مازندنومه، سرویس فرهنگی و هنری: «رویا نصیری» متولد 1356 گتاب بابل، همکار دانشنامه مازندران به سرپرستی حسن انوشه و پژوهشگر فولکلور است. او سال هاست ترانه های عامیانه مازندران را گردآوری می کند که حاصل تلاش اش کتاب «ترانه های غریبانه تبری» است. این کتاب را نشر شلفین انتشار داده است. نصیری به تازگی کتاب دوم خود –امیری سروده های آئینی مازندران- را نیز به چاپ رسانده است. در مورد این کتاب با او گفتگو کردیم.

*شما سال هاست پیرامون ترانه های مازندرانی کار می کنید. کتاب « امیری سروده های آئینی مازندران» در همین راستاست؟

-    بله، جزیی از پژوهش های من در حوزه ترانه های محلی مازندران است. حدود 20 سالی می شود که در زمینه ترانه کار می کنم. در واقع از بین ترانه هایی که در این سال ها جمع آوری کردم، امیری ها را جدا کردم و شد این کتاب. تدوین این اثر دو سالی زمان برد.

*در کتاب به دو شاعر شاخص پرداخته اید. علت چه بود؟

-    درسته، در این کتاب دو شاعر شاخص یعنی رضا خراط و اصغر عمران که سروده های آئینی دارند، پررنگ ترند، چون ناشناخته تر از امیرپازواری هستند.

* عده ای از پژوهشگران بر این باورند که برخی ابیات رضا خراط در کنزالاسرار هم وجود دارد. شما نظرتان چیست؟

-    خیر، شعر رضا در کنزالاسرار وجود ندارد. اصلاً رضا خراط چند سال بعد از چاپ کنزالاسرار، یعنی حدود 50 سال بعد از آقامحمدخان به دنیا آمد.

*استاد هومند چند سال پیش کمی رضا خراط را در یکی از کتاب هایش معرفی کرد. شما در شناسایی این شاعر بومی سرا چه کردید؟

-    رضا خراط اهل میرخمند چمستان بود. البته در کرات کتی هم زندگی می کرد. بهتر بگویم ییلاق و قشلاق می کرد. از سال تولدش سند مکتوبی نداریم، اما حدود سال 1240 شمسی به دنیا آمد و حدود سال 1290 درگذشت.

از خانمش زود جدا شد و دختری به نام زهرا داشت. زهرا 6 فرزند داشت که 3 فرزندش هنوز زنده اند و من نزد نوه های رضا خراط رفتم و تحقیق میدانی انجام دادم.

در آن منطقه به امیری، «تبری» می گویند. به نظر من «تبری»هایی که در محدوده زادگاه رضا نقل می شود، باید به او متعلق باشد.

*اصغر مختاری عمران با این که متاخر است، از رضا خراط هم ناشناخته تر است. البته دو پژوهشگر گرامی آقایان الهی و قلی پور مشغول تدوین کتابی درباره این شاعر هستند.

-    اصغر عمران اهل دیوای بندپی بابل و دوران زندگی اش بعد از سال 1300 شمسی بود. نمونه های اشعار اصغر را هم در این کتاب آوردم. حدود 30 امیری از رضا خراط و حدود 15 تبری از اصغر عمران.

*غیر از این دو شاعر و امیرپازواری، چه مطالب و اشعاری در کتاب شما وجود دارد؟

-    بعد از راهنمای آوانگاری و پیش گفتار، به رضا خراط و اصغر مختاری عمران پرداختم. در ادامه به فصل نخست کتاب می رسیم که امیری سروده های آئینی است. فصل دوم اشعاری در ستایش امام علی (ع) است. فصل سوم کتاب هم امیری سروده هایی در ستایش امام حسین(ع) و حوادث کربلاست. فصل چهارم کتاب امیری های 8 مصرعی یا پرسش و پاسخ است. در پایان هم فهرست سروده ها و راویان و نمایه را آوردم.

*از قرار کتاب را با سرمایه شخصی چاپ کردید. ناشران دولتی یا غیردولتی استقبال نکردند؟

-چون درون مایه کتاب، مذهبی است، به حوزه هنری مازندران مراجعه کردم که با چاپ آن موافقت نکردند. پی ناشر دیگری نرفتم و خودم به صورت محدودتری چاپ کردم.

*با دانشنامه مازندران استاد انوشه هم همکاری می کنید. درسته؟

-بله، در بخش فرهنگ مردم و مدخل هایی مانند صنایع دستی، بافته ها و پارچه ها، ظروف، پوشاک، عروسی در مازندران برای دانشنامه مقاله نوشتم. معرفی چند روستا هم بر عهده من بود.

*غیر از این ها چه کاری در دست دارید؟

-علاقه اصلی من ترانه هاست. سروده های مردمی را سال هاست گردآوری می کنم که بر اساس راوی پیش می روم. یعنی راویان، کوتاه معرفی می شوند و بعد ترانه های شان می آید. دلم می خواهد امکانی فراهم شود که این کار چاپ شود. کتاب «هزار ترانه عاشقانه مازندران» را هم در دست چاپ دارم.