مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، اشکان جهان‌آرای: مدتی است که در شبکه‌های مجازی تعدادی از فعالان محیط زیست شهرستان ساری و منطقه دودانگه پیگیر برطرف شدن یک چالش محیط زیستی هستند. ماجرا مربوط به فعالیت یک معدن شن و ماسه در منطقه «کرچا» از توابع بخش دودانگه شهرستان ساری است که از چند سال پیش تا کنون در حال فعالیت بوده و برخی از اهالی معتقدند به محیط زیست منطقه تخریبی جدی وارد کرده است. به همین دلیل پیگیر ورود جدی مسئولان و برخورد با متخلفان شده‌اند. در بین نام‌های معترضان چند نام آشنا نیز به چشم می‌خورد. دکتر «حسین اسلامی» و دکتر «علی رمضانی پاجی» چهره‌های شناخته شده فرهنگ مازندران معترض به فعالیت این معدن هستند که نامه‌های متعددی را به مسئولان مختلف نوشتند و همچنان پیگیر برطرف شدن این معضل هستند.

دکتر «علی رمضانی پاجی» در گفت‌وگو با همشهری گفت: سال 1388چهار هکتار از زمین‌های منابع  طبیعی از کتابچه طرح جنگلکاری شرکت چوب فریم منفک و به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران واگذار شد. طبق دستور‌العمل وزارت جهاد کشاورزی به هیچ وجه زمین‌های داخل طرح به اشخاص و نهادها واگذار نمی‌شود. اما زمین‌های طرح کرچا را خارج کرده و در صورتجلسه‌ای به یک شرکت تعاونی تولیدی شن و ماسه واگذار کردند.

خسارت معدن شن و ماسه به محیط زیست

وی با بیان این‌که پسماند‌های این کارخانه ماهی‌های سد شهید رجایی و رودخانه شیرین‌رود را نابود کرد، افزود: طبق قانون اصل و اساس مجوز این معدن جای اشکال و بحث است. صدور مجوز برداشت در 8 کیلومتری بالای سد فنی و قانونی نیست. همچنین وجود معدن شن و ماسه در شهرک صنعتی برای معاف شدن از مالیات در شهرک‌های صنعتی ایران دیده نمی‌شود. از سوی دیگر واگذاری طرح جنگل‌کاری به شخص ثالث و موارد غیر قانونی دیگر در این پرونده وجود دارد که برای متوقف کردن فعالیت این واحد کافی است.

نماینده معترضان اظهار کرد: در این واحد ابتدا از دهانه رودخانه شیرین‌رود سنگ استخراج می‌شد. مردم روستای علی‌آباد جلوی کار را گرفتند که طبق دستور فرماندار وقت و نیروی انتظامی اهالی روستا محکوم شدند. در دوره مدیرکلی منابع طبیعی آقای نوبخت مجوز صادر شد که جنگل حاشیه معدن که قبلا توسط شخص دیگری برداشت می‌شد به بهره‌بردار واحد مذکور واگذار شود.

رمضانی پاجی با بیان این‌که هر روز بیش از 50 کامیون برای تخلیه ماسه به ساری رفت‌‌و‌آمد می‌کنند و جاده‌ای که سال قبل ترمیم شد اکنون تخریب شده است، خاطرنشان کرد: فعالیت این واحد نه به سود محیط زیست است و نه برای مردم منطقه آورده اقتصادی دارد. بهای شن و ماسه هر تن 17 هزار و 500 تومان و بهای همین ماسه در سوادکوه 13 هزار تومان است. برای همین مردم دودانگه و ساری گران‌تر از جاهای دیگر این محصول را خریداری می‌کنند.  

وی با اشاره به تشکیل پرونده علیه معترضان فعالیت این واحد در قوه قضاییه گفت: برای جلوگیری از تخریب محیط زیست و توقف فعالیت این واحد علاوه بر نامه‌نگاری، به مسئولان شهرستان نیز مراجعه کردیم. اما هنوز اقدامی که محیط زیست منطقه را نجات دهد انجام نشد.

در نگاه نخست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان و سازمان حفاظت محیط زیست استان نهادهایی هستند که باید به خواسته معترضان پاسخ دهند. اما به گفته رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ساری، این موضوع با وجود اهمیتی که برای این نهاد دارد، باید از سوی دستگاه‌های متولی که مجوز فعالیت را صادر کردند پیگیری شود.

سنگ‌شکن مجوز دارد

«بهرام فغانی» در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که این واحد سنگ‌شکن مجوز فعالیت دارد، گفت: پس از درخواست معترضان شخصا به محل فعالیت واحد رفتم و از تجهیزات بازدید کردم. در چند سال اخیر از همه واحدهای سنگ‌شکن بازدیدهای ماهانه داشتیم تا از هرگونه آلوده‌سازی رودخانه‌ها جلوگیری شود. به گواه مردم و وضعیت موجود، آلودگی واحدهای سنگ‌شکن در 4 سال اخیر تا حدود 70 درصد کاهش یافت. حتی برخی از واحدها را به خاطر رعایت نکردن قوانین برداشت و آلوده شدن رودخانه تعطیل کردیم.

وی اظهار کرد: در این موضوع کمی هم حساسیت‌ها به این دلیل است که برخی افراد گمان می‌کنند آلودگی‌های شیمیایی در رودخانه‌ها و منطقه ایجاد شده است. در حالی‌که عمده آلودگی‌های این واحدها فیزیکی است و هیچگونه آلودگی شیمیایی ندارند. مهم‌ترین آلودگی این واحدها گل‌آلودگی است که البته ما هم آن را تایید نمی‌کنیم. همه واحدهای سنگ‌شکن طبق قانون باید حوضچه ترسیب داشته باشند. حوضچه‌ای که باعث رسوبگذاری شود تا آب با آلودگی بالا وارد رودخانه نشده و اکسیژن موجود در آب برای زندگی آبزیان کم نشود.
بهسازی سیستم آب 4 واحد سنگ‌شکن

این مسئول با بیان این‌که از حساسیت و اطلاع‌رسانی مردم منطقه سپاسگزاریم، خاطرنشان کرد: بازدیدهای دوره‌ای و اطلاعاتی که مردم دادند باعث شد از سال گذشته تا امسال 4 واحد سنگ‌شکن را مجاب کنیم که سیستم‌ کاری خود را آب در گردش کنند. حتی مسئولان واحد شن و ماسه شهرداری که در گرماب چهاردانگه فعالیت می‌کرد نیز با پیگیری‌های حفاظت محیط زیست شهرستان مجاب شد که مشکل ساختاری خود را حل کنند.

رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ساری با اشاره به این‌که معدن مورد اعتراض برخی از اهالی مجوز قانونی در فعالیت دارد، گفت: مجوز این معدن حدود 4 سال دیگر اعتبار دارد. به هر حال این معدن از دستگاه‌های متولی وقت مجوز فعالیت را درست یا نادرست دریافت کرد. ضمن این‌که در زمینه برداشت از معادن در مناطق آزاد –مناطق غیر از مناطق چهارگانه محیط زیستی- این اداره متولی نیست. به عبارتی برای برداشت واریزه کوهی در مناطق آزاد از حفاظت محیط زیست استعلام نمی‌شود.

حفاظت محیط زیست متولی نیست

فغانی افزود: اگر برداشت از زمین کشاورزی قرار باشد انجام شود، از اداره امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استعلام می‌شود. اگر هم از زمین‌های منابع طبیعی باشد، صنعت، معدن و تجارت از سازمان منابع طبیعی استعلام خواهد کرد. استعلام از بستر رودخانه‌ها هم از امور آب منطقه‌ای انجام می‌شود. البته اخیر سازمان حفاظت محیط زیست پیگیری‌هایی مبنی بر الزامی شدن استعلام از حفاظت محیط زیست در صدور مجوزها انجام داد که امیدواریم به سرانجام خوبی برسد.

 این مسئول با بیان این‌که حفاظت محیط زیست هیچگونه تخریب محیط زیستی را تایید نمی‌کند، اظهار کرد: هیچ‌گونه تخریب و تغییر سیمای سرزمینی و اکوسیستم مورد تایید محیط زیست نیست. اما در این زمینه دستگاه متولی باید ورود کند و زمانی که فعالیت این واحدها به آلودگی ختم شود حفاظت محیط زیست ورود می‌کند. ما هم به درخواست شفاهی مردم منطقه پاسخ دادیم و از معدن بازدید کردیم.

*مطلب مرتبط:

مالکان معدن از فعالان محیط زیست شکایت کردند!