مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: گلبرار رئیسی آتنی متولد سال 1334، معلم نمونه، مولف و پژوهشگر و اهل روستای آتنی از توابع بخش چهاردانگه ساری است.

او در سال تحصیلی 81-82 به عنوان معلم نمونه استانی و در سال 87 به عنوان معلم نمونه کشوری برگزیده شد، به عنوان پژوهشگر پیشکسوت در سال 81 توسط استاندار وقت مورد قدردانی قرار گرفت و در سال 87 خادم برگزیده فرهنگ عمومی استان شد. سپاسنامه نخستین جشنواره انتخاب کتاب معلم را در سال 80 برای تالیف کتاب فرزانگان مازندران دریافت کرد.
مهرماه سال 89 در میان یکصد معلم برتر 150 سال اخیر در کنار نام‌هایی چون جبار باغچه‌بان، علی شریعتی، نیما یوشیج، احمد بی‌رشک و دیگر بزرگان قرار گرفت. گفت‌وگوی ما را با او بخوانید.

کودکی و دوران تحصیل شما چگونه گذشت و چطور وارد آموزش و پرورش شدید؟

اهل روستای آتنی از توابع چهاردانگه ساری هستم، این روستا در گذشته متعلق به بخش دودانگه بود. خانواده‌ام بنا به مقتضیات شغلی که به دامداری مشغول بودند 6 ماه از سال را در منطقه سردسیر و ییلاقی  آتنی و 6 ماه دیگر را در منطقه گرمسیر و قشلاقی گهرباران می‌گذراندند. تحصیلات 6 ساله ابتدایی را در دبستان خزائلی روستای ولاجا سپری کردم، 2 سال نخست دبیرستان را در دبیرستان فردوسی نکا و سه سال دوم دبیرستان را در رشته ادبی در دبیرستان شریف ساری گذراندم. همان سال پس ازاخذ دیپلم، در کنکور سراسری شرکت کردم و در رشته تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد مشغول به تحصیل شدم، در سال 58 برای خدمت سربازی، وارد آموزش و پرورش شدم. از سال 61 ریاست دانشگاه فرهنگیان که در آن مقطع مرکز تربیت معلم دکتر علی شریعتی نام داشت را بر عهده داشتم و به تدریس مشغول بودم. سال 71 در رشته علوم تربیتی با گرایش برنامه‌ریزی آموزشی از دانشگاه آزاد تهران، به اخذ مدرک کارشناسی ارشد نائل آمدم.

به عنوان معلم مولف، آثار شما بیشتر در چه حوزه‌ای است؟ چه کتاب‌هایی نوشته‌اید و از آثار در دست تالیف هم بگویید.

دغدغه من بیشتر در حوزه مازندران است. نخستین کتاب من با عنوان فرزانگان مازندران در سال 77 به چاپ رسید. سال 84 کتاب دانشمندان مازندران را به چاپ رساندم، اثر دیگرم با عنوان "عیار مازندران" نگاهی نو به زندگی محسن احمدیان معروف به مشتی پلوری در سال 95 منتشر شد و همان سال کتاب شرح حال رجال سیاسی و نظامی مازندران در دوره معاصر را منتشر کردم. اثر جدیدی با عنوان "اعجوبه‌ای از مازندران" نگاهی نو به زندگی علی‌اکبر داور در دست چاپ دارم که پدر علم دادگستری نوین است و اهل ساری بود و برای نخستین بار به او لقب امیرکبیر ثانی دادم.

پیشگامان علوم در مازندران عنوان اثر دیگری است که با هدف معرفی اندیشمندان مازندرانی بود که در عرصه‌های علمی کشور خوش درخشیدند و 17 نفر از این شخصیت‌ها، پایه‌گذار علوم در رشته‌های مختلف محسوب می‌شدند و تعدادی از آنها در گسترش علوم، نقش غیرقابل انکار داشتند.

فرهنگ هنرمندان مازندرانی کتاب دیگری است که در دست نگارش دارم، کتاب دیگری به نام نگاهی نو به زندگی حسین قدس نخعی به عنوان خیام قرن بیستم در حال تالیف هستم، رباعیاتی که از وی باقی مانده شباهت بسیار زیادی با رباعیات خیام دارد به حدی که تشخیص رباعیات حسین قدس نخعی از رباعیات خیام بسیار دشوار است.

جایگاه پژوهش در آموزش و پرورش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هر معلمی باید علاوه بر یادگیری فنون تدریس برای آموزش فراگیران، با اصول پژوهش هم آشنایی داشته و با مطالعه کتاب‌های گوناگون، به پژوهش بپردازد و چقدر خوب است معلم به روز باشد تا از قافله علم و تخصص در رشته مورد تدریس خود عقب نماند. اما با وجود انتظاری که از معلمان می‌رود به دلیل مسائل اقتصادی، برخی از اینها به شغل دوم روی می‌آورند و از این مسئله غفلت می‌کنند.

تعطیلی ایام تابستان و همچنین پنجشنبه‎‌ها که در طول سال تحصیلی تعطیل است، فرصتی مناسب برای پژوهش محسوب می‌شود و معلمان حداقل باید به مطالعه درباره درس‌های مورد تدریس بپردازند اما این وقت را با امور دیگری اختصاص می‌دهند تا بخشی از نارسایی‌های اقتصادی خود را جبران کنند. معتقدم این کار در حرفه آموزش، خسارات بسیاری وارد می‌کند و روحیه و انگیزه معلمی را از معلمان می‌گیرد. به عبارت بهتر، انگیزه کار و تلاش در معلم از بین می‌رود.

توصیه می‌کنم مسئولان، منزلت اجتماعی معلم را بازگردانند و بیشتر از گذشته برای معلمان منزلت قائل شوند، از نظر اقتصادی، شرایطی پیش آورند که معلمان دغدغه مالی نداشته باشند تا از فرصت‌هایی که در اختیار دارند برای پژوهش استفاده کنند و به تالیف بپردازند.

تغییرات مداومی را در سیستم آموزشی شاهد هستیم که مورد انتقاد قرار دارد. نظر شما در این زمینه چیست؟

من به عنوان فردی که در سال 1341 در کلاس اول ابتدایی تحصیل می‌کردم در همین شیوه تحصیلی درس خواندم و پس از حدود 50 سال، دوباره همان شیوه را در آموزش جاری کردند. طبیعی است که در این مدت مداوم در حال آزمون و خطا بودند و آن روش‌ها نتیجه‌بخش نبود و به همان شیوه آموزش 6 ساله ابتدایی و 6 ساله دبیرستان بازگشتند اما امیدواریم با رفع نواقص و تقویت نقاط قوت این سیستم آموزشی، دست از تغییرات بردارند تا دانش‌آموزان که سرمایه‌های اصلی کشور هستند بیش از این ضرر نکنند.

جایگاه معلم در جامعه ما کجاست؟

در بسیاری از کشورها، معلمی بالاترین شغل است و بااستعدادترین افراد را در شغل معلمی به کار می‌گیرند. شایسته‌ترین دانش‌آموزان را گزینش می‌کنند تا وارد حرفه معلمی شوند و بالاترین حقوق و منزلت اجتماعی را به آنها اختصاص می‌دهند. این نگاه باید در کشور ما هم  حاکم شود و به معلم انگیزه دهند. وقتی معلم به شغل دوم مشغول است به لحاظ اجتماعی، الگو بودن خود را از دست می‌دهد.

به عنوان یک معلم مولف، مورد حمایت آموزش و پرورش بودید؟

من به عنوان یک نیروی فرهنگی، حمایتی از مسئولان ندیدم، با عشق و علاقه‌ای که در من بود و روحیه فرهنگی که داشتم وارد این عرصه شدم و به تالیف کتاب پرداختم. مگر چند معلم مولف داریم که آموزش و پرورش حمایت نمی‌کند. اگر آموزش و پرورش بخشی از کتاب‌های امثال من را می‌خرید و به مدرسه‌ها هدیه می‌داد مگر چه اتفاقی می‌افتاد.

من روحیه‌ام را از دست نمی‌دهم چون این مسئله را پذیرفته‌ام و با تلاش خودم کار می‌کنم. نوشتن، تکلیفی نیست که از سوی دستگاهی بر عهده من گذاشته باشند، خودم این کار را انجام میدهم. انتظاری که از آموزش و پرورش برای حمایت از معلمان مولف داریم برآورده نشده است.

ممکن است برخی دستگاه‌ها از من کتاب بخرند اما ما از آموزش و پرورش انتظار چنین رفتاری داریم، من فرهنگی‌ام و آموزش و پرورش خانه من است و آموزش و پرورش وظیفه دارد از نیروهای خود حمایت کند.

چرا مهم است که یک معلم، نویسنده هم باشد؟

یک نویسنده اگر رابط بین دانش‌آموزان و جامعه باشد بسیار موفق‌تر است و وقتی دانش‌آموز ببیند معلم او صاحب تالیف است تاثیرپذیری بیشتری از آن معلم دارد. چقدر خوب است همه معلمان، نویسنده و پژوهشگر باشند و به این طریق، مقبولیت بیشتری یابند.

از وزارت آموزش و پرورش چه انتظاری دارید؟

انتظار داریم وزارت آموزش و پرورش، با هماهنگی سازمان‌های مرتبط و به ویژه ارشاد، برای معلم احترام بیشتری قائل شود و کارهای پژوهشی را مورد حمایت قرار دهد.

توجه به حوزه فرهنگ باید در اولویت کاری مسئولان باشد اما نیست. به گمان من اکنون مشکلات و دغدغه‌های اقتصادی در جامعه به گونه‌ای شده که حتی شاید فرصت فکر کردن درباره مسائل فرهنگی را پیدا نکنند و این هم خسران است چون غفلت در این حوزه، نابسامانی‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد.