مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، کلثوم فلاحی: واردات برنج موضوعی است که هر ساله موجب نگرانی برنجکاران در فصل برداشت می شود. سال گذشته با تدبیر دولت، در ایام برداشت محصول برنج، واردات برنج انجام نشد ضمن اینکه برای نخستین بار، دولت، در سال 93 خرید توافقی برنج  طارم را انجام داد، چراکه در سال 92 بالغ بر دو میلیون تن واردات برنج انجام شده بود که رکود بازار را در پی داشت. دولت، وزارت جهاد کشاورزی را مامور کرد تا خرید توافقی را انجام دهد و با مدیریت سال های بعد، توانست ثبات را در بازار برنج به وجود آورد.

مکانیزه نبودن کشاورزی و فعالیت بر زمین های خرد، موضوعی است که اقتصاد کشاورزی را با مشکل مواجه کرده است که در نهایت به افزایش قیمت محصول تمام شده، منجر می شود.

در کنار تمام زحماتی که کشاورز برای تولید محصول برنج متقبل می شود در سوی دیگر این معادله، خریدار و مصرف کننده قرار دارد که نمی تواند برنج را با قیمت غیرمتعارف، خریداری کند.

حباب افزایش قیمت محصول برنج، باعث می شود کشاورز نتواند محصول خود را بفروشد و مصرف کننده هم به سراغ اقلام دیگری از برنج به ویژه برنج وارداتی برود.

*زمان برداشت محصول داخلی، واردات برنج ممنوع است

رئیس جهاد کشاورزی مازندران درباره وضعیت برنج به مازندنومه گفت: با وجود اینکه در سال های اخیر، افزایش تولید برنج داشتیم اما همه نیاز کشور به برنج، از تولید داخل، تامین نمی شود و بیش از 600 هزار تن تا حداکثر 800 هزار تن کسری نیاز کشور، با واردات برنج تامین می شود.

دلاور حیدرپور اظهار کرد: با تمهیداتی که دولت انجام داد، کنترل واردات برنج را شاهد هستیم و واردات در اندازه نیاز کشور انجام می شود ضمن اینکه در زمان برداشت محصول داخلی، واردات برنج ممنوع است.

وی با اشاره به اینکه با تهمیدات ددولت تدبیر و امید، واردات برنج از ابتدای مردادماه تا آذرماه ممنوع است، تصریح کرد: صحبت هایی مبنی بر این بود که این ممنوعیت از ابتدای مرداد به ابتدای شهریور تغییر یابد که البته وزارت جهاد کشاورزی با این موضوع موافقت نکرد و ما هم پیش نویسی تهیه کردیم که با امضای استاندار مازندران به رئیس جمهور و معاون اول تقدیم شد تا طبق روال گذشته، ممنوعیت واردات برنج برقرار باشد.

این مسئول با بیان اینکه قیمت محصول برنج در زمان برداشت، در خارج از استان های شمالی، تا 17 هزار تومان افزایش یافته است، ادامه داد:‌ نگرانی هایی در این زمینه برای مصرف کننده وجود دارد و برای همین پیشنهاد شد زمان ممنوعیت واردات برنج، یک ماه کاهش یابد که مورد موافقت قرار نگرفت.

رئیس جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به اینکه کشاورزان هیچ نگرانی بابت قیمت برنج نداشته باشند چراکه با قیمت های خوبی در بازار مواجه هستیم، افزود: تلاش دولت بر ثبات قیمت برنج در بازار است.

حیدرپور خاطرنشان کرد:‌به دلیل قطعات کوچک زمین و کشاورزی سنتی و بالا بودن هزینه های کارگری، قیمت محصول تولیدی کشاورزان، بالاست و دولت در این زمینه اقدامات ارزنده ای انجام داده که منجر به کاهش قیمت محصول تولیدی شود.

وی با اشاره به اینکه با حمایت دولت و تسهیلات بانک کشاورزی، 250 میلیارد تومان تسهیلات برای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی در اختیار کشاورزان مازندرانی قرار دادیم، گفت:‌ بیش از 90 درصد برداش محصول برنج و بیش از 30 درصد برداشت برنج هم اکنون به شکل مکانیزه انجام می شود و در تلاش هستیم برداشت مکانیزاسیون را هم به میزان قابل قبولی برسانیم چراکه هزینه تولید را تا 45 درصد کاهش می دهد.

حیدرپور با بیان اینکه این طرح با استقبال خوب کشاورزان مواجه شده است، افزود: دولت تسهیلات 5 ساله با سود 15 درصد برای خرید ادوات کشاورزی می پردازد که 80 درصد از قیمت ماشین آلات به صورت وام بوده و فقط 20 درصد آورده متقاضی است.

این مسئول با اشاره به اینکه در تلاش هستیم با استفاده از تکنولوژی، افزایش قیمت برنج نداشته باشیم، ادامه داد: پیش بینی می کنیم امسال 5تا8 درصد افزایش تولید برنج و 25 درصد هم افزایش تولید در کشت دوم و رتون داشته باشیم.

حیدرپور خاطرنشان کرد: با مدیریت در واردات برنج از سال 93 که توسط دولت انجام گرفت، برنج شمال به قیمت مناسبی در بازار دست یافت به گونه ای که نگرانی برای کشاورزان وجود ندارد و در کارخانه های شالیکوبی هم برنج عمده را تا 9هزار تومان خریداری می کنند.

*پایین آوردن قیمت برنج در شرایط فعلی به نفع همه جامعه است

دانشیار گروه اقتصاد دانشکده علوم کشاورزی ساری در این زمینه اظهار کرد: مثل هر سال به مرداد و شهرور که می رسیم بحث برنج و موضوع قیمت و خرید، نقش دولت و تجارت موضوع روز می شود و داستانی تکراری است که نه تنها حل نمی شود، ابعاد آن گسترده تر می شود.

سید مجتبی مجاوری افزود: امسال هم افزایش شدید قیمت تمام فعالان بازار، مردم مصرف کننده و دولت را اسیر این بحران کرده است.

این استاد دانشگاه به مازندنومه گفت: برای اینکه متوجه شویم دولت چه سیاستی را باید دنبال کند تا به صورت کوتاه مدت قیمت برنج به حد معقول برسد و در بلند مدت هم  مشکل را به به شکل ریشه ای حل کند، باید بدانیم قیمت بالا یا پایین برنج چه تاثیری در جامعه دارد.

وی استدلال کرد: اگر قیمت برنج مثل الان بالا باشد و همین قیمت تداوم یابد، با توجه به قیمت های جهانی برنج، قاچاق و واردات سریعا اتفاق می افتد؛ یعنی قبل از اینکه دولت اقدام به واردات کند قاچاق خیلی سریع انجام می شود.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد:  بد نیست بدانیم که امروز قیمت بهترین نوع برنج خارجی 1.1 دلار و حدود 4500 تومان است و ضعیف ترین نوع برنج هر تن 320 تا 410 دلار در نوسان است که باز هم بین 1200 تا 2هزار تومان می شود و این قیمت ها با قیمت های فعلی بازار تفاوت زیادی دارد و در هر صورت قاچاق برنج و حتی واردات برنج به صورت رسمی با تمام تعرفه ای که دولت لحاظ کند کاملا به صرفه است.

مجاوری با اشاره به اینکه  قاچاق و یا واردات برنج، قیمت برنج داخلی را می شکند و سود آن برای مصرف کننده و تولیدکننده نبوده بلکه نصیب قاچاقچیان یا تجار می شود، ادامه داد:  قیمت بالای برنج، یک ناتوانی عجیب در جامعه به وجود می آورد، برنجی که یکی از مواد غذایی استراتژیک محسوب می شود و دیگر یک کالای لوکس نیست، به این معنا که 5 دهک پایین جامعه که نیمی از جمعیت کشور بوده و درآمد کمتری دارند، قادر به خرید برنج را نبوده  و یا به سختی می توانند برنج بخرند و به این ترتیب، برنج از قوت روزمره آنها حذف خواهد شد.

دانشیار گروه اقتصاد دانشکده علوم کشاورزی ساری خاطرنشان کرد: نکته منفی دیگری که درباره قیمت بالای برنج وجود دارد بحث توسعه اراضی برنج در سال های بعد است. این اثر میان مدت و بلند اگر افزایش قیمت برنج تداوم داشته باشد را در جامعه خواهیم داشت.

وی با بیان اینکه  برنج یک محصول به شدت آب دوست است، اظهار کرد: با توجه به منابع آبی محدود که وجود دارد و به ویژه در ایام تابستان دچار کم آبی شدید هستیم پس این یک کشت و فعالیت انسانی مخالف محیط زیست است. انتظار داریم اگر قیمت برنج بالا باشد همانطور که در سال گذشته نسبت به امسال سطح کشت برنج افزایش یافته و باغات و اراضی تبدیل به برنج‌زار شدند، این توسعه ادامه خواهد داشت و فشار روی سطوح منابع آبی افزایش می یابد.

مجاوری با بیان اینکه در طرف مقابل، اگر قیمت برنج پایین باشد سود تولیدکننده کم خواهد بود، افزود: چون قیمت پایین در این ماه های برداشت، بیشتر خود را نشان می دهد و تولیدکننده های برنج آن قدر توانایی ندارند عمده برنج خود را نگه دارند تا در زمان مناسب بفروشند، پس مجبور هستند با قیمت پایین، برنج را بفروشند. درآمد پایین، کشاورزان  به ویژه کشاورزان نسل های جدید را مجبور می کند که اراضی را فروخته و یا تبدیل اراضی کنند. قیمت برنج مثل یک بندبازی است که هر سمت آن به پرتگاه می رسد و باید به سطح معقولی در این زمینه دست یابیم.

وی تاکید کرد: در شرایط فعلی که قیمت حباب گونه افزایش یافته و به نظر نمی رسد این قیمت، قیمت واقعی برنج باشد و با توجه به اراضی جدید کشت برنج، این قیمت بازی است که فعالان بازار به وجود آورند و  قیمت برنج را بالا بردند تا مجوز واردات را دریافت کنند.

این استاد دانشگاه گفت: فکر می کنم پایین آوردن قیمت برنج در شرایط فعلی به نفع همه جامعه است چون اگر قیمت بالا بماند، واردات برنج باعث شکست سریع قیمت برنج تولید داخل می شود و کشاورز مجبور است دسترنج خود  به قیمت پایین بفروشد و  مصرف کنندگان که با این قیمت، قدرت کمی برای خرید برنج دارند و فقط یکی دو دهک بالای جامعه می توانند با این قیمت، برنج خریداری کنند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه  دولت یک بنگاه بزرگ در بازار است و توانایی زیادی دارد و حتی سیاست هایی که در اخبار انتشار می یابد در بازار اثرگذار است، تصریح کرد: فقط کافی است سایه دولت، روی بازار باشد و آن شوک های کوچکی که بازاری ها به وجود می آورند را بتواند از بین ببرد.

وی ادامه داد: دولت به تدریج واردات را از الان شروع کند اما در حدی که فقط باعث شکست قیمت شود. واردات برنج حتی خیلی محدود وقتی به گوش فعالان بازار برسد مجبور می شوند برنج ها را از انبار خارج کرده و به قیمت پایین بفروشند و دوباره واردات متوقف شود. واردات برنج در این فصل اگرچه بدترین زمان واردات است اما اگر قرار باشد مجوزی برای واردات باشد بهتر است دولت در این زمینه ورود کند تا قیمت ها متعادل شود.

مجاوری با اشاره به اینکه 7تا8 هزار تومان قیمت معقول برنج است که الان باید این قیمت می بود، گفت: امیدواریم این سیاست که در کوتاه مدت می تواند قیمت ها را متعادل کند، در بلند مدت با توجه به تغییر ساختاری که دولت باید در بازار به وجود آورد مثل بورس برنج که امکان تغییر ساختار بازار برنج را به وجود آورد کمک کند که تعداد خاصی قادر نباشند در صحنه رقابتی، قیمت را به میل خود افزایش دهند.