مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: سومین جشنواره کتابخوانی «کتابان» به همت فرهنگسرای نیریز در حال برگزاری است. محمد رستمی -دبیر جشنواره- در این گفت و گو با ما به سوالاتی درباره نحوه برگزاری جشنواره، گروه‌های سنی حاضر در جشنواره، شیوه‌های ارائه اثر و دیگر موارد پاسخ داد. این گفت و گو را بخوانید.

جشنواره کتابان چه تفاوتی با دیگر جشنواره‌های کتابخوانی دارد؟

جشنواره کتابان متفاوت با دیگر جشنواره‌های کتابخوانی است. در سایر جشنواره‌های کتابخوانی، افراد پس از مطالعه کتاب، به سوالاتی پاسخ می‌دهند اما در جشنواره کتابان، افراد می‌توانند بنا بر استعداد و علاقه خود، کتاب را ارائه دهند و خلاقیت را به کار گیرند.

این جشنواره از یک ایده گروهی شکل گرفت و با همکاری دو نفر دیگر از دوستانم، شیوه‌نامه را تدوین کردیم. نظام آموزشی بر حفظ کردن مطالب تکیه دارد که روش منسوخی است و سعی کردیم در جشنواره کتابان، از این شیوه منسوخ فاصله بگیریم و بچه‌ها ارتباط بهتری با کتاب برقرار کنند.

از کسانی که در جشنواره شرکت می‌کنند هیچ پرسشی که تکیه بر حفظ کردن مطلب باشد، نداریم و مهم، درک عمیق از کتاب و ارائه مجدد به داوران است که موجب بروز خلاقیت شرکت‌کنندگان می‌شود.

 جشنواره در چه گروه‌های سنی برگزار می‌شود؟

این جشنواره از سنین هشت تا 17سال برگزار می‌شود و چهار گروه سنی داریم که شامل گروه سنی هشت تا 9 سال، 10 تا 11 سال، 12 تا 14 سال و 15 تا 17 سال است.

شیوه شرکت در جشنواره به چه صورت است؟

هر گروه سنی حدود هشت عنوان کتاب دارد که شامل ادبیات کهن، حوزه نثر، نظم، نمایشنامه و ادبیات جهان است. متقاضیان شرکت در جشنواره، پس از نام‌نویسی، کتابی را انتخاب کرده و پس از مطالعه آن، اثر خود را به جشنواره ارسال می‌کنند. این اثر می‌تواند در قالب‌های مختلف ادبی و هنری ارائه شود. بچه‌ها می‌توانند راجع به کتاب مورد نظر، نقاشی بکشند و یا در قالب طراحی، تصویرپردازی، نمایش، عکاسی و سایر روش‌ها برداشت خود از کتاب را به جشنواره ارائه کنند.

 آخرین مهلت ارسال آثار چه زمانی است و آثار به شکل داوری می‌شوند؟

10 مرداد آخرین مهلت ارسال آثار به جشنواره است. آثار در 2 مرحله داوری می‌شوند. در مرله دوم داوری، داوران با شرکت‌کنندگان وارد صحبت رو در رو می‌شوند و میزان عمق و دریافت شرکت‌کننده از کتاب سنجیده می‌شود. در نهایت به نفرات اول تا سوم هر گروه سنی جوایزی اهدا شده و به نفرات چهارم تا دهم هم هدایای مختصری اهدا می‌شود.

 در دوره‌های قبلی جشنواره چند نفر شرکت کردند؟

در دور نخست جشنواره، 163 نفر شرکت کردند و 407 جلد کتاب بین بچه‌ها توزیع شد و 140 اثر به جشنواره راه پیدا کرد.

293 نفر هم در سال دوم جشنواره شرکت کردند، 600 جلد کتاب بین بچه‌ها توزیع کردیم و 220 اثر به جشنواره رسید.

امسال پیش‌بینی می‌کنیم بیش از 500 نفر در جشنواره شرکت کنند.

 جشنواره کتابان در چه سطحی برگزار می‌شود؟

سال نخست برگزاری جشنواره، آن را فقط در سطح شهرستان ساری برگزار کردیم اما سال دوک جشنواره، از شهرهای قائمشهر، بابل، کیاکلا، جویبار، نکا و بهشهر هم اثر داشتیم با وجود اینکه هدف ما برگزاری جشنواره به شکل استانی نبود چون برگزاری جشنواره در سطح استانی، نیازمند امکانات وتوان مالی بیشتری است. امسال هم بنا به همین دلیل، توان برگزاری جشنواره به شکل استانی را نداریم اما از شهرهایی که در سال دوم جشنواره حضور داشتند اثر دریافت می‌کنیم و با آنها در ارتباط هستیم.

تلاش ما بر این است که جشنواره کتابان را سال آینده به گستره استانی برگزار کنیم. برگزاری این جشنواره در سطح کشوری، نیازمند سرمایه‌گذاری مطمئن و برنامه‌ریزی منسجم‌تر است.

از شیوه برگزاری جشنواره کتابان، الگوبرداری هم شده است؟

سال نخست که این جشنواره را برگزار کردیم هیچ جشنواره کتابخوانی با چنین شیوه‌نامه‌ای در کشور اجرا نشده بود. سال دوم، گزارش عملکرد برگزاری جشنواره به وزارت ارشاد ارسال شد و وزارت ارشاد، برنامه جام باشگاه‌های کتابخوان را با الگوبرداری از جشنواره کتابان، اجرا کرد. خانه کتاب تهران هم با همین شیوه‌نامه، اقدام به برگزاری جشنواره کتاب کرده که اختتامیه آن اردیبهشت ماه امسال برگزار شد.

 از گروه‌های سنی که در جشنواره شرکت می‌کنند کدام گروه‌ها در ارائه اثر خلاقیت بیشتری دارند؟

هر اندازه گروه سنی بالاتر می‌رود خلاقیت و تنوع آثار کاهش می‌یابد. گروه سنی 8 تا 9 سال خلاقیت بیشتری در ارائه اثر دارند. اثرات مخرب نظام آموزشی را به وضوح می‌توان در شیوه ارائه اثر گروه‌های سنی بالاتر مشاهده است. گروه‌های سنی بالاتر، تصور می‌کنند فقط باید کتاب را حفظ کرده و امتحان دهند.

 برای برگزیدگان جشنواره چه برنامه‌ای دارید؟ آیا این افراد پس از برگزاری جشنواره رها می‌شوند؟

بنا داریم پس از برگزاری جشنواره، با این بچه‌ها در ارتباط باشیم تا حداقل دنیای کتاب را ترک نکنند، بچه‌ها را بر اساس فعالیت و علاقه‌ای که دارند در حوزه‌های مختلف به کار گیری کنیم و به حال خود رها نشوند.