در باره برگزیدن نام " کاسپین " برای این دفتر لازم به اشاره است : یادم است در دوره وزارت امور خارجه دکتر ولایتی ، گردهمایی در وزارت خارجه شکل گرفت که در آن برخی دانشمند ان قوم شناس و زبان شناس نیز شرکت داشتند . آنان ( دانشمندان )نسبت به نام دریای خزر اعتراض کردند و به جای آن " دریای مازندرا ن" را پیشنهاد نمودند که البته این درخواست به خاطر احترام به همسایه شمالی و داشتن سیاس همزیستی مسالمت ، رسمی نشد .
درباره قوم خزر باید یاد آورشد که آنان چه در اسطوره ، تاریخ و فرهنگ از نماد خوش نامی برخوردار نیستند . در اواسط سده ششم میلادی با هراکلیوس امپراتور یونان بر ضد ایرانیان متحد شدند . در اواسط سده هشتم میلادی ، خرزی ها در یک سلسله جنگ با مسلمین درگیر شدند . به طور کلی مسلمین آنان را قوم مهاجم یهود می دانند . گفتنی ست آنان پیش از پذیرش دین یهود ، دارای آیین شمن پرستی بودند . ، احتمال می رود "گورستان خالد نبی در گوگچه گنبد " بازمانده آیین شمنی خزری ها باشد . البته این نگاه نیاز به پژوهش در خوری دارد بنابراین قطعی نیست . ولی نزدیک به آیین خزریها در دوران دامداری و شبانی ... ست .
قلمرو خزری ها در سده هشتم میلادی به حد علای خود رسید ، کرانه شمالی دریای سیاه ، از ولگا سفلا و دریای " خزر " در شرق تا رود دنیپر در غرب امتداد داشت .
برای دور ماندن از این دوغوغا ، نام کاسپین که در جفرافیای جهانی نیز آمده مورد توافق قرار گرفت
نویسنده محترم برای بار دوم نیز عنوا ن فارسی کتاب را چنین نوشته " پژوهش هایی در باره کرانه های کاسپین " البته مقصود ایشان واضع است که " دریای کاسپین است ، آورده اند" این نام گنگ و مبهم است " اشاره قابل توجهی است منتها بعید به نظر می رسد حامل بار مردم شناسی بنا به گفتارهای آمده نباشد .
نویسنده محترم جمله پرسشی را آورده اند که :" آیا بهتر نبود که به جای بر داشتن یک سنگ بزرگ آن هم چنین بزرگ ، قدم هایی کوچک اما موثر بردارید " به نظر می رسد احتمالا یا خود را دست کم گرفته و یا می خواهد کار پژوهشی ما طوری باشد که توان قلم ما بتواند از پس آن برآید . جای بسی امتنان است . جناب نویسنده (که گمان می رود مرد باشید ) اینجانب پیش از این کتاب خاورمیانه بزرگ ، جنبش های نوین جنبش اجتماعی 2010 - 2017 )را به تنهایی نوشتم . این کار پژوهشی که با همکاری ده ها دانشمند و اندیشمند در چهار حوزه : تاریخ ، فرهنگ ، زبان و هنر آغاز شده اگر چه کار بسیار تازه است که ما مازندرانی ها پایه گذار آن هستیم . منتها جای ترس ندارد . وقتی یک جوان تاجر جهانگرد در قرن سیزدهم میلادی از ایتالیا راه می افتد تا چین سفر می کند ، مصائب بزرگ را به جان می خرد که نتیجه سفرش کتاب ست پر ارزش که در شناساندن آسیای مرکزی و چین به اروپا نقش کلیدی دارد ، به قایده ما در قرن بیست ویک میلادی می توانیم این کار را بکنیم . این کار بدون شک نیازمند همکاری جمعی عاشقانه است . خوشبختانه نه امتیاز دانشگاهی دارد و نه در آمد مادی . بنا براین ما نمی ترسیم توهم نترس .

موضوع ، فقط نام کاسپین نیست که برای مردم ما ناآشنا است و در عوض برای مردم کرانه های شمالی همین دریا هم خودی است و هم بسیار آشناست .
" پژوهش در مورد کرانه ها " نیز گنگ و مبهم است و به تاریخ مردم و ساکنین کرانه ها مربوط نمی نماید و به هدفی از جنس ساحل شناسی و زمین شناسی و دریا شناسی و نظائر آن نزدیک تر است .
ظاهراً کار با مازندران شناسی آغاز شد و حالا به سنگی بزرگ بدل شده و نشانی از نزدن دارد . معلوم نیست دانشگاه مازندران در این میان کدام نقش را دارد . بهتر است کمی سنجیده تر به پیش رفت .
زبان شناس اطریشی الاصل روسی ، یکی دو قرن پیش از سن پترزبورگ به سواحل جنوبی دریای مازندران گسیل شد . از جمله کارهای او گردآوری اشعار امیری در دیار مازندران بود . او نام کنزالاسرار را بر کتاب خود نهاد .
خوب است امکانات محدودمان برای اهداف بی در و پیکر هدر نرود .

• طیار یزدان پناهپاسخ به این دیدگاه 2 1
  جمعه 17 خرداد 1398-21:46

  از جمله گفتار این شماره " دفتر دوم " در باره " فرایند شکل گیری جامعه انسانی و قومی در مازندران باستان و کاسیان " است کاسی ها تنها قومی ازاقوام کهن کرانه جنوبی دریای کاسپین هستند که تاریخ حضور آنان را به اواخر هزاره پنجم و اوائل هزاره چهارم پیش از میلاد دانسته اند . این " قوم برتر "در میان کلیه ی اقوام دیگر تا پیش از ورود آریاییان ( اوائل هزاره اول پیش از میلاد ) هزارها سال در این منطقه باشنده بودند ، تا آن اندازه که دریای نام یافته به مازندران ، در جغرافیای جهانی آوازه به دریای کاسپین (Caspian sea) دارد . شرح کامل در گفتار مورد نظر آمده است .
  
  نکته دیگر ایرادی که نویسنده محترم اشاره کردند جمله " پژوهش در مورد کرانه هاست " چنین عنوانی در دفتر دوم به کار نرفته است .
  
  در ضمن نویسنده بر آن است که کاسپین برای مردم کرانه جنوبی نا آشناست ، منتها برای مردم کرانه شمالی آشناست ، یعنی مردم باستانی ما ، برای ما نا آشنا هستند؟! بعید به نظر می رسد، زیرا نه تنها چندکتاب بلکه ده ها مقاله و رساله منتشر شده داریم ، ضمن آن که در کرانه جنوبی "دریای مازندران "شهری نیست که نام فروشگاه و یا شرکتی ... به نام کاسپین نباشد ، به ویژه در دو سه دهه اخیر این نام به طور گسترده از طریق رسانه ها به طور کم سابقه ای، پخش شده است .
  
  نویسنده یک جمله تادیبی نیز آورده اند " بهتر است کمی سنجیده تر به پیش رفت " و بعد افزودند : نویسنده روسی ،" دیوان امیر پازواری " خودرا " کنز الاسرار " نامگذاری کرده اند .
  
  درکم از آوردن این شاهد مثال آن است که ما نیز می بایست به جای نام بومی قوم " کاسی ها " یک واژه عربی می آوردیم . این طور به نگاه می آید که نویسنده احتمالا براین گمان است " کاسپین " واژه روسی ... است زیرا برای مردم کرانه شمالی آشناست ، و ما می بایست مانند آن نویسنده روس که " گنجینه رازها " را" کنز الاسرار"نامیده اند ماهم یک واژه عربی دست وپا می کردیم .
  
  دانسته نیست چگونه می توان این نام بومی کرانه جنوبی دریای کاسپین را " سنجیده " کرد کاش پیشنهادی ارائه می کردند . در پایان از نویسنده محترم سپاسگزارم که حد اقل واکنشی داشته اند

  • آقای یزدان پناه ! نکته ای چند پاسخ به این دیدگاه 2 0
    شنبه 18 خرداد 1398-2:34

    1- نام درست تر برای هر جا و هر مکان شهرتی است که آن مکان در زبان مردم دارد و در نوشته ها به زبان همان مردم این نام نوشته می شود . نامی هر چند ایرانی و بسیار کهن نمی تواند نامی تازه برای جایی شود که مردم منطقه قرن ها و قرن ها آن را در زبان خود با نامی دیگر می شناسند. مثلاً همین قزوین را اگر کسپین بگوییم نادرست است و اگر ایران را مثلاً پرشیا یا همان پارس که نامی کهن و ایرانی است بنامیم ناصحیح خواهد بود . اگر بیگانه ای پرشیا بگوید ما در ترجمه آن را ایران خواهیم نوشت و یا بیان خواهیم کرد . و یا در گفتگو با بیگانه ای که فقط نام پرشیا را می شناسد ایران را برای او و به زبان او ممکنست پرشیا ترجمه کنیم . چیزی که امروز میدانیم نام دریای مازندران در خارج از ایران و در میان بسیاری از مردم جهان کاسپین است و البته این نامی نیست که در سنت فرهنگی ما رواج داشته باشد . شاید آوردن این مثال بد نباشد ، ایرانی ها به دلائلی تاریخی و روشن کشوری به نام یونان می شناسند اما همان کشور در میان مردم خود به " هلن " شهرت دارد . پس دریایی را که شما در گفتگو با مازندرانیان به جای مازندران ،کاسپین بنامید ، با عرض پوزش درست عمل نکرده اید . توجه داشته باشید که مازندرانیان هر گز به نام مازندران برای دریای شمال ایران اعتراضی نداشته این نام رسمی در ایران برای این دریا همیشه مورد احترام و پشتیبانی ما مازندرانیان بوده و اشکالی هم برای آن نیست . در پی مازندران و تاریخ مازندرانئ اگر راه افتاده اید اولین کار شما این نباشد که نام مازندران را برای ما مازندرانیان از روی دریای مازندران بردارید .
    2- شما عنوان فارسی کتاب را اینگونه نوشته اید ( پژو هش هایی در باره کرانه های کاسپین ) به این سبب به شما تذکر داده شد که " پژوهش در باره کرانه " گنگ و مبهم است و به تاریخ مردم و ساکنین کرانه ها مربوط نمی نماید و به هدفی از جنس ساحل شناسی و زمین شناسی و دریا شناسی و نظائر آن نزدیک تر است .
    3- دعوت به عمل سنجیده یاد آوری این نکته بود که منابع محدود را هدر ندهیم ، به گونه ای موثر آن را به کار بگیریم . نام بردن ما از آن محقق روسی از سن پترزبورگ بدین خاطر بود که او گامی را برداشت که دسته ها و گروه ها چنین موثر قدم بر نداشته اند .دیوان امیر پازواری را او محققانه تدوین نمود و نام شگفت انگیز کنزالاسرار را برای آن انتخاب نمود . آیا شما هرگز به انتخاب عجیب او اندیشه کرده اید ؟ آیا بهتر نبود که به جای برداشتن یک سنگ بزرگ آن هم چنین بزرگ ، قدم هایی کوچک اما موثر بردارید و تاریخ نه چندان به هم پیوسته همه مردم و همه ملل اطراف دریا را در گام اول ، هدف خود نسازید !