مازندنومه؛ سرویس سیاسی، داود اکبرزاده، مدرس دانشگاه: نمايندگان مجلس چكيده امكانات، توانايي و همچنين نگرشها و نيازهاي ملت هستند.

مجلس در صورتي مي تواند از اين جايگاه خود به نفع منافع ملي و احاد مردم استفاده کند که تک تک نمايندگان مجلس به گونه اي انتخاب شوند که امکان دربرگرفتن خصايص فوق توسط راي مردم در اين نهاد فراهم شود.

اخيرا كليات طرح "استاني شدن انتخابات" به رغم ايرادات كارشناسان به تصويب رسيد. تصويب نهايي طرح منوط گذراندن مراحل مختلف و نظر مثبت شوراي نگهبان است و در نتيجه گمان نمي رود در انتخابات پيش رو اجرايي شود، با اين حال آگاهی نواقص و كاستي هاي آن براي آگاهي افراد و همچنين طراحان و مدافعان آن لازم به نظر مي رسد.

نكته بسيار مهم در مورد جامعه ايران تركيب جمعيتي آن است. جامعه پژوهنده مركب است از قوم و خویش مختلف كه هريك نيازهاي مخصوص به خود را دارند.

حتي در مناطقي كه از نظر تركيب قومي ساده به نظر مي رسد، عوامل ديگري چون فاصله مكاني، تفاوت سطح توسعه، نوع معيشت (كشاورزي، دامداري، خدمات و ...) سبب پيچيده شدن جامعه و تفكيك آن به بخش يا قطاع هاي مختلف مي شود كه هريك نياز خاص خود را دارند و در نتيجه نيازمند نماينده اي در كانون تصميم گيرها و سياست گذاري است.

بنابراين با استاني كردن انتخابات خواه ناخواه سطح و شدت نابرابري امكانات در رقابت، برخورداري از امكانات مالي و تحصيلي و... افزايش مي يابد.

اين امر سبب مي شود گروه ها و قوم هاي كم توان جمعيتي، مالي، تحصيلي و ... شانس انتخاباتي كمتري داشته باشند و احتمالا از انتخابات دل سرد شوند. در نتيجه شاهد كاهش مشاركت خواهيم بود كه در هيچ نظام سياسي مبتني بر آراي عمومي مطلوب تصور نمي شود.

* نقش و تأثير امكانات مالي در صورت تصويب و اجرايي شدن طرح

سه عامل در انتخابات نقش بسیار مهمی بازی می کند:1-برنامه ریزی تبلیغاتی 2 - اجرای برنامه ها 3- امكانات مالي يا پول.

به نظر مي رسد پول از گذشته های دور نقش مهمي در انتخابات داشت و امروزه به دليل تغيير در ارزش ها این نقش پر رنگ تر شده است و با اجراي استانی شدن انتخابات به دلایل مختلف پر رنگ تر نیز خواهد شد.

پول در حال حاضر به صورت منطقه ای و حوزه ای وارد انتخابات می شود و در چند دوره به خوبی نقش اساسی بازی می کند، اما پس از چند دوره مردم آن منطقه به دلیل فضای کوچک، بومی و قبیله ای بودن و احساس مسئولیت بیشتر نسبت به منطقه خود، سعی در کنار زدن يا ناديدن پول و توجه به توانايي و عملكرد فرد يا افراد می کنند.

با استانی شدن و بزرگ شدن جامعه انتخاباتي، دوره حضور پول يا به تعبيري قدرت و تاثير آن بیشتر می شود، چرا که شناخت مردم از نماينده يا نمايندگان و ارزيابي مثبت و يا منفي از عملكرد آنها زمان بیشتری می برد و احساس مسئولیت نیز کمتر خواهد شد.

با این طرح پول کثیف وسعت بیشتری برای خرید رای و تبلیغات نادرست دارد.

پول کثیف بجای خرید چند هزار رای اقدام به خرید چند صد هزار رای می کند. بجای تبلیغ نادرست یک منطقه، در یک استان این وظیفه را انجام می دهد.

با اجراي طرح جديد توانايي توانمندان و برخورداران از امكانات ياد شده بيشتر و بيشتر مي شود. براي مثال کاندیدای شهر سیصد هزار نفری نسبت به کاندیدای يك شهر سی هزار نفری شانس بیشتری دارد و عملا می شود گفت شهر های کوچک دیگر نماینده اي نخواهند داشت و محروم و محروم تر می شوند.

مهمترین دلیل موافقین این طرح انتخاب نخبه گان و شایسته سالاری در استانها است. سابقه گذشته این حرف را تایید نمی کند، چرا که جامعه ما هنوز بصورت قبیله ای و بومی به نمایندگان رای می دهند، نمونه های آن را در دوره های مختلف می توان ديد. به اين معني كه افراد بسيار شاخص و توانا در سطح ملي، در مقابل افرادي كه در سطح محلي نفوذ داشتند شكست خوردند.

نخبه صادق و سالم در این کشور از کجا می تواند هزينه معرفي خود را در 20 شهر را تامين کند؟ در نتیجه تنها راه معرفی حتی نخبه سالم ورود به بازار پول های کثیف است.

* چند پیشنهاد

نگارنده برای ایجاد امنیت و فضای لازم مبنی بر جلوگیری از ورود پول های کثیف به انتخابات و انتخاب نخبه گان و اندیشمندان در صورت تصویب نهایی طرح، پیشنهادهایی به وزارت کشور دارد.

1-تغییر شیوه تبلیغات انتخاباتی از خیابان ها به خانه های مردم. یعنی تبلیغات خیابانی حذف و کاندیداها فقط از طریق صدا و سیما برنامه های شان را به مردم اعلام كنند. این پیشنهاد جلوی تبلیغات نادرست پول های کثیف را می گیرد و مانع فریب مردم می شود. به عبارتی جلوی فتنه از طریق پول کثیف گرفته می شود.

 2- تهيه آمار دقیق تعداد راي دهندگان هر شهر یا روستا: هر شهر یا روستا کاملا مشخص است که چند رای دهنده دارد، بنابراین اگر صندوق آن شهر یا روستا بیش از تعداد رای دهندگان رای داشت، رای آن صندوق ابطال اعلام گردد.

3- فرهنگ سازی و ایجاد بستر. این طرح زمانی می تواند موفق باشد که فرهنگ سازی و بستر سازی مناسب در مورد مسائل مختلف از جمله مسئله حزبی شدن نمایندگان حل شود.

4- نظارت دقیق در حوزه های انتخاباتی بر خرید و فروش نشدن رای توسط پول ها ی کثیف

در مجموعه این طرح در حال حاضر اصلا به نفع نخبگان و فرهیختگان نیست و به نفع کسانی هست که در سطح استان شناخته شده تر هستند.