مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، اشکان جهان‌آرای: شکر قرمز یکی از محصولات بومی مازندران به شمار می‌آید. محصولی که از نیشکر استخراج می‌شود و فرآوری سنتی آن تقریباً از 200 سال پیش در مازندران رواج داشت. این محصول از مازندران به عنوان سوغات و رهاورد سفر توسط مسافران خریداری می‌شد. ضمن این‌که خود مردم منطقه هم به واسطه طبع خنک این محصول، از آن در فصول گرم سال به عنوان شیرینی مناسب استفاده می‌کردند.

امروز شکرقرمز محصولی شناخته شده در شهرهای مختلف مازندران است. در بازارهای مختلف هم شکرقرمز را می‌توان یافت. معروف‌ترین برند شکر قرمز هم، شکر قرمز تولید شده در ریکنده است. روستایی که مهد تولید شکرقرمز به شمار می‌آید و با وارد کردن بذر اصلاح شده نیشکر توسط آقای والِهی در چند دهه پیش، کیفیت شکر قرمز آن افزایش یافت.

 «ریکنده» یکی از روستاهای دهستان کوهساران، از توابع بخش مرکزی شهرستان قائمشهر است. روستایی با حدود 330 خانوار و نزدیک به هزار و 200 نفر جمعیت. این روستا حدود 60 خانوار خوش‌نشین را هم در خود جای داده است. روستاهای «سیدابوصالح»، «کرچنگ»، «چپی» و شهر ارطه همسایگان «ریکنده» هستند.

به گفته عضو شورای اسلامی «ریکنده»، این روستا قدمت تاریخی مناسبی هم دارد. وجود یک سقانفار با بیش از 200 سال قدمت، نشان می‌دهد که ریکنده مرکزیتی فرهنگی و اجتماعی داشت و یکی از روستاهای تاثیرگذار نسبت به روستاهای اطراف است.

 «عبدالرزاق هدایتی» در گفت‌وگو با ما از برگزاری جشنواره‌ای گسترده و فرهنگی-اقتصادی طی هفته‌های آتی در ریکنده خبر داد و گفت: جشنواره توسعه گردشگری روستای ریکنده اقدامی فرهنگی با همیاری اهالی روستا، دهیاری، شورای اسلامی است که پیگیر همکاری و ورود برخی نهادهای مرتبط با مسائل فرهنگی و گردشگری نیز هستیم. قرار است در این جشنواره روزی نمادین به نام روز «ریکنده» نامگذاری شود و این جشنواره را هر سال برگزار کنیم.

 وی اظهار کرد: در این جشنواره نسل‌های قدیم و جدید را با هم پیوند می‌دهیم و داشته‌های فرهنگی گذشته را به نسل جدید انتقال خواهیم داد تا بچه‌های امروز ببینند که چه پیشینه فرهنگی و اقتصادی داشتند و به بخشی از داشته‌های بومی خود توجه جدی‌تری داشته باشند. برای بهتر نشان دادن این مسائل، همه ادوات کشاورزی اعم از دستگاه فرآوری نیشکر که «کلوادار» و جایگاه آن که «کلواسر»نام دارد، دنگ، تلم و کل ادوات سنتی شخم‌ و شیار زمین در اندازه‌های واقعی و کاملاً کاربردی بازسازی شد. همه این ابزار در روز جشنواره به صورت نمادین استفاده خواهند شد.

دستگاه قدیمی کلواسر هم قرار است با حضور اهالی و گردشگران، فرآوری نیشکر و تولید شکرقرمز را انجام دهد. در این فرآیند بسیاری از اهالی با شیوه سنتی تهیه شکر قرمز آشنا می‌شوند.

  این مسئول روستا گفت: محوطه نمایشگاه و جشنواره از 3 ماه پیش در حال ساخت است. برخی فضاهای رفاهی و نمایشگاهی تاکنون ایجاد شد. قرار است غرفه‌ های برای عرضه صنایع دستی، محصولات بومی، نان محلی، لبنیات و سایر محصولات روستا برپا شود.

  عضو شورای اسلامی ریکنده با اشاره به پیگیری برای همکاری نهادهای دولتی خاطرنشان کرد: تاکنون اقدام اجرایی از سوی نهادها شاهد نبودیم. اما پیگیری‌هایی انجام شد که ورود این نهادها را هم به بخش اجرایی جشنواره شاهد باشیم. اگر نهادی مانند میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با ما همکاری نکند، شاید نتیجه‌ای که می‌خواهیم را به دست نیاوریم. البته رییس اداره فرهنگ و ارشاد قائمشهر پای کار است و قول همکاری داده است.

  هدایتی با بیان این‌که این جشنواره در هر شرایطی برگزار می‌شود، گفت: بیش از 3 ماه است که پیگیر اجرای جشنواره هستیم و برای ساخت ابزار قدیمی وقت گذاشته شد و 27 اسفند روز اصلی جشنواره خواهد بود. همچنین در نظر داریم با برپایی سفره هفت سین بزرگ، در صورت امکان در تعطیلات عید این نمایشگاه را برپا داشته باشیم.

 وی با اشاره به ظرفیت بالای اقتصادی شکرقرمز برای افزایش تولید، افزود: ریکنده مهد شکرقرمز مازندران است و شکر اصل را فقط در این روستا می‌توان یافت. معمولاً شکرهای این روستا به بازار شهر نمی‌رسد. چون تقاضا بسیار بالاست. شکرهایی که در شهرها به نام این روستا فروخته می‌شود هم در بیشتر موارد تولید ریکنده نیستند. امیدواریم این محصول بومی را که بیش از 200 سال است در روستا تولید می‌شود بتوانیم خوب به مازندران و کشور معرفی کنیم.

 این مسئول روستا از افزایش توجه جوانان روستا به تولید نیشکر در چند سال اخیر اشاره کرد و گفت: بسیاری از جوانان روستا با توجه به دشوار بودن فرآوری سنتی نیشکر و به خاطر علاقه‌ای که به حفظ این میراث داشتند، اقدام به راه‌اندازی کارگاه‌های نیمه‌صنعتی در منازل پدری‌شان کردند که این موضوع به رونق کشت نیشکر و تولید شکر قرمز کمک زیادی کرد.

*آب آشامیدنی روستا گل آلود است

 هدایتی با اشاره به وجود مشکلات متعدد روستا خاطرنشان کرد: ریکنده در کنار این موقعیت ویژه و ممتاز اقتصادی، از چالش‌های زیادی نیز رنج می‌برد. اجرای طرح هادی یکی از مشکلات اساسی ریکنده است که حدود 15 سال به طول انجامید. طرح هادی این روستا 15 سال پیش به تصویب رسید. اما هنوز 50 درصد آن با همکاری مردم اجرا شد. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هم اجرای 200 متر آسفالت و اجرای جدول هزینه کرد.

 وی از حضور مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان و رییس بنیاد مسکن شهرستان در این روستا طی هفته جاری خبر داد و گفت: یکشنبه این هفته مسئولان محترم بنیاد مسکن مهمان روستا بودند و در بازدیدی یک ساعته از نزدیک با وضعیت نامناسب طرح هادی آشنا شدند. بنا به وعده مدیرکل محترم بنیاد مسکن استان، قرار شد تا نوروز امسال آسفالت این طرح انجام شود. زیرسازی طرح را دهیاری و شورا تقبل خواهند کرد و اجرا و تامین آسفالت به عهده بنیاد مسکن است. البته با اجرای این بخش، پیشرفت طرح هادی روستا به 60 درصد می‌رسد، چون جدول‌بندی و سایر معابر داخلی روستا باقی می‌ماند. اما بخش مهمی از طرح به پایان می‌رسد.

به گفته وی طرح هادی این روستا پس از 15 سال هنوز بازنگری نشده که همین موضوع باعث مشکلاتی برای اهالی در ساخت بنای جدید و در نهایت مهاجرت آن‌ها از روستا شد. به همین دلیل بازنگری طرح هادی ریکنده نیز باید در اولویت قرار گیرد.

نماینده مردم ریکنده در شورای اسلامی به مشکل چدی آلودگی آب آشامیدنی روستا اشاره کرد و افزود: حدود 4 سال است که ریکنده‌ای‌ها آب آشامیدنی گل‌آلود مصرف می‌کنند. از همان سال با اهدای زمین نسبت به حفر چاه جدید اقدام شد. اما چاه جدید که آب مناسبی هم دارد به شبکه آب روستا وصل نشد. مردم روستا به ویژه در تابستان ها آب گل‌آلود مصرف می‌کنند. شدت گل‌آلودگی آب گاهی آن‌قدر زیاد است که سبب از کار افتادن پمپ آب روستا می‌شود. تا کنون 3 پمپ آب به همین دلیل سوخت.

  وی اظهار کرد: از مسئولان شهرستان درخواست کردیم که نسبت به رفع این مشکل اقدام جدی انجام دهند. قرار شد فرماندار هم بازدیدی از روستا داشته باشد که امیدواریم برای حل این موضوع تا پیش از نوروز به نتیجه برسیم. چون پس از نوروز دوباره مشکل کم‌آبی و آلودگی شدت می‌گیرد.

از دیگر نیازهای این روستا بهسازی 3 پل موجود در بافت روستاست. عضو شورای اسلامی ریکنده اظهار کرد: یکی از این پل‌ها در هر طغیان رودخانه سیاهرود، غیر قابل تردد است. این پل به عنوان پل حادثه‌خیز هم شناخته شد. در یک پل دیگر هم مشکل رانش در اطراف سازه را داریم که با هزینه دهیاری مرمتی جزیی روی آن انجام شد. پل سوم هم نیاز به بهسازی دارد. اما تامین اعتبار بازسازی در توان دهیاری نیست. با توجه به این که هر 3 پل در بافت روستا قرار دارد، بنیاد مسکن باید به این موضوع ورود کند. با مدیریت بحران هم مکاتباتی انجام شد که به نتیجه‌ای نرسیدیم.

وی یکی دیگر از مشکلات مردم ریکنده را پوشش نامناسب خدمات بیمه تامین اجتماعی در بحث بازنشستگی عنوان کرد و افزود: از 11 سال پیش تعداد زیادی از اهالی روستا زیر پوشش بیمه قرار گرفتند تا در سن بالای 60 سال بتوانند از مزایای بازنشستگی بهره‌مند شوند. اما اکنون افرادی هستند که با 70 سال سن هنوز شرایط بازنشستگی را ندارند و باید 20 سال دیگر حق بیمه پرداخت کنند. از مسئولان تقاضا داریم برای این افراد شرایط متفاوتی را در نظر بگیرند تا در این سن بازنشست شوند.

 هدایتی با بیان این‌که اهالی ریکنده مردمی اهل همیاری هستند، گفت: در بسیاری از پروژه‌ها اهالی همکاری مناسبی دارند. در جدیدترین اقدام، شاغلان و بازنشستگان نیروی هوایی که اهل اینروستا هستند، تصمیم گرفتند فاصله بین پل ورودی تا پل خروجی روستا را نهال‌کاری کنند. این طرح آغاز شده و قرار است در آن 600 اصله نهال کاشته شود. مردمروستا برای اجرای طرح هادی هم همکاری خوبی داشتند. انتظار داریم مسئولان هم یک گام به پیش بیایند و در این روستا همکاری مناسبی داشته باشند.

*این گزارش امروز در روزنامه همشهری مازندران منتشر شد و برای بازنشر در اختیار ما قرار گرفت.