مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، اشکان جهان‌آرای: رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در سفرش به ساری با اشاره به دلایل وجود ضعف‌های متعدد در بازار داخلی بیان این‌که بین تولیدات داخلی و بازار مصرف در سال‌های اخیر شکاف عمیقی ایجاد شده است، گفت: در سال‌های گذشته اتفاق مهمی در بخش تولید ما افتاد که به آن کمتر توجه شده است. این‌که تولید ما نتوانست از تولیدات جهانی پیروی کند، اما مصفر ما از مصرف جهانی پیروی کرد. وقتی در تولید پیشرفت نکردیم شکاف بزرگی بین تولید ما و تولید جهانی ایجاد شد. امرو عمده مصرف‌کنندگان به دنبال استفاده از کالاهای تولید شده با تکنولوژی روز هستند.

«غلامحسین شافعی» افزود: بازار مصرف ایران همواره با 3 دسته مخاطب مواجه بود. قشر مرفه، قشر متوسط و قشر ضعیف. قشر بالا در شرایط رونق هم معمولاً کالای داخلی را مصرف نمی‌کرد. مخاطبان اصلی تولید داخلی قشر متوسط و ضعیف بودند که در سال‌های اخیر بر تعدادشان افزوده شد. بنابراین قشر ضعیف جامعه به خاطر تهیه کالای ارزان‌تر به دنبال مصرف کالای ارزان و بی‌کیفیت چینی رفت که پیامدهای ناخوشایندی برای اقتصاد ما به همراه داشت. این موضوع تضعیف تولید را رقم زد و متعاقب آن قاچاق هم در بازار کشور تقویت شد که نتیجه آن را امروز می‌بینیم.

به گفته این مسئول صرفاً مبارزه با قاچاق کالا به روش‌های برخوردی باعث حل شدن مشکل نمی‌شود. بلکه باید ریسک قاچاق کالا را بسیار بالا برد تا سود ان کم شود و به عبارتی سودش به ریسک‌اش نیرزد.

وی اظهار کرد: در گران تمام شدن تولیدات داخلی عواملی مانند فرسوده بودن ماشین‌آلات و بهره‌های بانکی دخیل هستند. این قیمت تمام شده بالا هم در بازار داخلی اثر منفی برای تولید کننده دارد و هم در بازار خارجی توان رقابت را از او می‌گیرد. بنابراین آن‌چه که در حال حاضر به عنوان اولویت باید مد نظر قرار گیرد این است که این شکاف تکنولوژیکی را به سرعت برطرف کرده و عقب‌ماندگی را جبران کنیم.

تاریخ انقضای تولیدات داخلی

رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به ناکارآمد بودن بسیاری از تولیدات داخلی در بازار مصرف اشاره کرد و گفت: تردیدی نداریم که به خاطر نبود آینده‌نگری بسیاری از تولیداتی که امروز داریم تا چند سال آینده نه تنها در صادرات حضور ندارند، مشتریان داخلی را نیز از دست خواهند داد. چون هنوز در بخش‌هایی به تولیداتی چسبیده‌ایم که کم‌کم دارد از صحنه مصرف خارج می‌شود. یعنی ما تولیداتی داریم که آینده‌ای برای آن‌ها نمی‌توان دید. مسیر تولیدات داخلی ما باید تغییر کند. با این وضعیت هر گونه حمایتی هم از چنین واحدهایی شود مشکل حل نخواهد شد و اقتصاد کشور بهبود نمی‌یابد.

 شافعی با تأکید بر این‌که سیاست‌های حمایتی و تسهیلات نباید شامل این قبیل تولیدات شود، اظهار کرد: به نظرم تفکیک منابع در این زمینه بسیار مهم است. تسهیلات باید به واحدهایی داده شود که آینده اقتصادی روشنی دارند. این انتظار که باید مشکلات همه واحدها را بررسی و حل کنیم و همه واحدهای تعطیل و نیمه‌تعطیل را به رونق برسانیم منطقی نیست. باید در انتخاب واحدهای مورد حمایت ممیزی‌های منطقه‌ای توسط مدیران استانی انجام شود تا واحدهایی زنده شوند که بتوانند به کارشان ادامه دهند. چون زنده شدن برای برخی واحدها موقتی است و شاید برای مالکان و سرمایه‌گذاران چنین واحدهایی سود در همین باشد که اصلا زنده نشوند.

بازار سه‌جانبه در ایران

این مسئول درباره پیامدهای برجام در اقتصاد ایران خاطرنشان کرد: برخی گمان می‌کنند در پسابرجام باید همه مشکلات حل می‌شد. در حالی‌که همه مشکلات ما ناشی از تحریم نیست. اما برجام یک دریچه جدید به سوی اقتصاد کشور است که دیدگاه جهانی را به سوی کشور ما تغییر داد. اشتیاق فراوان هیأت‌های اقتصادی کشورهای مختلف برای حضور در بازار ایران قابل ملاحظه است.
وی گفت: عمده هیأت‌های اقتصادی که این روزها به ایران سفر می‌کنند، فقط به اقتصاد ایارن توجه ندارند، بلکه می‌دانند ایران ساده‌ترین راه برای رسیدن به مناطق پیرامونی هم هست. به عبارتی ایران را یک بازار 400 میلیونی می‌دانند و می‌خواهند ارتباط سه‌جانبه‌ای در ایران داشته باشند. هرچند هنوز مشکلاتی مانند مشکلات بانکی در این مسیر وجود دارد، اما اشتیاق بالاست و دولت هم در پی برطرف کردن موانع است.

اجرای نادرست اصل44

رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران درباره وضعیت اجرای اصل 44 در کشور اظهار کرد: گمان نمی‌نم کسی بتواند ادعا کند که اصل 44 در کشور به درستی اجرا شد. تاکیداتی که مقام معظم رهبری بر اصلی 44 داشتند شامل وضعیت کنونی نمی‌شد. متأسفانه اصل 44 تغییر مالکیت تعبیر شد، در حالی‌که تغییر مدیریت مد نظر بود. حتی آمارهای مرکز آمار ایران و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تایید می‌کند که بیشتر واگذاری‌ها درست انجام نشد. در سیاست‌های اصل 44 به همان میزانی که تاکید بر واگذاری وجود داشت، بر توانمندسازی بخش خصوصی هم تاکید شده بود که در این زمینه اقدامی انجام نشد و بخش خصوصی به خاطر نداشتن تمکن مالی توان رقابت با سایرین را نداشت. نقش اتاق بازرگانی هم در این زمینه نقش مشورتی است و نقش مشورتی در تصمیم‌گیری‌ها نمی‌تواند اثرگذار باشد.

مناطق آزاد به مدار اصلی خود برگردند

شافعی به بهانه پیگیری مازندران برای ایجاد منطقه آزاد در استان، اشاره‌ای نیز به وضعیت مناطق آزاد کشور هم کرد و افزود: سیاست‌هایی که با هدف شکوفایی اقتصاد کشور برای مناطق آزاد طرح و تصویب شد، این مناطق را محملی برای نگاه به بازار جهانی و ایجاد سکوی پرتاب صادرات تفسیر می‌کرد. یعنی تولید داخل برای صادرات انجام شود. اما عملا خیلی از مناطق آزاد نتوانستند در این زمینه اثرگذار باشند که امیدواریم به مدار اصلی خود برگردند.

وی با بیان این‌که برای حل مسائل کشور بخش خصوصی و دولتی باید به شراکت عمومی و خصوصی برسند، خاطرنشان کرد: زخم‌های دوران تحریم با پانسمان‌های معمولی بهبود نمی‌یابد. ما در برخی جاها به جراحی‌های جدی نیاز داریم، اما نمی‌شود از اقدامات اورژانسی هم غافل ماند.