همزبان به تعبیر مقام معظم رهبری باشد، بسیار ضروری است. بنابر این همه دلسوزان کشور و جمهوری اسلامی اعم از اصلاح طلب و اعتدالگرا باید کوشش کنند مجلسی تحقق پیدا کند که این اهداف را محقق کنند.

من بسیار خوش بین هستم با تدبیری که در مجموعه اصلاح طلبان وجود دارد، چه اصلاح طلبانی که در تشکل های سیاسی سازمان یافته اند و چه اصلاح طلبانی که عضوی تشکیلاتی نیستند، اما دل شان همراه اصلاح طلبان است و هوادار اصلاح طلبان هستند، من خوشبین هستم که اینها با هم به یک تصمیم مشترکی خواهند رسید و اجماع اصلاح طلبان در هر حوزه انتخابیه هست که کاندیداها را مشخص می کند و از این جهت من نگرانی را احساس نمی کنم.

مازندنومه: یعنی اصلاح طلب ها و اعتدالیون لیست واحد می دهند؟

حاجی: ببینید انتخابات مجلس و انتخابات ریاست جمهوری با هم متفاوت است. مجلس در حوزه های انتخابیه است که در شهرستان ها و مناطق تصمیم گیری می شود و خیلی هم ضرورت ندارد که بیاییم بگوییم یک لیستی در کل کشور است که اصلاح طلبان زیرش را امضا کنند. در هر منطقه ای باید لیستی باشد که اصلاح طلبان زیرش را امضا کنند و حمایت کنند. من فکر می کنم به طور قطع این اتفاقات در مناطق رخ خواهد و اصلاح طلبان کاندیدای مشترک اصلاح طلب و اعتدالی ارائه خواهند نمود.

مازندنومه: عملکرد استانداران دولت آقای دکتر روحانی را به چه شکل ارزیابی می کنید؟

حاجی: اگر بخواهیم عملکرد استانداران را ارزیابی کنیم باید بررسی کارشناسی و دقیقی از این امر داشته باشیم. استاندار نقش اصلی دارد و مهم ترین نقشش هماهنگی نیروها و مدیران در استان برای اجرای برنامه های دولت است. اما غیر از این نقش توقع و انتظارات از استانداران، تلاش در حوزه عمرانی، توسعه ای، پیشرفت استان و همه مواردی است که در سطح ملی بین وازرتخانه توزیع شده و در استان نیز ادارات تابعه آن ها وظیفه اجرایی کردن را به عهده دارند، اما استاندار مدیر مشترک همه این کارها تلقی می شود.

من خیلی اشرافی بر روی اینکه کدام استان، به چه شکل بوده است ندارم اما فکر می کنم در جهت عمومی با یک ارزیابی خیلی کلی و غیر کارشناسانه، مسیر حرکتی دولت و استاندارها هم جهت به سمت توسعه ملی، استانی و کاستن از فشارهای اقتصادی و معیشتی مردم است. البته خب این موضوع در بعضی جاها بهتر است و در بعضی جاها نیز درجه توفیق کمتری دارد.

مازندنومه: در خصوص بعضی از انتصاب ها، مخصوصاً در حوزه فرماندارانی که مجری سیاست های دولت هستند، متاسفانه مواردی وجود دارد که با شعار تدبیر و امید دولت اعتدال هماهنگی ندارد. اخیراً هم شخص رئیس جمهوری و هم وزیر کشور در این مورد واکنش نشان دادند. بفرمایید با توجه به اینکه امسال انتخابات را هم پیش رو داریم، رئیس جمهوری و وزیر کشور در این خصوص چه اقداماتی را باید انجام دهند؟

حاجی: فرمانداری به دلیل اینکه یک پست سیاسی است و تاثیرگذار در پیشبرد اهداف دولت در منطقه است، دارای اهمیت بسیاری است. فرماندار باید با دولت از نظر فکری هماهنگ و همراه باشد. زمانی که من خودم در این استان مسئولیت داشتم وقتی فشارها و توقعات برای عزل و نصب ها زیاد بود، یک معیارهایی نوشتم و به مراکز قدرتی که تلاش داشتند در مدیریت ها به نوعی اظهارنظر یا اعمال سلیقه کنند، ارائه کردم.

در معیارها، پست ها را چند دسته کردم؛ یک دسته پست هایی که جنبه سیاسی دارد و به لحاظ اهمیت، پست بسیار مهمی تلقی می شود و یکسری هم پست هایی که خدماتی اند و جنبه سیاسی شان کم است. اما فرماندار و بخشدار، از جمله پست هایی است که پست سیاسی است، در حالی که شهردارها جزو پست های خدماتی محسوب می شوند.

با آقایان مطرح کردیم که اگر روی این معیارها نظر دارید بفرمایید که معیارها اصلاح شود، ولی روی مصداق، تصدیقش با استاندار است. به اتفاق نظر دادند که این معیارها درست است، یعنی مثلا فرماندار پست سیاسی است و پست سیاسی را کسی که با دولت هماهنگ نیست نمی تواند داشته باشد.

حالا در خصوص این فرماندارانی که از دولت قبل باقی مانده اند، باید وزارت کشور ارزیابی داشته باشد. اگر با دولت و سیاست های رییس جمهور هماهنگی نداشته باشد، طبیعتاً نمی توانند ادامه دهند، چون نمی توانند نماینده خوبی برای دولت باشند. بنابر این باید هر چه زودتر جایگزین آنها، کسی که با دولت همراه است، انتخاب شود.

مازندنومه: در همین موضوع فشار سیاسی نمایندگان نیز تاثیرگذار است. بالاخره وزیر کشور فصل مشترک دولت و مجلس کنونی بوده است و ما در اکثر استان ها شاهد هستیم که این انتصابات به واسطه فشار نماینده ها صورت می پذیرد.

حاجی: فرقی نمی کند. من هم شنیدم که اعمال نفوذی می کنند نمایندگان، اما در واقع وزیر است که مسئولیت با اوست و برای ایفای مسئولیت هم باید مدیری را انتخاب کرد که همراه باشد نه اینکه در مقابل بایستد.

هماهنگی با نمایندگان یک معناست و تسلیم بودن در برابر خواست آن ها معنای دیگر. اینکه نمایندگان موضع براندازانه نسبت به یک مدیر نداشته باشند امری است که لازم است رعایت شود چون بالاخره باید کار با هماهنگی پیش رود، اما اینکه حتما آن که نماینده می گوید، انتخاب شود، درست نیست.

خود بنده زمانی که یکی از وزارتخانه ها می گفت لیستی را نماینده ها دادند که یکی از این افراد باید باشد، گفتم باید این موضوع برعکس باشد.

مازندنومه: بله، الان دقیقاً برعکس شده است.

حاجی: به هر حال استاندار و یا وزارتخانه باید چند نفر را مشخص کنند و نمایندگان از بین این افراد، یکی را انتخاب کنند. این مسیر اگر این گونه باشد هیچ اتفاقی پیش نمی آید.

مازندنومه: موضوع استیضاح هم یکی از موضوعاتی است که در مجلس بر اثر همین فشارهای سیاسی به آن دامن زده می شود. برای مثال یکی از نمایندگان به دلیل تغییر در ریاست آموزش و پرورش یک شهرستان، از این اهرم استفاده کرد.

حاجی: ببینید اکثریت استیضاح ها، استیضاح کاری نیست، یعنی ضعف کاری نیست، اگر چه بهانه ها ممکن است به این موضوع باشد. معمولاً استیضاح ها با بهانه های کاری انجام می شود که یکی از علت های عمده آن می تواند موضوع انتصابات باشد که مورد همان سوال قبلی است.

این همدلی و همزبانی برای همین است که هر کس در جایگاه خودش قرار بگیرد و در جایگاه خودش با هم تعامل کند. این به معنای این نیست که وزیر مثلاً از موضع خودش خارج شود و بیاید در قالب نماینده و اختیاراتش را به او واگذار کند و یا برعکس.

اگر واقعا نماینده می آید حق قانونگذاری اش را به وزیر تفویض کند، وزیر هم حق انتصاب مدیرش را با او شریک شود، اگر نه که هر کس باید در جایگاه خودش، کار خودش را انجام دهد، منتها استدلال و گفتگو باید وجود داشته باشد. بالاخره ضعف ها هم باید برطرف شود. هیچ وزیری دوست ندارد در موقعیتی که قرار دارد کار به شکل بد و ناقص انجام شود.