در سال جاری ( 1385 ) در مجموع مبلغ 1.170.480 میلیون ریال بودجه به عنوان اعتبارات تملک دارائی های سرمایه ای استانی به استان مازندران اختصاص یافت که به تفکیک در سه بخش زیر توزیع شده است :

 1 – مبلغ 44.000 میلیون ریال بعنوان اعتبارات مناطق توسعه نیافته

 2 – مبلغ 835.480 میلیون ریال بعنوان اعتبارات تملک دارائی های سرمایه ای استان ( بدون توسعه استان )

3 – مبلغ 291.000 میلیون ریال تحت عنوان اعتبارات توسعه استان .

اعتبارات مذکور در بین 16 فصل اعتباری بشرح زیر توزیع شده است :

 1 – فصل اداره امور عمومی............................................. با مجموع 20.000 میلیون ریال

 2 – فصل امور قضائی ............................................. با مجموع 7.000 "

3 – فصل خدمات مالی,فنی,مدیریت و برنامه ریزی................. با مجموع 5.600 "

 4 – فصل آموزش ......................................................... با مجموع 123.000 "

5 – فصل فرهنگ و هنر,رسانه های جمعی و گردشگری.......... با مجموع 101.000 "

 6 – فصل بهداشت و سلامت ............................................. با مجموع 4.600 "

 7 – فصل رفاه و تامین اجتماعی ........................................ با مجموع 24.000 "

 8 – فصل تربیت بدنی ..................................................... با مجموع 55.000 "

9 – فصل کشاورزی و منابع طبیعی ................................... با مجموع 155.000 "

10 – فصل منابع آب ........................................................ با مجموع 45.000 "

 11 – فصل صنعت و معدن ................................................ با مجموع 70.000 "

 12 – فصل محیط زیست ................................................... با مجموع 7.000 "

 13 – فصل بازرگانی و تعاون ............................................ با مجموع 2.400 "

 14 – فصل حمل ونقل ...................................................... با مجموع 210.000 "

 15 – فصل ارتباطات و فناوری اطلاعات ............................. با مجموع 5.000 "

 16 – فصل مسکن,عمران شهری, روستائی و عشائری ............ با مجموع 327.085 "

* اعتبار هزینه های پیش بینی نشده سرمایه ای ................. با مجموع 8.795 "

اگر به شیوه و ترکیب توزیعی اعتبارات بین فصول یعنی بین فعالیت ها توجه شود در واقع به گرایش مسئولان تصمیم گیر و توزیع کننده اعتبار در اولویت بخشی به فعالیت هائی که در استان در سال جاری باید پرداخته شود ؛ پی خواهیم برد.

زیرا حداقل یکی از مهم ترین شاخص های اهمیت بخشی به نوع فعالیت ها از دیدگاه مدیران تصمیم گیر فارغ از شعارها و یا سخنرانی هائی که می دهند ؛ در همین توزیع بودجه و اعتبارات بین فعالیت ها از سوی آنها؛ برمی گردد.

با این وصف با نگاهی به توزیع اعتبارات بین فعالیت ها در اولین سال تصمیم گیری مدیران فعلی استانی به این نکته به صورت شفاف تری پی خواهیم برد.

در همین رابطه ؛ بیشترین اعتبار به ترتیب به فصل مسکن , عمران شهری , روستائی و عشائری با 28 درصد از کل اعتبار و فصل حمل و نقل با حدود 18 درصد و پس از آن فصل کشاورزی و منابع طبیعی با حدود 13 درصد در رتبه سوم از الویت سهم بری اعتباری از بودجه استانی اختصتص يافته است.

 کمترین میزان اعتبار هم به فصولی مانند بازرگانی و تعاون با درصد از برخورداری و فصل بهداشت و سلامت با درصد و فصل ارتباطات و فناور با درصد از برخورداری اعتباری از کل اعتبارات استان ؛ تعلق گرفته است. نکات مهمی را در این خصوص می توان مطرح کرد که البته از حوصله این مقال خارج است اما ما به چند نکته در ارتباط با اولویت بخشی اعتباری به فعالیت هائی که در استان بر اساس این نحوه از توزیع اعتباری ؛ در سالجاری باید بدان ها پرداخته شود می پردازیم .

 نخست بحث اولویت کشاورزی در استان است . این جانب طی سلسله مقالاتی تفضیلی در خصوص نقش واهمیت بخش کشاورزی در رشد و توسعه استان مقالات تحقیقی تقریبا جامعی را تحت عنوان " نقش بخش کشاورزی در اقتصاد استان و مقایسه با کشور " که حاوی اطلاعات ریز تخصصی و آماری و مقایسه ای می باشد قبلا نگاشته و اتفاقا در سایت ها و وبلاگ های متعدد استانی و کشوری در اواخر سال 84 هم منتشر شده اند * ( 1 ) و دیگر لزومی بر تطویل کلام در اهمیت این بخش و ضرورت های آن در این بررسی اجمالی نمی بینم .

 اما کرارا در سخنرانی های مدیران ارشد به ویژه جناب آقای شفقت استاندار محترم و دلسوز استان که اتفاقا خودشان نیز از طایفه و قشر زحمتکش کشاورز بوده اند و در واقع کشاورززاده ای روستائی مانند اکثر ماها بوده اند ؛ در ارتباط با ضرورت رسیدگی بیشتر به بخش کشاورزی در استان سخنانی امیدوارکننده مطرح شده بود که براي نمونه به بعضی از سخنان ایشان که به مناسبت هائی در این خصوص اعلام داشته اند و اینجانب پرونده ای را به طور مجزا برای پیگیری تطبیق سخنان وکلاي محترم استان و مدیران ارشد استان با عملکردشان تدارک دیده ام – عینا اشاره می کنم : 

 1 : " شفقت:دغدغه‌ اصلي من وضعيت كشاورزان است ابوطالب شفقت-استاندارمازندران- گفت: با مكانيزه كردن تجهيزات و امكانات كشاورزي گامي اساسي دركاهش ضايعات كشاورزي برداريم. هم چنين استاندار مازندران ساماندهي قيمت و تهيه نهادهاي كشاورزي، وضعيت نابسامان مركبات و گل و گياه در استان را خواستارشد. شفقت با بيان اين نكته كه دغدغه‌ اصلي من وضعيت كشاورزان است، خاطرنشان كرد: با تمام ظرفيت و امكانات براي كم كردن مشكلات اين قشر به تلاش كوشش مي‌كنم. "

 2 : مديران براي پيشبرد اهداف دولت بايد به انتقادهاي سازنده و راهگشاي رسانه ها توجه كنند. «مهندس ابوطالب شفقت» استاندار مازندران عزم دولت را در خدمت رساني به مردم و تأمين مطالبات حقيقي آنها جدي خواند.... وي صنعت گردشگري و كشاورزي را از قابليت هاي مهم توسعه مازندران برشمرد و افزود: در برنامه ريزي هاي توسعه، مجموعه استان بايد به صورت يك پارچه لحاظ شود و از قابليت هاي هر منطقه اي از غرب تا شرق آن به تناسب ظرفيت ها و عادلانه بهره گيري شود.

منبع سخنان فوق : http://mazandnume.com/?PNID=V5120 " 3 :

و ...

 حال اگر واقعا بخش کشاورزی برای این استان محروم و استاندار محترم دارای اولویت و محوریت اساسی است ؛ که قطعا این چنین است ؛ چرا بايد سهم اعتباری سازمان مسئول و وظیفه مند در این بخش یعنی جهادکشاورزی این همه اندک تعیین شود.

در سال جاری اعتبارات سازمان متبوع در تمامی فصول و زمینه ها اعتباری حدود 49 میلیارد ریال و برای فصل کشاورزی و منابع طبیعی تنها 37.800 میلیون ریال تعیین شده است ( زراعت 600 میلیون تومان – باغبانی 550 میلیون تومان – دام و طیور 360 میلیون – خدمات ترویجی 490 میلیون – آبخیزداری 570 میلیون ساماندهی اراضی کشاورزی حدود یک میلیارد و پژوهش های کاربردی 200 میلیون تومان ) .

 اگر این مقدار از اعتبارات را با کل اعتبار استان ( 1.170.480 میلیون ریال ) مقایسه نمائیم ؛ رقمی حدود 2/3 درصد را تشکیل می دهد!!! یعنی بخش کشاورزی در فعالیت های اساسی و مستقیم خویش تنها دارای بار ارزشی والویت 3 درصدی در مجموع اعتبارات استان از سوی تصمیم گیرندگان استان می باشد. در زیر بخش فعالیت های دام و طیور علی رغم همه اهمیتی را که محصولات آن در تامین پروتئین و غذای سالم و مناسب جامعه داشته و آن همه تسهیلاتی که در بعد از انقلاب به این زیر بخش تزریق شده است و افراد و خانوارهای زیادی در این رشته از فعالیت تمام سرمایه و توان و توشه خویش را گذاشته اند ؛ تنها و تنها بودجه ای معادل 360 میلیون تومان در نظر گرفته اند که باید گفت در واقع نقض غرضی بیش نیست.

 یا ما در چند سال آتیه بحث مهم خودکفائی اقلام مهمی به ویژه خودکفائی برنج را داریم که در راس این هدف استان مازندران با داشتن رتبه اول در کشور از نظر حجم و ارزش تولیدی این محصول قرار دارد . حال آیا رقم 600 میلیون تومانی بودجه منظور شده استانی برای این بخش که معلوم نیست تا پایان سال تمام این اعتبارات اندک هم حتی تخصیص یابد آیا می توان چشم انداز روشنی از خودکفائی در این محصول استراتژیک را در طول برنامه چهارم توسعه ترسیم کرد؟

 به اصطلاح سالی که نکوست از بهارش پیداست؟!!  این جانب به عنوان یک کارشناس ساده در بخش بودجه و اعتبارات از استاندار محترم تقاضا دارم به عوامل ذی مدخل به ویژه سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان و شورای برنامه ریزی و توسعه استان و... دستور فرمایید تا برای رشد و توسعه بخش کشاورزی که از اهمیت بسزائی در رشد و توسعه همه جانبه استان برخوردار است ؛ تجدید نظر جدی و اساسی نمایند.

بحث صنعت گردشگری در استان در این خصوص هم در فصل مربوطه یعنی فصل فرهنگ و هنر ؛ رسانه های جمعی و گردشگری مجموعا مبلغ 101.000 میلیون ریال اعتبار منظور شده است که معادل 5/8 درصد از مجموع اعتبارات استان را شامل می شود.

 البته باید توجه شود که این اعتباردر بین بالغ بر 8 دستگاه استانی اعم ازسازمان تبلیغات اسلامی ؛ صدا و سیما ؛ اداره کل نوسازی ؛ اداره کل اوقاف ؛ مسکن و شهرسازی ؛ ارشاد اسلامی ؛ کانون پرورشی ؛ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و دیگر دستگاه های اجرائی ؛ توزیع شده است که در واقع سهم مستقیم این اعتبار برای امر گردشگری که به سازمان ذی ربط یعنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اختصاص یافته است تنها 25.000 میلیون ریال ( حدود 2 درصد از کل اعتبار استان ) است.

 اتفاقا چندی قبل این جانب طی یک بررسی همه جانبه منظم به پیشنهادهاي اجرائی مشخصی مقاله ای را به صورت سرگشاده به استاندار تحت عنوان " گردشگری و بی توجهی ما به یکی از سه صنعت پردرآمد جهانی " تنظیم کردم که در پایگاه های متعدد اینترنتی * ( 2 ) انتشار یافت.

در آن پیشنهاد مواردی را ذکر کرده بودم که در پی نوشت همین مقاله ملاحظه فرمایید* ( 3 ) ضمنا استاندار محترم نیز در بعضی از سخنان خویش در همین ارتباط اظهاراتی را مطرح فرموده بودند که ما باز برای صدق مطلب و مستند نمودن ادعای خویش عینا به یک مورد با ذکر آدرس آن اشاره می کنیم :

 «مهندس ابوطالب شفقت» استاندار مازندران صنعت گردشگري و كشاورزي را از قابليت هاي مهم توسعه مازندران برشمرد .... * ( 4 )

با این حساب و بنا به ضرورت هائی که به بخشی از آنها در مطالب فوق اشاره کرديم ؛ ضرورت دارد در خصوص اعتبارات مربوط به گردشگری که بعد از کشاورزی باید اولویت دوم استان در توسعه باشد تجدید نظر اساسی شود.

 البته ناگفته نماند که مسئولان مربوط در بخش گردشگری از شیوه ها و کارکردهای ضعیف گذشته خویش فاصله گرفته ، با یک رویکرد جدید و دلسوزانه به طور جد دنبال ارائه برنامه های مشخص و کاربردی در راه اندازی و گرم کردن بازار اجرای پروژه های مربوط به زیرساخت های این صنعت مهم در استان تلاش مضاعفی را معمول دارند.

پی نوشت ها :

* ( 1 ) . آدرس بعضی از مقالات مربوط به بخش کشاورزی این جانب در پایگاه های اینترنتی : http://mazandnume.com/?PNID=V5066 نقش مازندران در اقتصاد کشور(دام و طيور) ) محمود زارع- ساري ( بهره پنجم )

 http://mazandnume.com/?PNID=V5094 نقش مازندران در اقتصاد کشور(باغباني) ) محمود زارع- ساري (بهره ششم)

 http://mazandnume.com/?PNID=V4959 سهم مازندران در اقتصاد کشور(با تاکيد بر بخش کشاورزي) ) محمود زارع- ساري (بهره دوم)

http://mazandnume.com/?PNID=V4960 سهم مازندران در اقتصاد کشور(با تاکيد بر بخش کشاورزي) ) محمود زارع- ساري (بهره سوم)

 http://mazandnume.com/?PNID=V5021 سهم مازندران در اقتصاد کشور (خودکفايي برنج) محمود زارع- ساري(بهره چهارم)

* ( 2 ) . از جمله در http://1saravi.blogfa.com/post-372.aspx و http://one2.blogfa.com/post-509.aspx و همچنین سایت مازندنومه و... جدول توزیع اعتبارات تملک دارائی های سرمایه ای استان مازندران به تفکیک فصل سال 1385 " میلیون ریال " شماره طبقه بندی فصل – برنامه اعتبارات مناطق توسعه نیافته اعتبارات تملکی بدون توسعه استان اعتبارات توسعه استان جمع سهم درصدی فصل جمع 44.000 835.480 291.000 1.170.480 10200 فصل اداره امور عمومی 20.000 20.000 7/1 10300 فصل امور قضائی 7.000 7.000 6/0 10400 فصل خدمات مالی مدیریت و برنامه 5.600 5.600 48/0 30100 فصل آموزش 6.000 117.000 123.000 5/10 30200 فصل فرهنگ و هنر و گردشگری 70.000 31.000 101.000 6/8 30300 فصل بهداشت و سلامت 4.600 4.600 39/0 30400 فصل رفاه و تامین اجتماعی 24.000 24.000 2 30500 فصل تربیت بدنی 50.000 5.000 55.000 7/4 40100 فصل کشاورزی و منابع طبیعی 100.000 55.000 155.000 2/13 40200 فصل منابع آب 34.000 11.000 45.000 8/3 40300 فصل صنعت و معدن 60.000 10.000 70.000 6 40400 فصل محیط زیست 7.000 7.000 6/0 40500 فصل بازرگانی و تعاون 2.400 2.400 2/0 40700 فصل حمل و نقل 18.000 128.000 64.000 210.000 9/17 40800 فصل ارتباطات و فناوری اطلاعات 5.000 5.000 43/0 40900 فصل مسکن , عمران شهری روستائی و عشایری 20.000 192.085 115.000 327.085 28 هزینه های پیش بینی نشده سرمایه ای 8.795 8.795 75/0

 جدول اعتبارات تملکی استانی سازمان جهادکشاورزی به تفکیک فصل در سال 1385 " میلیون ریال " ردیف عنوان فصل اعتبارات کل استان اعتبار سازمان سهم درصدی سازمان 1 فصل آموزش 123.000 1.000 81/0 2 فصل کشاورزی و منابع طبیعی 155.000 37.800 38/24 3 فصل منابع آب 45.000 6.000 3/13 4 فصل صنعت و معدن 70.000 5.000 1/7 جمع کل اعتبار سازمان ج . ک 49.800

 توضیح : مبالغی هم بعنوان اعتبارات توسعه استان برای فصول منظور شده است که هنوزتوزیع نشده است. اما در محاسبه فوق گنجانده شده است. جدول اعتبارات تملکی استانی سازمان جهادکشاورزی مازندران به تفکیک برنامه 1385 " میلیون ریال " ردیف عنوان برنامه کل اعتبار برنامه اعتبار سازمان سهم درصدی سازمان 1 فصل آموزش برنامه آموزش غیررسمی فنی و حرفه ای 12.000 1.000 3/8 2 فصل کشاورزی و منابع طبیعی برنامه افزایش تولید محصولات باغی 5.500 5.500 100 3 فصل کشاورزی و منابع طبیعی برنامه افزایش تولید محصولات زراعی 6.000 6.000 100 4 فصل کشاورزی و منابع طبیعی برنامه افزایش تولید محصولات دام و طیور 13.600 3.600 5/26 5 فصل کشاورزی و منابع طبیعی برنامه افزایش سطح پوشش خدمات ترویجی 4.900 4.900 100 6 فصل کشاورزی و منابع طبیعی برنامه آبخیزداری و حفاظت خاک 5.700 5.700 100 7 فصل کشاورزی و منابع طبیعی برنامه ساماندهی اراضی کشاورزی 10.100 10.100 100 8 فصل کشاورزی و منابع طبیعی برنامه پژوهش های کاربردی 2.000 2.000 100 9 فصل منابع آب برنامه تامین و عرضه آب 45.000 5.000 1/11 10 فصل صنعت و معدن برنامه زیرساختهای صنعتی و معدنی 50.000 5.000 10 مجموع 49.800 (تنظیم از سروش زارع)

محمود زارع. ساری - (mahmood.zare@gmail.com)