مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، اشکان جهان آرای: ساختار گردشگری در مازندران روند رو به تغییری را طی سال‌ های اخیر در پیش گرفته است. صنعت توریسم آن قدر گستردگی و جذابیت دارد که دائم بر شاخه‌ های آن افزوده می ‌شود. از افزایش اقامتگاه‌ های بومگردی گرفته تا برپایی تورهای طبیعت ‌گردی و تأسیس مجموعه‌ های مدرن رفاهی-تفریحی و بازارهای به روز در برخی نقاط استان، همگی سبب شده‌ اند که گردشگری در مازندران ابعاد بیشتری پیدا کند. در کنار این روند رو به گسترش، طبیعتاً فرصت‌ های تفریحی نیز به عنوان یکی از ملزومات مناطق گردشگرپذیر بیشتر شده ‌اند.

در مازندران هم طی سال‌ های اخیر شکل تفریح ‌ها برای گردشگران تا حدودی متفاوت شد یا دست‌کم می ‌توان گفت شاخه‌ های جدیدی از تفریح و سرگرمی به فضاهای گردشگری و جاذبه‌ های مازندران افزوده شده است. انواع تجهیزات مربوط به ورزش ‌ها و تفریحات آبی مانند پاراسل، قایق‌ های تندرو، جت ‌اسکی، فلای ‌بورد، شاتل دریایی و اسکی روی آب در چند سال اخیر به سواحل مازندران رسیده ‌اند و حالا در آب‌ های مناطق گردشگرپذیر مازندران شاهد حضور پرتعداد این تجهیزات و به ویژه قایق ‌ها و جت‌ اسکی ‌ها هستیم.

این تفریح ‌ها به دریا محدود نمی‌ شوند. بلکه در برخی نقاط آسمان مازندران هم چند سالی است تعداد پرنده‌ های تفریحی حامل انسان بیشتر شده است. سایت ‌های پروازی مهدیرجه گلوگاه و سرکت ساری، کلاردشت، سرخرود، کیاسر و برخی نقاط بادخیز دیگر استان اعم از جنگلی و کوهستانی یا ساحلی و جلگه ‌ای در این سال‌ ها به جاذبه‌ های گردشگری برای علاقه ‌مندان به پروازهای ماجراجویانه تبدیل شده‌ اند. البته به این پروازها باید پرواز برخی هواپیماهای تفریحی در مناطقی از آسمان مازندران را نیز افزود.

اما نکته نگران ‌کننده‌ ای که همراه با این افزایش تعداد فرصت‌ های تفریحی در مازندران مشاهده می ‌شود، حوادثی است که بر اثر افزایش این شاخه ‌های تفریحی در استان مشاهده می ‌شود. تقریباً هنوز ساز و کار مشخصی برای پیشگیری از آن ها وجود ندارد. این حوادث در مازندران رو به افزایش هستند و در حوزه‌ های مختلفی نیز طی این چند سال ثبت شده ‌اند. از حادثه برای پاراگلایدرسواران گرفته تا سقوط هواپیماهای تفریحی و تصادف جت‌ اسکی‌ ها در دریا.

همین چند روز پیش در ساحل سلمانشهر سقوط یک پاراگلایدر به وسط جمعیت مسافران حادثه آفرید و ابتدای این هفته نیز یک پاراگلایدرسوار دیگر در مازندران به دلیل سقوط جان باخت. در این گزارش نگاهی به برخی حوادث مربوط به این تفریح ‌های جدید که طی ماه‌ ها و چند سال اخیر در مازندران رخ داده‌ اند داریم:

25 خرداد 1398 – بهنمیر

پیش از ظهر روز شنبه همین هفته، منطقه ساحلی کرفون از توابع بهنمیر در شهرستان بابلسر توسط پاراگلایدرسوار 32 ساله برای تفریحی هوایی انتخاب می‌ شود. پاراگلایدر لحظاتی پس از پرواز و اوج گرفتن روی دریای خزر در ساحل کرفون با مشکل مواجه شد و به داخل آب سقوط کرد. مرد جوان 32 ساله سرنشین پاراگلایدر به جای این که فرود داشته باشد، سقوطی تلخ داشت که منجر به مرگ او شد. تلاش نیروهای اورژانس پس از بیرون آوردن این پارگلایدارسوار از آب برای احیای او نتیجه‌ ای نداشت.

16 خرداد 1398 – سلمانشهر

غروب یک روز پایان هفته‌ ای زمان مناسبی برای گشت ‌و گذار در ساحل است. عصر پنجشنبه 16 خرداد، جمعیت تقریباً زیادی در ساحل سلمانشهر حضور دارند. با فاصله کمی از محل حضور و تفریح مردم، پاراگلایدر موتوردار یا پاراموتور علاقه ‌مندان به پرواز روی ساحل و دریا را برای تفریح سوار می‌ کند. حدود ساعت 20:30 پاراگلایدر روی ساحل شنی سلمانشهر برای پرواز حرکت می‌ کند و اوج می‌ گیرد؛ اما در همان دو ثانیه اولِ جدا شدن از زمین تعادل پاراگلایدر به هم می‌ خورد و چند متر آن طرف‌ تر میان جمعیت حاضر در ساحل سقوط می‌ کند. این حادثه سبب مصدوم شدن 11 نفر شد که مصدومان به بیمارستان‌ های چالوس و تنکابن انتقال داده شدند. خوشبختانه کسی فوت نکرد.

20 مهر 1397 – فریدونکنار

 پاراگلایدر خانم 30 ساله ‌ای که هوای خنک پاییز مازندران و ساحل فریدونکنار را برای پروازی عصرگاهی انتخاب کرده بود، در میانه ‌های پرواز و در ارتفاعی زیاد دچار مشکل می ‌شود. تلاش او برای کنترل پاراگلایدر فایده‌ ای ندارد و در حالی که بر فراز آب‌ های فریدونکنار در پرواز بود، سقوطی آزاد به سمت دریا را تجربه کرد. در اتفاقی معجزه آسا و شگفت ‌آور، سرنشین این پاراگلایدر پس از سقوط در دریا از ارتفاعی که بیش از 500 متر اعلام شده است، زنده ماند. سقوط او در آب شدت ضربه وارد شده را کاهش داد و از مرگ او جلوگیری کرد. اما شدت برخورد باعث پارگی ریه او شد. این مصدوم مدتی بعد بهبود یافت.

27 مرداد 1397 - محمودآباد

در قسمتی از آب ‌های دریای خزر در محمودآباد، چند جت ‌اسکی مشغول رفت‌ و آمد هستند و گاهی به ساحل هم نزدیک می ‌شوند. یک جت ‌اسکی‌ با دوسرنشین پس از کاهش فاصله با اسکله یکی از هتل ‌های ساحلی محمودآباد برخورد می‌ کند. دو جوان بلافاصله توسط نیروهای امدادی از آب بیرون آورده شدند و در بیمارستان شهدای محمودآباد تحت درمان قرار گرفتند. این حادثه هم به خیر گذشت.

13 مرداد 1397 – رامسر

منطقه ساحلی تله‌ کابین رامسر مجموعه ‌ای از امکانات مختلف تفریحی را دارد. جت ‌اسکی‌ ها هم یکی از این امکانات هستند. بین رفت ‌و آمد جت‌ اسکی‌‌ها و صداهای مختلف، صدایی توجه همه را به سمت دریا جلب می‌ کند. برخورد دو جت‌اسکی، کانون توجه همه افراد حاضر در ساحل را مشترک می ‌کند. این حادثه یک مصدوم داشت که به بیمارستان رامسر اعزام شد و مدتی بعد بهبود یافت.

28 اردیبهشت 1397-هچیرود

بعدازظهر یک روز بهاری چند جت ‌اسکی روی آب‌ های دریا در منطقه کیاکلای شهر ساحلی هچیرود در شهرستان چالوس، جولان می‌ دهند. فاصله جت ‌اسکی‌ ها در برخی صحنه‌ ها بسیار نزدیک می‌ شود و از کنار هم می‌ گذرند. اما در یکی از این صحنه ‌ها به جای عبور از کنار هم به شدت با یکدیگر برخورد می ‌کنند. زن 28 ساله سرنشین یکی از جت‌ اسکی ‌ها بر اثر شدت آسیب دیدگی در صحنه جان خود را از دست داد. مرد سرنشین جت ‌اسکی دیگر نیز آسیب زیادی دید و با کاهش سطح هوشیاری به کما رفت.

22 بهمن 1396 – سرخرود

جوان 25 ساله اهل یکی از روستاهای آمل بعدازظهر یکشنبه تعطیلِ زمستانی، همراه با تعدادی از دوستان به ساحل سرخرود رفت و برای پرواز با پاراگلایدر آماده شد. تعدادی از حاضران در ساحل مشغول فیلمبرداری از لحظه پرواز او هستند و ثانیه‌هایی بعد هم با بلند شدن چتر پرواز و افزایش دور موتور پاهایش از زمین جدا می ‌شود و اوج می‌ گیرد. اما به دلیل وزش باد و ناتوانی پاراگلایدرسوار در مهار این وسیله پروازی، پاراگلایدر تغییر جهت می ‌دهد و با چرخشی تقریباً 180 درجه‌ ای ارتفاعش کم می شود و 9 ثانیه بعد با شدت به ساختمانی که در فاصله‌ ای نزدیک قرار داشت برخورد می کند. صحنه ‌ای تلخ که در دوربین حاضران نیز ثبت شد. سرنشین 25 ساله بر اثر شدت برخورد و آسیب‌ دیدگی شدید از ناحیه سر، در لحظه جان باخت.

28 فروردین 1396 – کلاردشت

بعدازظهر یک روز بهاری آن هم در منطقه‌ای مانند کلاردشت برای چتربازها و پاراگلایدرسوارها زمان خوبی است تا پروازی دلچسب را تجربه کنند. جوان 28 ساله نیز در منطقه کردمحله کلاردشت حدود ساعت 15 با چتر، خود را در آسمان رها می ‌کند. لحظاتی بعد وزش شدید باد تعادل چتر را به هم می ‌زند و چترباز به جای فرود، سقوط را تجربه می ‌کند. شدت ضربه وارد شده مرگ چترباز را رقم زد.

17 شهریور 1395 - بابلسر

چند روز از حادثه برخورد یک جت اسکی با مسافران در بابلسر گذشته و توجه به جت اسکی‌ ها در ساحل زیاد است. جت ‌اسکی ‌ها هم با فاصله از ساحل حرکت می ‌کنند تا اتفاقی پیش نیاید. کمی دورتر از محل حادثه قبلی، در ساحل میررود بابلسر، یک جت‌اسکی با دو سرنشین ناگهان واژگون می‌ شود. یکی از دو سرنشین جت‌ اسکی به دلیل این که شنا بلد نیست و جلیقه نجات هم به تن ندارد، جان خود را از دست می ‌دهد. چند روز بعد جسد او از آب بیرون کشیده شد.

9 شهریور 1395- بابلسر

حدود یک ساعت از ظهر یک روز گرم تابستانی گذشته و هنوز ساحل و دریا به شلوغی عصرها نیست. اما عده‌ ای از مسافران در دریا هستند. چند جت ‌اسکی هم روی آب جولان می دهند. یکی از جت ‌اسکی ها فاصله‌ اش با افراد حاضر در آب را کم می‌ کند و همین اشتباه کافیست تا حادثه رخ دهد. جت‌ اسکی با چند تن از افراد حاضر در آب برخورد می‌ کند و سبب مصدومیت آن ‌ها می ‌شود. در این حادثه 6 نفر شامل یک دختر 8 ساله، 3 مرد و 2 زن مصدوم شدند.

16 مرداد 1395 – بهشهر

پرواز پاراگلایدرها در سایت پروازی مهدیرجه گلوگاه هم زیباست و هم عادی. پاراگلایدر جوان 28 ساله از سایت جدا می‌ شود و در آسمان به پرواز در می ‌آید. لحظاتی بعد ایجاد نقص فنی در سیستم پرواز پاراگلایدر تعادل آن را به هم می‌ زند و سرنشین را ناچار به انجام فرود اضطراری می ‌کند. پارگلایدرسوار جوان در مقابل چشم‌ های مضطرب حاضران در سایت، موفق به فرود اضطراری می‌ شود و از مرگ جان سالم به در می ‌برد. اما به دلیل آسیب‌ های شدیدی که به او وارد شد و به بیمارستان امام خمینی(ره) بهشهر منتقل شد.

4 مرداد 1395 – نمک‌آبرود

از ساحل نمک ‌آبرود دو جت‌ اسکی در آب‌ های دریا به چشم می‌‌ آیند که با سرعتی زیاد کنار هم در حرکت‌اند و سعی می ‌کنند با انجام حرکاتی خطرناک از هم سبقت بگیرند. مانورهای پرریسک دو جت ‌اسکی ادامه دارد که ناگهان در یکی از همین مانورها، مقابل چشم مسافران و حاضران در ساحل، با هم برخورد می ‌کنند. نتیجه این برخورد مرگ سرنشین یکی از دو جت‌ اسکی است. خواهرزاده جان باخت و دایی مصدوم شد.

13 بهمن 1393 – رامسر

ماه عسل زوج جوان عربستانی در ایران پس از سفر به مشهد و قم به مازندران رسید. داماد 32 ساله عربستانی تصمیم می ‌گیرد تا با یک هواپیمای تفریحی متعلق به شرکتی خصوصی، گشتی در آسمان غرب مازندران و شرق گیلان و بر فراز دریا بزند. 35 دقیقه از ظهر و 15 دقیقه از پرواز گذشته که ارتباط خلبان 60 ساله و باسابقه اهل لاهیجان با برج مراقبت قطع می‌ شود. تا عصر روز بعد هیچ اثری از هواپیما پیدا نشد. اما افتادن چرخ هواپیما در تور صیادان رامسری فرضیه سقوط را اثبات کرد. 20 بهمن جسد توریست عربستانی به تور صیادان افتاد و 23 بهمن نیز پس از 10 روز جسد خلبان بازنشسته لاهیجانی در ساحل ولی ‌آباد تنکابن به تور صیادان افتاد.

12 مهر 1392 – رامسر

یک هواپیمای دونفره تفریحی پیش از ظهر با 2 سرنشین از فرودگاه رامسر پرواز می‌ کند و لحظاتی پس از اوج گرفتن، به دلیل نقص فنی خاموش می ‌شود. خلبان پس از این اتفاق با توجه به ارتفاع کم پرواز، زمان زیادی برای کنترل هواپیما ندارد. به همین دلیل در حوالی فرودگاه سعی می‌ کند تا هواپیما را کنترل کند و روی زمین بنشاند. «محمد نیاستی» موفق می‌ شود بدون این که آسیبی به او و کمک خلبان وارد شود، هواپیما را متوقف کند؛ اما نه روی زمین، بلکه روی سقف یک ساختمان! در اتفاقی عجیب، هواپیما روی سقف یک ساختمان کوچک معمولی که به عنوان انبار استفاده می ‌شد سقوط کرد و همانجا هم نشست.

6 مرداد 1392 – نمک‌ آبرود

آسمان نمک‌آبرود با پروازهای تفریحی آشناست. هلیکوپترهای سبک، هواپیماهای تفریحی و پاراگلایدر در آسمان این منطقه همیشه در پروازند. بعدازظهر یک روز مردادی مثل بسیاری از روزهای پرمسافر این منطقه، هواپیمای سبک دو نفره در آسمان نمک ‌آبرود در حال پرواز است که ناگهان به دلیل نقص فنی پس از کاهش ارتفاع برای این که در مناطق مسکونی یا محل‌های حضور جمعیت سقوط نکند، به سمت زمین‌های کشاورزی هدایت می‌ شود و در نهایت سقوط می‌ کند. دو سرنشین هواپیما که یک زن و یک مرد بودند در دم جان باختند.

زنگ خطر برای گردشگری مازندران

این ها همه حوادث مربوط به این شاخه های تفریحی در مازندران طی چند سال اخیر نیستند. این حوادث جدید در گردشگری مازندران با افزایش استقبال مسافران و توریست ‌ها از تجربه کردن لذت هیجان آن‌ ها احتمالاً بیشتر هم خواهند شد. برخی مسئولان نیز طی یکی دو سال اخیر بارها در این زمینه هشدار داده‌ اند که باید هر چه زودتر نسبت به برنامه ‌ریزی برای این قبیل تفریح ‌های جدید در استان که حادثه‌ آفرین هم بودند برنامه‌ ریزی‌ هایی انجام داد.

رئیس هیأت نجات غریق مازندران یکی از همین مسئولان است که تأکیدی جدی بر ساماندهی کلوپ‌ های ورزشی و تفریحی دریایی دارد. «نقی کریمیان» معتقد است که تعداد غریق‌ ها در مازندران به دلیل افزایش زیرساخت ‌ها و تعداد ناجیان و فرهنگسازی کاهش چشمگیری یافته و در سال های آتی نیز کمتر خواهد شد؛ اما تا چند سال دیگر مشکلات در زمینه تصادم‌ های دریایی بیشتر می ‌شود.

وی معتقد است که فعالیت ‌های قایقرانی، جت اسکی، فلای ‌بورد و پاراسل که هر سال تعدادشان در ساحل دریای مازندران بیشتر می‌ شود باید بیشتر تحت نظارت قرار بگیرند. کریمیان علاوه بر این که فرهنگسازی در زمینه استفاده از این تجهیزات را ضروری می ‌داند، برنامه‌ریزی برای ساماندهی و نظارت بر افراد و واحدهایی که این تجهیزات را در اختیار مسافران قرار می‌ دهند یا به صورت شخصی از آن ها استفاده می‌کنند را یک ضرورت معرفی می کند.

مسلم است که حوادث دریایی با توجه به بیشتر شدن این تجهیزات و امکان داشتن خرید جت اسکی و قایق های تندرو برای برخی اقشار، افزایش می یابد. بنابراین برنامه ریزی برای مشخص کردن قوانینی مانند محدوده تردد جت اسکی ها و قایق های تندرو و رعایت فاصله با مناطقی که محل شنای مسافران است، اجباری شدن پوشیدن جلیقه نجات برای همه سرنشینان وسایل تفریحی دریایی به وسیله فرهنگسازی و نظارت بر تجهیزات اجاره ای و همچنین آموزش قایقرانان و مالکان یا جت اسکی رانان برای رعایت نکات ایمنی ضروری است. همه حوادث دریایی مربوط به جت اسکی ها به دلیل همین نکات مانند سرعت بالا، نزدیک شدن به محل شنا، انجام حرکات خطرناک و نپوشیدن جلیقه نجات قربان گرفتند.

این موضوع در مورد سایر رشته‌ ها مانند پاراگلایدرسواری و پرواز هواپیماهای تفریحی نیز صدق می ‌کند. برخی حوادث عنوان شده به دلیل رعایت نکردن نکاتی ساده مانند فاصله داشتن محل پرواز پاراگلایدر با موانع پروازی یا محل حضور جمعیت رخ داده‌ اند.

در حادثه 22 بهمن 1396 که منجر به مرگ جوان مازندرانی شد یا حادثه 16 خرداد امسال در سلمانشهر، رعایت نکردن حریم مورد نیاز میدانی پرواز پاراگلایدر سبب بروز حادثه شد. چرخش پاراگلایدر بر اثر وزش باد در ساحل سرخرود به تنهایی نمی توانست عامل مرگ سرنشین آن شود. چرا که در نهایت ممکن بود به فرود او منجر شود. اما بی توجهی به وجود موانع پروازی در اطراف محل پرواز سبب شد که سرنشین دقیقا با ساختمان برخورد کند و جانش را از دست بدهد. در حادثه 16 خرداد نیز رعایت نکردن همین موضوع و بی توجهی به در نظر گرفتن فاصله محل پرواز با محل حضور جمعیت 11 نفر را روانه بیمارستان کرد.

 تکرار این حوادث در چند سال اخیر و همچنین سقوط پاراگلایدر در دو نقطه از استان به فاصله 9 روز هشداری برای مسئولان است تا با جدیت و دقت لازم برای کنترل ایمنی این تفریح ها از همین حالا برنامه ریزی کنند.