مازندنومه، سرویس فرهنگی و هنری: مستند"کسی به فکرجنگل ها نیست" به کارگردانی یاسر طالبی و تهیه کنندگی میترا روحی منش جایزه بخش خاورمیانه جشنواره بین المللی  Global Compost Film Contestرا به دست آورد.

این جشنواره با محوریت فیلم های زیست محیطی در سانفرانسیسکوی آمریکا برگزار شد.

این مستند که با فیلم‌هایی از  91 کشور جهان در بخش مسابقه به رقابت پرداخت، اپیزودی از مجموعه مستند" لبه بهشت"، تولید سیمای مرکز مازندران است.
همچنين فیلم کوتاه  قلب من و کسی به فکر جنگل‌ها نیست ساخته یاسر طالبی، به نمایندگی از ایران به پانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان KIDS FIRST نیومکزیکو راه یافت.

"کسی به فکر جنگل ها نیست" پیشتر جایزه برنز جشنواره تغییرات آب و هوایی چین را از آن خود کرده بود.

خاطرنشان می کنیم آذرماه امسال مستند "سد توقف" به كارگرداني این فیلم ساز جوان ساروی، جايزه بهترين مستند جشنواره بين المللي GIFLIF 2015 هندوستان را از آن خود كرده بود. و ماه گذشته هم فیلم بلند داستانی «فرزندان» به کارگردانی یاسر طالبی، تنديس بهترين فيلم بلند داستاني جشنواره Reel Rose میامی آمریکا را به دست آورده بود.

یاسر طالبي متولد ٢٥ شهريور ١٣٦١ ساري، فیلم‌نامه‌نویس، تصويربردار، تدوینگر، کارگردان و مستندساز است. او دانش آموخته سينما و عضو انجمن مستندسازان سينماي ايران است.
 از مهم‌ترین آثار او  می‌توان به : فيلم هاي بلند تلويزيوني: گذر١٣٨٤، عهدي بسته ام با تو١٣٨٧،  اَرمون١٣٨٩، نشانه ها ١٣٩٠، فرزندان١٣٩٢ ، جاده تباهي ١٣٩٤ و مستندهاي : آسمان خالي نيست، قلب من، آب شهر، سرزمين ما، كسي به فكر جنگلها نيست و سد توقف و مجموعه مستند" لبه بهشت " و" از سرزمین شمالی"  اشاره کرد.

با یاسر طالبی درباره مستند «کسی به فکر جنگل نیست» گفت و گو کردیم.
          
از طرح و ایده مستند «کسی به فکر جنگل ها نیست» بگویید.

ما انسان‌ها سال‌هاست که از راه‌های مختلف، نظم اکوسیستم‌هایی که قرن‌ها روی زمین ثابت بودند را به هم زده‌ایم . این غرامت زياد دور نيست، همين جا بيخ گوشمان پرسه مي‌زند؛ اگر جنگل‌هاي شمال از دست بروند غرامت مضاعف پشت سرش پيدايش مي‌شود. شمال با آن جنگل‌هاي کهنسال و زیبایش البته امروز خودش مصيبت است جنگلي با لشكر تبر بدستان، درختان ملج خشكيده، جنگلهای جلگه ای از میان رفته، زباله های نهفته در آن ، زبانه‌هاي آتش در كمين نشسته، شرکت ها بهره برداران چشم‌دوخته به چوب‌هاي درختان جنگل و گرد و غبارهايي كه بيابان‌هاي طغيان كرده همسايه پس مي‌دهد و روزی به حلقوم درخت‌ها هم مي‌رود.

من خودم متولد ساری هستم و از کودکی با طبیعت پیرامونم مانوس بودم و هستم. شمالی ها یک رابطه معنوی با درختان دارند. درخت و کوه و دریا هماره در اشعار شعرا در نقاشی های نقاشان و لوکیشنی برای فیلمسازان بوده و هست اما این روزها حال جنگلهای شمال خوب نیست.

ما شمالی ها هر جای ایران که سفر می کنیم به ما می گویند خوشا به حال تان که در شمال زندگی می کنید. و ما هم در جواب به مزاح می گوییم بیکاریت که همچین فکری می کنید. می دانم که بیکاری موضوع بحث ما نیست. هر چند معضل شمالی ها هست. ما شمالی ها یا حرص و جوش باز شدن گره ای از مشکلاتمان را می خوریم یا به هزار امر مربوط به خود و اوضاع زمانه غوطه وریم. چندتامان به جنگل فکر می کنیم؟ جنگلهای شمال که از 40 سال پیش به این طرف مساحتش نصف شده و صحبتش هست که روزی دیگر وجود نخواهد داشت! خطر نابودی جنگل برای شمال و ما ایرانی ها چقدر جدی است؟جوابی که من به آن رسیده ام این است. جنگل ها به این زودی ها جدی نخواهد شد چون کسی به فکر جنگل ها نیست.

تحقیق و پژوهش راجه به این موضوع بر چه اساس دسته بندی شده است؟

در مرحل تحقیق و پژوهش مجموعه مستند"لبه بهشت" که مستند"کسی به فکر جنگل ها نیست" یکی از اپیزودهای این مجموعه است. ما به معرفی مناظری از منابع طبیعی استان مازندران و زندگی در جنگل وشناخت آدمی از درخت و جنگل پرداخته ایم. دوستی انسان ودرخت در بستر منابع خدادادی.شناخت بیشتر وبهتر وصحیح انسان نسبت به محیط پیرامون خود این آگاهی را به او می دهد تا بهتر زندگی کند و زندگی پیشینیان خویش را بهتر بشناسد وبشناساند.

مجموعه مستند "لبه ی بهشت" به شناسایی جنگل ها و مراتع منطقه شمال در فصول مختلف از سال که رنگ وتنوع خاصی دارد می پردازد. زیبایی نهفته در دل جنگل وانسانهایی که در این محیط طبیعی زندگی می کنند. پیدایش ، بوم شناسی جنگل ها، فوائد جنگل ، تخریب جنگل ها ، نمونه های جنگل، آلاینده ها ، زباله ها ،آتش سوزی و مخاطرات ، قاچاقچیان چوب و علایم نابودی و زیست محیطی از موضوعات پژوهش بوده است.

اهمیت ساخت فیلم در مورد چنین موضوعاتی چیست؟

در تعریف کلی جنگل‌هاي شمال كشور كه به جنگل‌هاي هيركاني معروفند، به گونه‌اي فسيل زنده درختان كهن در جهان محسوب مي شود. اهميت اين جنگل‌ها در اين است كه از دوران سوم زمين‌شناسي، يعني از حدود 3 ميليون و نيم تا حدود 3 ميليون سال پيش هستند. اينها تقريبا دست نخورده‌اند. اهميت اينها در اين است كه اگر كسي بخواهد به طور مثال در كشورهاي اروپايي، نيا و جد جنگل‌هاي به فرض آلمان، انگلستان، سوئيس يا اتريش را بررسي كند، بايد به اينجا بيايد؛ چون كه جنگل‌هاي آنها دست خورده‌ و دست كاشته است، مساحت كشورهاي شان هم كم است در حالي كه جنگل‌هاي ما تقريبا تا به حال دست نخورده باقي مانده است. انواع درخت‌هايي كه از نظر تنوع ما اينجا داريم، غربي‌ها برداشته‌اند و تبديل به جنگل‌هاي دست‌ساز صنعتي در كشورهاي خودشان كردند.  بنابراين اين جنگل‌ها ارزش جهاني و بين‌المللي دارد.

افسانه‌های کهن اقوام و ملل مختلف جهان چه نقشی در شکل گیری ایده شما داشته اند؟

در ادبیات سرزمین ما، سرو کاشمر شهرت بسیار دارد و مردم معتقد بودند که زرتشت پیامبر آن را با دست خود کاشته است. در بسیاری از متون کهن راجع به این سرو مطالب فراوان نگاشته شده، از جمله در تاریخ بیهقی و معجم‌البلدان از علاقه ایرانیان به سرو کهن کاشمر سخنان بسیاری به میان آمده است. ابوریحان بیرونی هر یک از برج های شمسی را منتسب به درختان معینی دانسته، مثل حمل (فروردین) ، هرکشتی که آب نیاید و آنکه تخم ندارد، ثور (اردیبهشت) ، درختان بلند و میوه‌های شیرین.

مقوله محیط زیست و حمایت از این موضوع مهم بشری را چطور ارزیابی می کنید؟

مقابله با گرمایش جهانی و تغییرات آب‌وهوایی نیازمند تلاش جدی همه کشورها به اجرای تعهدات توافق شده است و نجات جنگل‌ها و رسیدگی به ساکنان و فرهنگ‌های اطراف آن‌ها، ‌می‌تواند اولین گام برای نجات زمین باشد. من  با مستند" کسی به فکر جنگل ها نیست" در فستیوال فیلم تغییرات آب و هوایی در شن ژن گوانگجو چین حضور داشتم و جایزه برنز این فستیوال را بردم.

 کشور چین یکی از آلوده ترین کشورها در محیط زیست است. دوستداران طبیعت و محیط زیست در آن کشور دست به کار شده اند و همایش ها و فستیوالهای زیادی با موضوع حفظ محیط زیست ، تهدیدها و فرصت ها برگزار کرده اند.

 مدت‌هاست که گروه‌های مختلف به دنبال بحث‌های فراوان مربوط به گرمایش زمین، در پی یافتن راهی برای جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای و در نتیجه پیشگیری از گرمایش زمین و فجایع ناشی از آن هستند. یکی از مهم‌ترین مواردی که در یافتن راه‌حل‌ها باید در نظر گرفت، عملی بودن آن است، ‌به طوری که به طور خاص، دولت‌های حاکم با صرف بودجه های کلان در بخش پژوهش و مستندسازی به نوعی مردم را به مشارکت در حفظ حیات دعوت کرده اند.

 البته به نظرم اول خروجی این پژوهش ها و فیلم ها را باید خودشان ببینند و عمل کنند. در کشور ما اگر ، چوب مورد نياز صنعت مان را وارد كنيم، از نظر ارزش منابع طبيعي، از نظر خاكي كه در اثر فرسايش از دست مي‌دهيم به مراتب براي ما ارزان‌تر واقع مي‌شود تا اين‌كه ما برويم جنگل را بتراشيم و چوبش را براي صنعت يا سوزاندن مصرف بكنيم.

مساله عمده اين است كه ما در كمال تاسف يك رژيم حفاظت از جنگل‌ها را نداشتيم و به جنگل‌ها به صورت بهره‌وري و بهره‌برداري نگاه مي‌كنيم. سازمان منابع طبيعي هم امروز همين كار را مي‌كند يعني مقدار زيادي از اين جنگل‌ها بهره‌وري و بهره‌برداري مي‌شوند و تبديل به كاغذ يا چوب براي صنعت مي‌شوند. مدیریت، حفاظت و توسعه پایدار جنگلهای مناطق خشک عوامل اصلی مبارزه با گسترش کویرها هستند."ایران از نظر میزان پوشش جنگلی در کشورهای کم پوشش حداقل سرانه جنگلی برای هرنفر یعنی حدود 2 دهم هکتار را داراست که بایستی به جای شعار دادن مبنی بر رساندن پوشش جنگلی به حدود 25 درصد از سطح کشور که غیرعملی است در حفظ و نگهداری همین مقدار کوشش کنیم."

درحال حاضر بیش از 90 درصد محله ای رهاسازی فاضلابها و تخلیه زباله ها در شهرهای شمال کشور در جنگلهای باستانی هیرکانی و میراث طبیعی دنیا قرار دارد. به طوری که انباشت زباله بدون هیچگونه عمل جداسازی از مبدا، در داخل و حاشیه‌های جنگل و در بهترین مکانهای توریستی و طبیعی و نزدیک به مراکز مسکونی شهری یا روستایی با کمترین فاصله حمل و با ارزان ترین هزینه انجام می شود.

تصور می کنید پرداختن به چنین سوژه هایی تا چه اندازه می تواند در رفتار افراد جامعه تاثیرگذار باشد؟

به نظرم در درجه اول مخاطب هدف ما باید سیاستمداران و مسوولان باشند و بعد مردم. امروزه مسولان وقتی از یک روش و سیستم نتیجه ای نمی گیرند به دنبال فرهنگ سازی هستند. در حالی که سیستم و قوانین این روش از اساس مشکل داشته و روزنه هایی در آن گنجانده شده که ما از آن ضربه دیده ایم. برداشت بی رویه، تخریب ، آتش سوزی عمدی ، وجود سوسک های چوب خوار، رانش زمین بدلیل قطع درختان، وقوع سیل و ... اینها ربطی به فرهنگ سازی ندارد. در واقع نوع وضع قوانین و نظارت بر آن بایستی به شکل اساسی بازنگری شود. در مرحله بعد فرهنگسازی مطرح می شود.

 در کشورهای اروپایی که داری منابع طبیعی و جنگل هستند، بخش اعظم نتایج صحیحشان بر می گردد به اجرای صحیح مقررات و قوانین. مردمان آن کشورها پلاکارد دست می گیرند و راهپیمای می کنند چون نگران تخریب جنگلهای آمازون هستند یا گازهای گلخانه ای امریکا و چین. آنها برای جنگل های آلمان و سوئد تحصن نمی کنند. چون سیستم جنگلداری آنها صحیح است. امروزه من برای اینکه فیلمی با موضوع منابع طبیعی بسازم نیاز به بودجه دارم که مستقل فکر کنم و مستقل بسازم. اما وقتی هزینه فیلم من را سازمان جنگلها بپردازد من باید واقعیت ها را کنار بزنم و هدفم آگاهی بخشی به مردم باشد. در حالی که جنگلها توسط شرکت های خصوصی بهره برداری که زیر مجموعه سازمان جنگلها هستند بی رویه قطع می شوند. درخت ها قطع می شوند تا حقوق کارمندان منابع طبیعی تامین شود.

  نقش فیلم سازان در برآورده کردن این خواسته می تواند چگونه باشد؟

متاسفانه ما در زمانه ای به سر می بریم که به فیلمسازان سفارشی ساز لقب گرفته ایم. هزینه تولید فیلم مان را بدلیل اشکال عدیده سیستم تولید فیلم بایستی از جای دیگری تامین کنیم. مثال ساده ای می زنم. فیلم های داستانی که در مورد جنگل و با سفارش سازمان جنگلها ساخته شده چه چیزی را می گوید؟ یکی بود یکی نبود ، یک جنگلبان در مقابل صدها قاچاقچی چوب قرار می گیرد و .... در حالی که در واقعیت اینطور نیست. البته من قاچاق روزانه یک نیسان چوب یا در بدترین حالت یک کامیون چوب را رد نمی کنم. البته نیاز است که قاچاقچیان دوره های عالیه ماموریت غیرممکن را گدرانده باشند که بتوانند از یگان حفاظت جنگلها فرار کنند.

دو کامیون چوب تهدید است یا صدها کامیون چوب مجوز دار. من خودم شمالی ام و کاملا این موضوع را لمس کرده ام و با آن در ارتباطم. حتی این مجموعه بهانه ای شد که بهتر و بیشتر درگیر ابهامات و سوالهای بی پاسخم شوم. جنگلها با مجوز در حال تخریب شدن هستند. کوه ها را به کارخانه های سنگ شکن و ماسه سازی بدل می کنند و بعد خودشون افسوس می خورند که کوه خواری رواج یافته! من به واقع در این مجموعه پیر شدم.

در کارگردانی این اثر چه نکاتی برای شما مورد توجه بوده است؟

سعی کردم دروغ نگویم. همین شد که نام فیلم شد" کسی به فکر جنگل ها نیست" من صمیمانه از شجاعت تهیه کننده فیلم خانم میترا روحی منش در طرح و پیگیری این موضوع و حمایت صدا وسیمای مرکز مازندران در ساخت این مجموعه تشکر می کنم. و امیدوارم به واقع مستندهای مستقل زیست محیطی بیشتر و بیشتر ساخته شود و جامعه خود را با طبیعت همراه کند. شاید در آیند مستند " ما همه به فکر جنگل هستیم " را بسازم. امیدوارم.