مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، کلثوم فلاحی: عارف آهنگر مدیر مدرسه طبیعت است. مدرسه طبیعت در مسیر ساری به قائمشهر قرار دارد. فضایی که برخی از حیوانات اهلی را در خود جای داده و کودکان و نوجوانان آپارتمان نشین جامعه امروز، برای ساعاتی در این فضا، در آغوش طبیعت قرار می گیرند.

آهنگر در گفت و گو با مازندنومه نحوه تشکیل مدارس طبیعت، چگونگی فعالیت کودکان در این فضا، مناسب نبودن فضای شهری برای کودکان، آسیب های روانی ناشی از آپارتمان نشینی و دوری از طبیعت و مانند این ها را تشریح کرده است. این گفت و گو را بخوانید.

مدارس طبیعت چگونه در کشور آغاز به کار کرده اند؟

مدرسه طبیعت در ایران با همت و ایده استاد عبدالحسین وهاب زاده شکل گرفت و نخستین مدرسه طبیعت سال 92 را در مشهد تاسیس کرد و الان 40 مدرسه در کشور فعال است که سازمان محیط زیست، مجوز آن را صادر می کند.  هدف از تاسیس مدرسه طبیعت این است که کودکان توانمندتری داشته باشیم.

درباره توان‌مندی کودکان در مدرسه طبیعت بیشتر توضیح دهید.

معتقدیم کودکان در فضای طبیعی، رشد همه جانبه تری را تجربه می کنند چون حواس پنج‌گانه درگیر می شود و در محیط غنی تری  مانند مدرسه طبیعت، بازی همراه با هیجان است و به لحاظ فیزیکی و روحی توانمندتر می شوند چون در این مدرسه فعالیت بچه ها خیلی بیشتر است. فضای سبز این مدرسه، داشتن درخت و جاری بودن آب و میوه های بدون سم و سالم  و آزاد بودن در  بازی مواردی است که منجر به توانمندی کودکان می شود.

بچه های بسیاری هستند که از بیماری های روحی رنج می برند 17 درصد کودکان دنیا از یک نوع داروی ضدافسردگی استفاده می کنند اینها ضرورت استفاده بیشتر از طبیعت  را برای ما روشن می کند، بچه ها وضعیت خوبی ندارند. آپارتمان نشینی باعث بروز افسردگی در بین کودکان شده است. حال بزرگسالان هم در این فضای شهری خوب نیست چه برسد به کودک؛ کودک در آپارتمان اجازه ندارد بدود، بخندد، کاووش کند، خیس شود.

اگر به بچه ها برچسب بیش فعالی می زنیم مشکل از ما و از فضا است. اگر در فضای باز و آزاد باشند نه بیش فعال هستند و نه افسرده می شوند، این ما هستیم که فضای اینچنینی را برای آنها شکل داده ایم. در طراحی فضای سبز شهری بچه ها دیده نمی شوند. پارک ها که برای بچه ها طراحی می شود برای بزرگسالان ساماندهی شده، کودک اجازه دویدن در پارک و استفاد از فضای سبز آن را ندارد.

مهمانی ها جشن ها و همه جای شهر برای بزرگسالان است. شهر ما دوستدار کودک نیست همانطور که دوستدار معلول و دوستدار سالمند نیست. شهر ما فقط دوستدار پولدار است و برای کسی که ماشین دارد جاده ها را باز و بلوارها را  تمیز می کنند تا با ماشین عبور کند. کسانی که کودک هستند و می خواهند دوچرخه سواری کنند آیا شهروند نیستند و در این شهر حقوق ندارند؟

برنامه فعالیت مدرسه طبیعت چگونه است؟

در مدرسه طبیعت بچه ها 3تا 12 ساله به شکل  انفرادی و گروهی می آیند و هیچگونه اجبار و برنامه از پیش تعیین شده و کلاس آموزشی برای بچه ها نداریم. کاملا آزاد هستند و هر بازی که بخواهند انجام می دهند. دوستی با طبیعت را یاد می گیرند.

تسهیل گر نقش این را دارد که رابطه کودک را با طبیعت و دیگر بچه ها، سهل و به شکل گیری ارتباط کمک کند. دخالتی در کار کودک ندارد و آموزش مستقیم به کودکان نمی دهد، به سوالات بچه ها جواب خطی نمی دهد، فضای گفت و گو پیش می آورد تا بچه به پاسخ سوال خود برسد.

سیستم آموزش رسمی ما، جواب های بدون سوال به ما می دهد، اصلا ما نمی دانستیم سوال چه بود و با انبوهی جواب مواجه بودیم، جواب ها را پس دادیم و نمره و مدرک گرفتیم، پس سوال ما چه شد؟ پرسشگری ما کجاست؟ ما هیچ سوالی از جهانمان نداریم. در طبیعت انسان پرسشگر می شود چون اینجا به شگفتی می رسد. این پرسشگری، دقت و مشاهده گری دقیق به اطراف را می دهد. انسان ها اگر بی رحم و خشن هستند به خاطر این است که نسبت به طبیعت و محیط خود دقیق نگاه نمی کنند و درد دیگران را نمی بینند و فقط به فکر منافع خود هستند.

هر روز از ساعت 8 تا 12  و دو روز در هفته چهارشنبه و پنجشنبه ساعت عصر از 15تا 18 هم مدرسه فعال است.

در بازدیدهای گروهی ورودی برای هر نفر 7 هزار تومان  و بازدیدهای انفرادی ورودی 9 هزار تومان است و این ورودی فقط از کودک دریافت شده و شامل همراهان نمی شود.

این مدرسه طبیعت شخصی اداره می شود یا از سوی نهادهای مرتبط مانند محیط زیست یا منابع طبیعی و حتی سایر نهادهای فرهنگی  حمایت می شوید؟

اینجا شخصی تاسیس شده و به شکل شخصی اداره می شود. زمین مدرسه طبیعت اهدایی دکتر اقبال زاده و مهندس منصوری است.

اداره محیط زیست نسبت به بقیه ارگان ها حمایت می کند، البته حمایت مالی از هیچ نهادی نداریم. با توجه به اینکه چند جوان هستیم که اینجا را با هزینه شخصی اداره می کنیم، هیچ نهادی از ما نپرسیده چه می کنید.

محیط زیست حمایت معنوی دارد. مدارس بچه ها را به شکل اردو می آوردند و مسئولان مانع نمی شوند حمایت در این حد است.

به نظر شهرداری ها هم در زمینه حقوق شهروندی مسئولیت دارند. شهرداری حمایتی از این مدرسه نداشته است؟

همانطور که گفتید شهرداری ها، ادارات محیط زیست، منابع  طبیعی و  آموزش و پرورش همه  در این زمینه مسئولیت دارند.

چه انتظاری از دستگاه های مرتبط دارید؟

 به واسطه سال ها فعالیت داوطلبانه،  یاد گرفتیم انتظاری از کسی نداشته باشیم. خودمان 24 ساعته کار می کنیم، به دلیل آرمان ها وارد این کار شده و سختی ها را پذیرفتیم اما حمایت ها می تواند در زمینه اختصاص زمین باشد تا بتوانیم در دیگر نقاط استان هم مدارس اینچنینی تاسیس کنیم. غیر از ساری، یک مدرسه در عباس آباد تنکابن فعال است.
10 تسهیل گر اینجا فعالیت می کنند با دستمزد حداقلی، اما هیچکدام بیمه نیستیم سازمان متولی بیمه می تواند  وارد شده و بیمه ای برای ما درنظر گیرد.

مدرسه طبیعت در حاشیه شهر قرار دارد. تبلیغاتی برای حضور کودکان و خانواده ها در این مدرسه انجام داده اید؟ روند استقبال چگونه است؟

شیوه های رایج تبلیغات را قبول نداریم که بنر بزنیم. چون کالا نیستیم که با دیدن یک عکس و بازی، بچه به اینجا بیایند. این یک آگاهی و تفکر است و تفکر را نمی توان با بنر منتقل کرد. از روند فعلی استقبال خانواده ها راضی هستیم.