باستانشناسان با كشف فضاها و اطاقهاي جديد و شواهد ديگري از معماري دوره ساساني نخستين فصل كاوشهاي باستانشناسي در قلعه كنگلوي سوادکوه را پايان دادند.
«سامان سورتيجي»، سرپرست هيات كاوش در قلعه كنگلو با بيان اين موضوع كه نخستين فصل كاوش در اين بناي ساساني پايان يافت گفت: «قلعه كنگلو زماني در سه طبقه احداث شده بود. اما با توجه به از بين رفتن بخش اعظمي از معماري طبقه سوم، كار كاوش در فضاهاي طبقه دوم به روش ارگانيك آغاز شد. در اين طبقه سه فضا، يكي در وسط به شكل مستطيل و دو ديگر به شكل نيمدايره در دو طرف آن كشف شد و حفاري آنها تا روي كفي از جنس ملاط گچ كه در نتيجه پر نمودن طبقه اول احداث شده است، ادامه يافت.»
سورتيجي گفت: «عناصر معماري مكشوف شامل ديوارهاي جدا كننده، طاق و قوس پنجره، طاقچه و وروديها، با چسباندن شمارههاي لوكس و شناسههاي عمق و لايه مستند سازي و سپس اطلاعات و شناسنامه هر يك از عناصر پس از برداشتهاي فني، مرقوم شد.»
وي افزود: «هر چند در سطح اين فضاها مربع مستطيل شكل، نشانهاي از كف سازي مشاهده نگرديد، اما احتمالا از آنها در نتيجه پر كردن خاك در آخرين مرحله از ساخت و ساز و گسترش قلعه به عنوان تراسهايي پلكاني شكل استفاده شده است.»
در ادامه كاوش سه فضاي ياد شده مشخص گرديد كه ديوارههاي محدود كننده آنها داراي ملات اندود گچ است و در بخشهايي، اندود آنها روي كف و بستر طبيعي قلعه كه از جنس صخره است امتداد دارد.»
وي در پايان گفت: « معماري به دست آمده در قلعه كنگلو با كمي احتياط، ذهن را به سمت فضاهايي در ارتباط با نگهداري، انتقال آب و احيانا پرستشگاه ايزد بانوي آب آناهيتا، هدايت ميكنندكه البته اثبات اين موضوع نياز به كاوشهاي بيشتر خصوصا در طبقه اول قلعه و دستيابي به شواهد متقن در ارتباط با سيستم آبرساني دارد.»
پيش از اين هيات باستان شناسي قلعه كنگلو با انجام يك فصل گمانهزني در مسير قلعه و خود بنا شواهد بيشتري از دوره ساساني يافته بودند.
گمانهزني در مسير دستيابي به قلعه كنگلو علاوه بر شناسايي و معرفي آثار استقرار و حضور انسان در دوران مختلف از عصر آهن 3، ساساني و قرون اوليه اسلامي در اين منطقه، به كشف و معرفي نخستين تدفين در عصر ساساني در مازندران نيز منجر شد.
بررسي هاي انسان شناسي و مطالعات تطبيقي و تاريخي روي بقاياي اسكلت مكشوفه نشان داد كه اين اسکلت مربوط به زني 35 تا 40 ساله بوده که يک عفونت و تورم شديد روي بازوي راست آن ديده ميشود. براساس شواهد اين عوارض مربوط به بيماري سيفيليس (Syphilis) است.
اين نمونه مستند ثابت مي کند که بيماري سيفيليس مزمن و يا وراثتي ، از اوايل سده هاي ميلادي در اروپا و آسيا وجود داشته است و فرضيههاي پيشين در ارتباط با انتشار اين بيماري يعني منشاء اروپايي سيفيليس و يا نظريه کولومبين( Columbian Hypothesis ) کاملا مردود است.
قلعه ساساني كنگلو در سه طبقه با پلاني بيضي شكل و دو ديوار منتهي به برج در جناحين خود، در فاصله حدود هزار و پانصد متري جنوب غربي روستاي جديد الاحداث كنگلو سواد كوه كه بيش از 150 سال قدمت ندارد واقع شده است.(chn)