مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، کلثوم فلاحی: 17 مردادماه هر سال فرصت خوبی است تا چهره ها و صاحبان فکر و اندیشه و رسانه، درباره رسانه و مسایل موجود در این عرصه سخن بگویند و چالش ها و راه کارهای رفع موانع توسعه رسانه ای در کشور و استان بررسی شود. به مناسبت روز خبرنگار، با دکتر علی کریمی مله -عضو هیات علمی دانشگاه مازندران- گفت و گوی کوتاهی انجام دادیم:

به نظر شما، خبرنگاران در آزادی خواهی ملت ایران و پیشرفت و بهبود زمینه‌های فرهنگ، سیاست و اقتصاد چه نقشی دارند؟

 امروزه امری بدیهی است که رسانه‌های جمعی به‌ویژه مطبوعات دارای کارکردهای متنوع، چندوجهی و پیچیده‌ ای به طور همزمان هستند و از راه فرهنگ‌سازی به ابداع، تبیین یا اصلاح و تغییر علایق و منافع اجتماعی مبادرت می‌ورزند و از راه کارکرد جامعه‌پذیری سیاسی به درونی کردن عناصر فرهنگ سیاسی و الگوسازی رفتار سیاسی و ساخت و ساز نظام معنایی جدید و تبیین اولویت‌های ارزشی جامعه مثل آزادی‌خواهی و عدالت‌طلبی، مدارا و گفت‌وگو، همت می‌گمارند.

چنین امری از طریق کنش‌گران انسانی به نام روزنامه‌نگاران و فعالان عرصه مطبوعات کشور انجام می‌شود. از این منظر در تاریخ معاصر ایران و از مقطعی که حرکت عدالت‌خواهی و ضداستبدادی و ضداستعماری ایرانیان در قالب جنبش مشروطه‌ خواهی آغاز و با نهضت ملی شدن صنعت نفت تداوم یافت و در انقلاب‌اسلامی ایران به ثمر نشست و بعدها در جریان دفاع مقدس و حرکت معنادار مردمی اصلاح‌طلبانه دوم خرداد نیز نمایان شد، خبرنگاران سهم بسزایی در شکل‌گیری آزادی‌خواهی، تکوین نظام معنایی و فرهنگی نوین و توسعه اقتصادی ایران و در چارچوب بافتار فرهنگی و تاریخی و ساختار سیاسی-اقتصادی جامعه ایران، سهم تاریخی خویش را به مثابه رکن چهارم توسعه سیاسی و دموکراسی ایفا کرده و عنصر مؤثری در برساخت منظومه سیاست ایران بوده‌اند.
 
دولت یازدهم چه اقدامات مفیدی را می‌تواند نسبت به خبرنگاران برای جبران توقیف و تعطیلی نشریات انجام دهد؟

برای جبران برخی از لطمات وارده به روزنامه نگاران و ایفای وظیفه روزنامه‌نگاری به نظر می‌رسد دولت باید نهایت انعطاف، تحمل‌پذیری و رواداری را نسبت به این جامعه از هر طیف و سلیقه سیاسی را نشان دهد و از پیشگامی در طرح دعاوی و شکایت از این جامعه به خاطر نگاه نقادانه بپرهیزد.

به علاوه انتظار طبیعی از دولت این است تا با ارائه لوایح لازم از طریق کانال‌های ذی‌ربط نسبت به استیفای حقوق جامعه مطبوعاتی اعم از حقوق مادی و معیشتی و معنوی مثل تضمین و صیانت از حق آزادی بیان و غیرامنیتی کردن این حوزه مهم از حیات اجتماعی کشور اهتمام ورزد و نسبت به نهادینه کردن فعالیت مطبوعات گام‌های مهم و سازنده‌ای بردارد و از توان میانجی‌گرانه خود برای دفاع و پشتیبانی از خبرنگاران، در قبال اقدامات و نگاه‌های سایر قوا و نیروها استفاده کند.
 
 هر صنفی در کشور دارای تشکل است، به نظر شما چرا روزنامه‌نگاران از برخورداری انجمن صنفی محروم هستند؟

سازمان‌یابی و تشکل‌پذیری لازمه فعالیت نهادینه جمعی است که هم خصلت حمایتی دارد و هم پیشبردی و این ضرورت برای جامعه مطبوعات و روزنامه‌نگاران که به دلیل اقتضائات حرفه‌ای در معرض آسیب‌های جدی و عاجل قرار دارند مضاعف می‌شود. اما تشکل‌یابی و سازمان‌پذیری مستلزم برخورداری از ظرفیت و فرهنگ کار جمعی سازمان یافته، نهادینه و قانونمند از یک سو و پشتیبانی‌های حقوقی و اداری از ناحیه حاکمیت از سوی دیگر است. لذا بسترسازی و اقدام برای تشکیل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران مسئولیت دوجانبه اهالی مطبوعات و حاکمیت است.

از آنجا که این گروه به خاطر فقدان نهادینه شدن تحزب و نگاه امنیتی نسبت بدان در گذشته، بار احزاب سیاسی را نیز بدوش کشیده‌اند قطعاً هرگونه تلاش برای سازمان‌یابی مجدد آن با دشواری‌های سیاسی، اداری و امنیتی مواجه خواهد بود. اما عنوان امید و تدبیر دولت یازدهم این انتظار طبیعی را در افکار عمومی و جامعه روزنامه‌نگاری ایجاد می‌کند که به منظور غیرامنیتی کردن این حوزه، تدابیر شایسته و ضروری منطبق با ظرفیت‌های قانونی اتخاذ و از این طریق به این قشر اثرگذار جامعه ادای دین کند.

*این گفت و گو همزمان در تازه ترین شماره مجله پایتخت کهن نیز منتشر شد.