مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، اشکان جهان آرای: پنجمین دوره انتخابات شورای شهر و روستا در مازندران برگزار شد و حالا دیگر نتیجه همه انتخاب‌های مردم مازندران برای شهرها و روستاهای مازندران مشخص شده است.

مازندرانی‌ها در این دوره نیز به تغییراتی در ترکیب شورای شهری و روستایی خود دست زدند. برخی معتقدند این تغییرات ناشی از نارضایتی مردم از شورای چهارم در مناطقی است که تغییرات انجام شده است. اما برخی کارشناسان بر این بوارند که این موضوع چندین عامل دارد و فقط نمی‌توان آن را ناشی از ضعیف بودن شورای چهارم دانست. به عبارتی برای ضعف شوراها در دوره چهارم دلایلی به جز ناکارآمدی را اثرگذار می‌دانند.

«نرگس کمالی»، عضو شورای عالی استان‌های کشور و عضو شورای اسلامی شهر زیراب در دوره سوم و چهارم که در انتخابات پنجمین دوره شوراهای اسلامی حضور نیافت، در این باره به چند پرسش همشهری پاسخ داد:

خانم کمالی، تغییراتی در لیست‌های اعلام شده برگزیدگان شوراها در مازندران دیده می‌شود. این تغییرات عادی است؟

نه تنها در مازندران، اگر پس از شمارش آرا نتیجه را از این منظر رصد کنیم، می‌ببینیم در همه استان‌ها تغییراتی انجام شد. به نظرم از طرفی هر چه به جلوتر می‌رویم نگاه مردم به شوراها بازتر و وسیع‌تر می‌شود و شوراها تا حدودی به بلوغ خودشان می‌رسند. به همین شکل پیش می‌رود و شورا در مردم جایگاه خودش را بیشتر پیدا می‌کند. از طرفی انتظارات مردم هم از شوراها بیشتر می‌شود. نمایندگان مردم شورا به عنوان کسانی که نمایندگان مردم هستند و بیشترین دسترسی مردم به آن‌هاست دائم در حال رصد شدن هستند. انتظارات مردم هم نسبت به اعضای شورا به عنوان کسی که مدیر شهر را انتخاب می‌کند و همه مسائل خدماتی و اجتماعی به آن‌ها مرتبط است بالا می‌رود.

فکر می‌کنید دلیل این تغییر نارضایتی مردم از شوراها در دوره چهارم است؟

شاید یکی از دلایل باشد، اما تنها دلیل‌اش نارضایتی نیست. مشکلی که داریم این است که هر چه در فعالیت شوراها جلوتر رفتیم، از نگاه مجلس شورای اسلامی و دولت اختیارات شورا کمتر شد. در برنامه پنجم و ششم و مصوباتی که مجلس شورای اسلامی در خصوص شهرداری و شورا داشت، می‌بینیم کاهش اختیارات شورا لحاظ شده است. مردم هم چون آگاه به مسائل داخلی و تخصصی نیستند انتظارات خودشان را دارند. بنابراین شورای اسلامی شهر خود را مقصر می‌دانند.

البته منکر برخی ضعف‌ها و کاستی‌ها و اشتباهات در بعضی از شوراها نمی‌شوم. قصد دفاع از کسانی که ضعیف عمل کردند را ندارم. ولی باید بدانیم که اختیارات کاهش یافت. ورود شوراها به خیلی از مسائل مانند تملک دارایی کم شد. وقتی در همین موضوع تملک دارایی حق رأی شورا از سه رأی به یک رأی در کمیسیون می‌رسد، درآمد شهرداری کم می‌شود و شهرداری در اجرای طرح‌ها با مشکل مواجه می‌شود. شهروند هم در جریان ریز ماجرا نیست و فکر می‌کند شورا ضعیف عمل کرده است. این مساله باعث شد در دوره چهارم انتظارات مردم بالا و سطح اختیارات پایین باشد. نگاه مردم این شد که شوراها ضعیف بودند. حتی شوراهایی که در نگاه مردم متخصص بودند هم مشکل داشتند.

 مشکل دیگر تحریم شدن کشور بود. کمک نکردن دولت به بدنه شهرداری که باعث شد که شهرداری‌ها فلج شوند و نتوانند اهدافی که شوراها چهار سال پیش وعده دادند را برآورده کنند. چون طرح‌ها عملیاتی نشد مردم می‌گفتند شورا ضعیف بود.

از سوی دیگر مردم شوراها را شورای خودشان نمی‌دیدند و شورای شهرداری می‌دانستند. متأسفانه در بدنه خیلی از شوراهای ما این وجود داشت. اکثریت به سمت شهردار بودند یا در برخی شوراها فقط چند نفر تصمیم‌ می‌گرفتند. یا این که شهردار نمی‌توانست به خاطر مخالف شورا طرح‌های خود را اجرایی کند. این مسائل هم در تغییرات اعضا دخیل است.

با این شرایط شوراهای پنجم چه وضعیتی خواهند داشت؟

اگر روند تفویض اختیارات به شورا و نگاه به این نهاد در قوانین دولت و مجلس به همین روال باشد ضعیف‌تر هم خواهد شد. نگاه مجلس در طرح لوایح و قوانین باید به سمت و سویی برود که جایگاه شورا را در نگاه اکثریت مجلس بپذیرند. در دوره برنامه پنجم اختیارات تا حدی قابل قبول بود. اما در برنامه ششم این اختیارات جز یکی دو مورد تقریبا حذف شد.. در صورتی که در قانون اساسی یک فصل و 8 اصل مرتبط با شورا داریم. اگر به همین شکل پیش برود شورای پنجم هم شرایط مناسبی نخواهد داشت.

ساختار انتخاب نامزدها توسط مردم هم کمی سنتی است. این موضوع هم در تغییرات اثرگذار است؟

بله. کاملا تأثیر می‌گذارد. متاسفانه بخش قابل توجهی از تغییراتی که الان مشاهده می‌شود قومی و قبیله‌ای است. یعنی تغییر بر اساس شاخص‌های شورای شهر و روستا نبود. این اکثریت قومی و حتی حزبی و جناحی واقعا ضعفی برای شوراست. این یک چالش بزرگ است که با نگاه احزاب شورا را ببینند. چون خودمان دائم می‌گوییم شورا سیاسی نیست، یک نهاد مردمی به دور از هر گونه نگاه سیاسی است. بحث شورا خدمت‌رسانی به مردم است. وقتی بدنه شورا را با نگاه سیاسی انتخاب می‌کنیم و لیست پخش می‌شود خیلی از افراد که توانمند نیستند هم ممکن است وارد شوند.

خود اعضای شوراها در دوره پنجم باید چه راهی را در پیش بگیرند؟

به نظرم مهم‌ترین موضوع آموزش اعضای شوراست. بزرگترین معضل ما این است که بسیاری از اعضای شورا با حوزه وظایف و اختیارات خود آشنا نیستند. باید در کنار پیگیری مطالبات قانونی مردم از راه‌های قانونی، به فکر افزایش سطح دانش اجتماعی و قانونی خود نیز باشند. نکته مهم دیگر این است که شهروندان را با وظایف و اختیارات شورا آشنا کنند تا مطالبات در چارچوب قانون ارائه شود و از شورا توقعی نداشته باشند که در حیطه اختیاراتش نباشد.

سخن پایانی.

امیدواریم بحران اقتصادی که در کشور وجود دارد در دولت دوازدهم برطرف شود تا شوراها مشکلات دوره چهارم را نداشته باشند. کمک‌های مالی به بدنه شهرداری تزریق شود و بودجه‌های خوبی لحاظ شود. وقتی شهرداری‌ها به هر دلیلی خوب عمل نکنند، شهروندان، اعضای شورای شهر را دلیل اصلی پیشرفت نکردن می‌دانند.