مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: سومین جشنواره موسیقی بومی البرزنشینان لیلم از ابتدای مردادماه در ساری شروع شده و در دومین روز از برگزاری جشنواره شاهد رقابت بین نوازندگان دوتار، تشت و منظومه‌خوانان بودیم. در این گزارش با سه هنرمند تشت‌نواز گفت‌وگو کردیم.

مکرمه صائمی یکی از تشت‌نوازان حاضر در جشنواره لیلم است، 60 سال دارد و خانه‌دار است و تشت‌نوازی را از مادر خود آموخته است. وقتی از میزان علاقه مردم به تشت‌نوازی از او پرسیدیم پاسخ داد: «مردم به این ساز علاقه دارند و چه کسی است که ساز محلی خود را دوست نداشته باشد، آنچه میراث کهن است باقی می‌ماند و پایمال نمی‌شود و تشت‌نوازی هم سنتی از گذشته است».

وی علاقه دارد تشت‌نوازی را به دیگران هم آموزش دهد همچنان که خود از مادرش آموخته و به فرزندان خود هم منتقل کرده است.

منیژه عبدی از روستای سرکام ساری در این جشنواره شرکت کرده و سال قبل هم از شرکت‌کنندگان در جشنواره لیلم بود. او هم خانه‌دار است و تشت‌نوازی را از مادر به ارث برده است. می‌گوید در گذشته در جشن‌ها و شادی‌ها تشت‌نوازی می‌کردند و امروز هم این شیوه شادی مازندرانی، علاقه‌مندان خود را دارد.

از روستای پرکوه، فاطمه اسلامی به جشنواره لیلم آمده تا هنر زنان این خطه را در جشنواره به نمایش بگذارد. نخستین بار است در جشنواره شرکت می‌کند. در جشن‌ها با لباس محلی حضور یافته و تشت‌نوازی می‌کند و از علاقه مردم سخن می‌گوید که به تشت‌نوازی مشتاق هستند.

این تشت‌نواز علاقه‌مند است جشنواره‌های موسیقی بیشتری برگزار شود و به ویژه فضایی فراهم شود تا جوانان بتوانند فرهنگ و هنر مازندرانی را زنده نگه دارند.

 موسیقی در مازندران حیات واقعی دارد

 حسین نورشرق در حاشیه برگزاری جشنواره موسیقی لیلم در ساری، اظهار کرد: جشنواره‌ها نبض موقت در تقویم هنری کشور هستند و این را نه فقط در حوزه موسیقی بلکه در زمینه تئاتر و فیلم و سایر موارد هم شاهد هستیم.اما اینکه این جشنواره‌ها باید مداوم بوده و اجراها در سطح زندگی اجتماعی مردم، نهادینه شود موضوع مهم دیگری است.

مدیر بخش مطالعات خاورمیانه کنسرواتوار چایکوفسکی مسکو با بیان اینکه در همه جای دنیا، جشنواره‌ها امکانی برای معرفی هنرمندان و آثار هنری است خاستگاه کوتاه مدت دارد، گفت: باید ببینیم موسیقی را همانطور که از نظر هنری اهمیت دارد، چگونه می‌توان به رگ فرهنگی جامعه تزریق کرد و این اگرچه موضوع پیچیده‌ای است، می‌توان از تجربه دیگر کشورها در این زمینه استفاده کرد.

نور شرق با طرح این پرسش که آیا اراده سیاستگذاران فرهنگی و بستر فرهنگی جامعه بر این است که موسیقی به عنوان پدیده مهم فرهنگی و یک عنصر تعیین کننده در شکل‌گیری تمدن ایرانی، به شریان و جریان اجتماعی متصل شود، تصریح کرد: اگر این اراده باشد راهکارها هم مشخص است.

 معاون مرکز فرهنگ موسیقی ملل و مدیر بخش مطالعات خاورمیانه کنسرواتوار چایکوفسکی مسکو ادامه داد: آنچه روشن است این است که رها کردن فرهنگ‌های موسیقی اصیل و ریشه‌دار، به معنای گرفتن اسلحه از دوست و آگاه و دادن آن به دست غیردوست است.

 وی خاطرنشان کرد: اگر برای سلیقه موسیقی جامعه که بخش مهمی از آن، موسیقی فولکلور است تصمیم نگیریم و این موسیقی را به جامعه برنگردانیم جریان‌های دیگری، خوراک دیگری را به جامعه تزریق می‌کنند که شاید خوراک مناسبی نباشد.
 
نور شرق با اشاره به اینکه موسیقی مقامی، اساس جریان موسیقی رسمی کشور است، اظهار کرد: موسیقی مقامی و محلی، یک پدیده فرهنگی است و موسیقی به مثابه یک پدیده هنری، اتفاقی نو در دنیا است.

 این فعال حوزه موسیقی افزود: کنسرت، آلبوم موسیقی و موارد این چنینی، اتفاق‌های جدید برای موسیقی به مثابه پدیده فرهنگی است. در این بین مازندران به دلیل اینکه از نقاط کهن به لحاظ زیست انسان در ایران محسوب می‌شود بی‌تریدد موسیقی جزو قدیمی و جدی در این سرزمین است که هنوز حیات واقعی و قلب تپنده‌اش وجود دارد و زنده است.

نورشرق گفت: در بسیاری از کشورها، فرهنگ‌های مادر از جمله موسیقی، کاربرد به روز خود را از دست داده و تبدیل به عناصر موزه‌ای شده و یا از بین رفته و بازسازی شده است.

 وی تصریح کرد: هرچند امروز در کشور ما و مازندران مانند همه جای دیگر، موسیقی قالب، موسیقی عامه‌پسند است، اما حافظه ژنتیکی افراد مملو از این خاطره‌های موسیقایی است و کسانی که با این موسیقی آشنایی ندارند، با شنیدن آن، کدهایی در ذهن شان فعال می‌شود و هیچکس بی‌تفاوت از کنار این موسیقی عبور نمی‌کند.

 نورشرق تصریح کرد: این سرمایه در دنیای بسیار عجیب و پیچیده امروز، امکانی است که می‌تواند زندگی را قابل تحمل‌تر کند، در دنیایی که درگیر جنگ و خسارت است، این امکان را با هیچ سرمایه‌ای نمی‌توان ایجاد کرد.

 معاون مرکز فرهنگ موسیقی ملل و مدیر بخش مطالعات خاورمیانه کنسرواتوار چایکوفسکی مسکو در پایان گفت: این سرمایه فرهنگی با حضور نیروی جوان و کهنسال، فرصت ارزشمندی است و باید امیدوار بود سیاستگذاران فرهنگی کشور ما روزی ایمان بیاورند که این سرمایه شریف، درست و پاک و منضبطی است که باید در راه اعتلای فرهنگ جامعه استفاده کرد.

*مطلب مرتبط:

سومین جشنواره موسیقی «لیلم» آغاز به کار کرد

امیدهای موسیقی مازندران در «لیلم»

موسیقی مقامی، اساس موسیقی رسمی کشور است