مازندنومه؛ سرویس سیاسی، دکتر حمزه علی ریاحی:1- دراندیشه هایدگر، دو نوع اخلاق را می توان تشخیص داد:یکی اخلاق فردي که از روابطی که فرد با خودش دارد، و دیگري اخلاق جمعی که از روابط با دیگران، شکل می گیرد.

طبق تفسیر هایدگر از اگزیستانس انسان، آگاهی از آنچه ما هستیم، در عین حال آگاهی از آنچه می توانیم و باید باشیم نیز هست، اگر خواهان زندگی سازگار و یکپارچه باشیم؛ به عبارت دیگر، زندگی به ما شیوه ي دیدن پرسش هاي بنیادي اخلاق را به عنوان بخش غیرقابل اجتناب از هر تلاشی در فهم موجودات انسانی، میآموزد.

اخلاق هنجاري، تبیین معیارها و قواعد اخلاقی است که به واسطه آن کارهاي درست و اخلاقاً خوب از کارهاي نادرست و اخلاقاً ناپسند، باز شناخته می شود . به عبارت دیگر، اخلاق هنجاري، دانشی است که به تبیین اصول و قواعدي می پردازد که به واسطه آنها ملاك درستی و نادرستی یک عمل حاصل می شود.

آغازگر این نوع اخلاق، معلّم اول، سقراط بود؛ او به ما آموخت که به بررسی انواع امور خوب و بد و نحوة تعیین اعمال صواب و خطا، بپردازیم.

2-نزدیک شدن به انتخابات مجلس و بالطبع سیاسی‌تر شدن فضا، باعث شده است که توجه به اخلاق انتخاباتی بیش از هر چیزی نمود پیدا کند.
اسفندماه امسال دو انتخابات حساس و مهم مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد و این در حالی است که برگزاری انتخاباتی با شکوه و سالم با مشارکت حداکثری و در چارچوب اعتماد عمومی از مهمترین دغدغه های مردم و نظام است، چرا که انتخابات یکی از عرصه های مهم ظهور و بروز دارا بودن پشتوانه مردمی نظام جمهوری اسلامی است.

3-برخلاف قرون گذشته که دستیابی به قدرت تنها ازطریق زور و شمشیر و عنصر تغلب امکان پذیر می بود، امروزه مسیر دستیابی به قدرت از طریق انتخابات و مراجعه به آرای عمومی میسر می شود. در واقع انتخابات عرصه رقابت گروها و احزاب وجریانات سیاسی  به منظور دستیابی به قدرت اجرایی و پارلمانی است و هر نوع دستیابی به قدرت در گرو صندوق های رای است.

اگر چه قدرت و اخلاق از سلسله مقولاتی است که در ظاهرکمترین تجانس را با هم داشته و دارند و در واقع از دو ماهیت متفاوت بر خوردارند و  در دو مسیر مختلف حرکت می کنند، با وجود این، اخلاق این کارکرد را می تواند داشته باشد که مانع آسیب های منفی قدرت بر حوزه های مختلف سیاسی و اجتماعی و....شود و  به تعبیری دیگر، از قدرت ساحتی نسبتا اخلاقی به نمایش گذارد و تا حدودی آن را در مسیر اخلاق و ارزش ها قرار دهد و  از قدرت که فسادآور است فساد زدایی کند.

 این امری است که از ساختارهای انتخاباتی مبتنی بر قوانین ناظر به اخلاق  می تواند بروز و ظهور نماید؛ هر چند که اخلاقی کردن قدرت در ساحت قوانین انتخابات هم چیزی نیست که به سادگی امکان پذیر باشد؛ چرا که اخلاق  مقوله ایست که صرفا ناظر به منش ها و ملکاتی است که انسان ها باید با تلاش وکوشش فردی، خود رابدان بیارایند و سجایایی است که بر اثر تلاش و ممارست  در عرصه ی فردی حاصل می شود و کمتر جنبه ی اجتماعی و حزبی وگروهی دارد و ناظر به رقابت گروها و دسته جات سیاسی نیست که در چارچوب قوانین اعم از قوانین انتخابات  بتوان به راحتی آن را صورت بندی کرد و موضوعی است که در حقیقت راه به حیطه های فرا فردی ندارد و کمتر ساحتی جمعی به خود می گیرد، در صورتی که قدرت به تجربه ثابت کرده است که ساحتی کاملا فرا اخلاقی دارد و به همان میزان که قدرت بسط بیشتری می یابد به همان نسبت از اخلاق هم دور می شود وگویی که قدرت هیچ نوع اخلاقی را بر نمی تابد.

4- اگر بخواهيم درست قضاوت شويم باید درست قضاوت كنيم. بسياري از مردم در نقد ديگران يد طولايي دارند ولي هنگامي كه خود در ميدان عمل قرار گيرند در مي مانند.

ما وقتي به پشت سر خويش مي نگريم پیشینیان و مسئولان گذشته را به ناتواني و بي كفايتي متهم مي سازيم. اين قضاوت ها به سبب آن است كه در شرايط آنان قرار نداشته و نيستيم و نسبت به ظرفيت ها ، توانايي، امکانات و شرايط آنان آگاهی نداريم. اين گونه است كه قضاوت ها نادرست مي شود و ديگران نيز نسبت به ما چنين قضاوتي خواهند داشت.

اين مطلبي عام و كلي است و افراد در زندگي و رفتارهاي شخصي و اجتماعي باید در هنگام داوري به همه جوانب عمل توجه كنند، در غير اين صورت عملي كه به عنوان نقد انجام مي دهند در حقيقت چيزي جز اتهام زني نيست كه از نظر قرآن گناه و از نظر قانوني و فقهي جرم و از نظر اخلاقي رذيلت است.

لازم است كه نامزدهای انتخاباتی بكوشند تا به تبليغ توانمندي هاي خويش و ظرفيت هاي جامعه توجه داشته باشند و از اتهام زني به ديگران خودداري كنند؛ مگر آن كه ادله كافي و مستدل داشته باشند. این موضوع نافی نقد و نظردر عرصه رقابت های انتخاباتی نیست.

5-رعایت تقوا ،احترام به قانون و تمکین از آن، توجه و تعهد به اصول اخلاقی و تلاش برای حفظ آرامش فضای انتخاباتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.     

تلاش برای تحقق مشارکت حداکثری، شفاف‌سازی مواضع سیاسی و مسائل مالی، رعایت حقوق سایر کاندیداها، ترجیح منافع ملی بر منافع فردی و احترام کامل به انتخاب مردم و نتایج آرا از دیگر موضوعات مبتنی بر اخلاق انتخاباتی است.

توجه و تعهد به اصول اخلاقی اعم از حفظ کرامت و حرمت انسانی و عزت نفس، وفای به عهد و امانت داری، صداقت، درستکاری و همچنین پرهیز از نفاق و تفرقه، تهمت، غیبت و افترا  و اجتناب از دادن وعده ها و شعارهای سطحی، غیرمتناسب، دست نیافتنی و عوام فریبانه، تحریک نکردن قومیت  و عصبیت ها، اصول مهم و کلیدی در انتخابات به شمار می رود.

6-مشارکت حداکثری زمانی محقق خواهد شد که همه سلایق در عرصه ی انتخابات حضور فعال داشته و در تبلیغات و رساندن برنامه های انتخاباتی خود به مردم در چارچوب قانون آزاد باشند. استفاده از بیت المال و امکانات دولتی و عمومی در راستای منافع حزبی و گروهی و یا افرادی خاص، به اعتماد عمومی لطمات جبران ناپذیری وارد خواهد کرد.

7-انتخابات عرصه ای برای تجلی وجه مردمی نظام است و شور سیاسی توام با شعور را می طلبد. رقابت اصولی و نقد منصفانه و بررسی علمی و منطقی برنامه ها و رویکردها از ضروریات هر رقابت انتخاباتی است.

بنا به فرموده امام (ره) که «میزان رای ملت است » و همچنین بیان مقام معظم رهبری که «رای مردم یک امانت و حق الناس است» ضمن تلاش جهت مشارکت مردم و برگزاری انتخاباتی پرشور و آبرومند و همچنین انجام رقابتی قانونمند، پایبندی به اصول و قانون را فارغ از نتیجه انتخابات، پیروزی برای خود و مردم دانسته و به انتخاب و رای مردم احترام بگذاریم.