مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، امیر حسین سروی، معمار و مرمت کار بناهای تاریخی و سنتی: طرح مرمت بنای مذهبی، تاریخی و ملی سادات علوی «طاهر و مطهر» و مرقد «ملک کیومرث بن بیستون» -حاکم رویان در قرن هشتم هجری- تهیه و توسط شورای فنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی تصویب شد.

بنای تاریخی، مذهبی و ملی هزار خال کجور از نظر معماری بی نظیر است. این بنا در قرن هشتم هجری قمری به دستور حاکم متدین و شیعه اثنی عشری به گواه اسناد موجود در ضریح و کتیبه ها و به کار گیری نام کامل ائمه معصومان در ضریح سیدین طاهر و مطهر و ملک کیومرث بن بیستون، در سال 804 هجری قمری بر مزار طاهر و مطهر ساخته شد.

«ملک کیومرث بن بیستون» در زمان حکمروایی خود بقاع متبرکه زیادی ساخت که بی نظیر ترین آن را برای محل دفن خود در نظر گرفت. او در سال 857 هجری درگذشت و بنابر وصیتش در قدم آن سیدین بزرگوار در هزار خال کجور دفن شد.

این بقعه از نظر معماری و تزیینات نقاشی در سقف، طرح های اسلیمی، گل و بته، شمسه های قرینه، گچ بری ها و به کار گیری خطوط کوفی، نسخ، ریحان و رقاع کم نظیر است و پیوسته در تمامی ادوار تاریخ مورد توجه خاص پادشاهان وقت ایران بوده است.

این بنا در دوره های مختلف به وسیله حکومت های حاکم بر ایران مرمت شد. در دوره صفویان به امر شاه طهماسب و به دست جوادخان ایلچی که به قصد تصرف کجور به این خطه حمله ور شده بود، با وجود به آتش کشاندن شهر کجور و ویرانی آن، در مرمت این بنا همت گماشتند.

ناصر الدین شاه قاجار اعتقاد زیادی به این بنا و احترام خاصی برای ملک کیومرث قائل بود و در سفرنامه زیارتش از این مکان چنین آورده است :27 شوال سنه 1302 به قصد زیارت این مشهد امامزاده ها به کجور آمدم.... او دستور تعمیر و مرمت گنبد را به سرتیپ میرپنجه تنکابن -ولی خان تنکابنی- داد که در سال 1304 پایان یافت که این موضوع در سنگ نوشته ای به خط نسخ موجود است.

در زمان پهلوی اول و دوم مرمت دوباره ای از سوی سازمان میراث فرهنگی وقت صورت گرفت که باعث اندکی تخریب در بخش هایی از بنا شد.

اکنون بعد از گذشت 30 سال طرح مرمتی جامع و کامل این بنای ارزشمند مذهبی و تاریخی توسط بنده و با همکاری آیت الله محمد مهدی راشدی نوری، پژوهشگر قرانی و امام جمعه چالوس و با توجه به ایات الهی و احادیث به کار گرفته شده در کتیبه ها و ضریح اجرا شد.

البته بخش بزرگ بنا تخریب، مفقود و یا به سرقت رفته است اما به دلیل اهمیت طرح و بنا، پس از هشت ماه کار مداوم مطالعاتی در بنا و کتیبه ها، آسیب شناسی  چگونگی قبل و بعد مرمت، نوع خرابی، نبود تعادل و هماهنگی و چگونگی درمان، این طرح به پایان و تصویب شورای فنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی رسید.

 هزینه طرح اجرا شده با توجه به وسعت و اهمیت و حساسیت آن مبلغ پنجاه میلیون تومان است که تهیه کنندگان آن حضرت آیت الله راشدی نوری و بنده -امیر حسین سروی-  به نمایندگی از سوی مردم استان مازندران با ذکر صلواتی به شهدای مدافع حرم استان و خانواده های آن ها تقدیم کردیم.
 
توضیح پایانی این که برای نخستین بار است که امام جمعه ای رسما برای مرمت یک طرح مذهبی، تاریخی رسمی همکاری کرده است.