مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، کلثوم فلاحی: اسفندیار عشوری عضو شورای اسلامی شهر ساری در دور اول و دوم بود، در پنجمین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، در آخرین ساعات پایانی ثبت نام، وارد عرصه شد و معادلات را به هم زد. با ورود به پنجمین دوره از شورای شهر ساری، به عنوان تنها عضو منتقد فعالیت‌های شهرداری ساری، اعتراض خود را به تخلفات شهرداری اعلام کرد، بارها سوالاتی از شهردار ساری پرسید که پاسخی دریافت نکرد و یا اینکه پاسخ‌ها قانع کننده نبود. عشوری در این گفت و گو به سوالاتی درباره  روند فعالیت شوراها، لزوم اغییر انتخابات شوراها، روند فعالیت شورای شهر ساری، وضعیت شهرداری و نظارت شورا بر این نهاد و مسائل دیگر پاسخ داده است.


حالا که عضو شورای شهر هستید، پیش تر هم در این مجموعه بوده اید، به نظر شما فعالیت نهادی به نام شورا ضروری است؟

در همه دنیا مردم برای خود تصمیم‌گیری می‌کنند، هم نخبه‌های جامعه و هم مردم به بلوغ رسیدند و ساز و کار انتخاب هم درست است و اصل بر این است کارها به دست مردم سپرده شود و انتخاب شوراها هم در این زمینه اقدام موثری است. تجربه خوبی در جوامع وجود دارد و مردم صلاح خود را بهتر از حکومت‌ها می‌دانند. جوامع مختلف تجربه مدیریت یکپارچه شهری را دارند، در بخش عمده‌ای از کارها که خدماتی است مردم تصمیم می‌گیرند و نظارت دارند.

تفاوت فعالیت شورا در ایران با دیگر جوامع توسعه‌یافته در چیست؟

برگردیم به نهاد نوپا شورا در ایران؛ فرق ما با دیگر جوامع در نحوه انتخاب و تجربه است. در دنیا مردم به احزاب و برنامه‌ها رای می‌دهند، به این شکل که احزاب، برنامه‌های مختلف را اعلام می‌کنند و مردم بر اساس برنامه هر حزب، تصمیم‌گیری می‌کند. احزاب هم متعهد به اجرای برنامه هستند و چنانچه برنامه‌ها اجرایی نشود، آن حزب باید پاسخگو باشد در غیر این صورت، مردم در انتخاب بعدی، تصمیم دیگری می‌گیرند. به این شکل نیست که اگر حزبی به برنامه‌های خود عمل نکرد، دوباره مورد انتخاب مردم باشد. حزبی که رای نمی‌آورد به عنوان ناظر بر حزب حاکم، عمل می‌کند و چون ناظر جدی وجود دارد، حزب حاکم تلاش می‌کند برنامه وعده داده شده را اجرایی کند. از سویی رسانه‌های آزاد هم فعالیت می‌کنند و به نوعی نقش نظارتی بر عهده دارند، اما در ایران ما چگونه است.

چرا شوراها در ایران آنگونه که باید تاثیرگذار نیستند؟

شورای شهر ما بر اساس برنامه شکل نگرفته، مگر در چند کلانشهر که مردم به لیست رای دادند و آنها هم برنامه‌ای ندارند. انتخاب‌های این چنینی علاوه بر تشتت، باعث می‌شود اعضا به شکل جبهه‌ای عمل کنند.

در شهرهای کوچک هم که مردم به شکل قومی و قبیله‌ای و با وعده کاندیداها به آنها رای می‌دهند، نمونه این شیوه از آرای مردم را در انتخابات سال گذشته شوراها دیدیم که پول نقش اصلی را داشت و نه تنها در شهرها حتی شاهد این وضعیت در انتخابات شورای روستاها هم بودیم.

به عنوان کسی که در دور اول و دوم شورا و اکنون در دور پنجم فعالیت شورا، عضو شورای شهر ساری هستید چه تفاوتی بین سال‌های نخست شورا و شورا در این سال‌ها وجود دارد؟

تغییری که امروز در شوراها نسبت به  شروع به کار شورا در ابتدا داشتیم در نحوه انتخاب است. در انتخابات شورا در دور اول و دوم و حتی در دور سوم، پول نقش جدی در انتخاب شورا نداشت. اکنون افراد می‌خواهند با پرداخت هزینه سنگین، وارد شورا شوند، به دنبال کسب منفعت و یا شهرت هستند و دلسوزی برای مردم وجود ندارد و این فرایند خوبی نیست. شورا نهاد موثری است و باید تلاش کنیم پول و قوم و قبیله، در انتخاب اعضا نقش نداشته باشند و مردم به برنامه‌ها رای دهند.

در انتخابات اخیر، وعده‌های بسیار نازلی به مردم دادند، از دادن کولر به مسجد، حمایت از تیم‌های ورزشی، حمایت از هیات‌های مذهبی و موارد اینچنینی، برخی با این شیوه توانستند رای بگیرند و رای‌آوری بر اساس برنامه نبود.

این روند چگونه باید تغییر یابد؟

نخبه‌های جامعه، شورای عالی استان‌ها، دولت و مجلس باید به سمتی حرکت کنند که انتخابات برنامه‌محور باشد. برنامه هم باید در قالب احزاب ارائه شود نه فرد. چند حزب قوی باید در کشور شکل گرفته و پس از انتخابات پاسخگو باشند، الان کدام عضو شورا نسبت به وعده‌هایی که داده پاسخگو است؟ بدون برنامه به شورا آمدیم و تصمیمات هم اساس کارشناسی ندارد.

بارها عنوان کرده‌اید که شورا نظارت کافی بر شهرداری ساری ندارد. در دور اول و دوم شورا که عضویت داشتید هم اوضاع بر همین منوال بود؟

به هیچ عنوان شورای اول و دوم تحت سیطره شهرداری نبودند و این شهرداران بودند که در راستای برنامه‌ها و مصوبات شورا حرکت می‌کردند، شورا ابهت داشت. وقتی که شهردار پس از حدود یک سال از عمر شورا، در یک جلسه شورا هم شرکت نکرده، این چه شورایی می‌تواند باشد؟ شهردار حمایت اغلب اعضای شورا را دارد و خیالش راحت است که اکثریت شورا یا جرات استیضاح ندارند و یا دلبستگی‌های دیگری دارند که مانع از این کار است. بیش از صد سوال از شهردار ساری مطرح شد اما پاسخی نداده‌اند. شورا در دیگر شهرها بالغ بر 60 جلسه داشته و در ساری 20 جلسه برگزار کردیم.

چه ایرادهایی بر شهرداری ساری وارد است؟

شهرداری ساری تام‌الاختیار شده و بدون اینکه شورای سازمان‌ها تشکیل شود، بودجه تصویب می‌کنند. اگرچه کلیات بودجه شهرداری ساری تصویب شده اما درباره جزئیات هنوز تصمیم‌گیری نشده؛ چنین شورایی کارکردی ندارد و شهرداری هر کاری که بخواهند انجام می‌دهد، قراردادها را آنگونه که بخواهند می‌بندند و تمام صحبت‌های من در این زمینه مستند است.

شورا در ساری وضعیت خوبی ندارد و به وظیفه نظارتی خود عمل نمی‌کند، اعضای درگیر این مسئله هستند که چه کسی را در شهرداری و سازمان‌های شهرداری مشغول به کار کنند، برخی رسانه‌ها پول دریافت می‌کنند تا برای بعضی‌ها بنویسند. اسناد پرداختی به رسانه‌ها نشان می‌دهد تنها آن دسته از رسانه‌ها که مجیزگوی بعضی آقایان هستند رپرتاژ دریافت کردند.