دل ناگروني
نگرانى هاى محيط زيست از آزاد راه تهران ـ شمال
در حالى كه پروژه آزادراه «تهران- شمال» با گذشت ۱۰ سال از آغاز اجراى آن تنها ۵/۷ درصد پيشرفت فيزيكى داشته است، اما تخريب ها، ورود آلودگى ها، تخليه نخاله ها و ... موجب نگرانى مسئولان محيط زيست شده است، به شكلى كه باوجود اعتراض هاى انجام شده در اين زمينه مسئولان آزادراه اقدامى در اين خصوص انجام نداده اند.
اين در حالى است كه به گفته مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست، مجوز ساخت آزاد راه «تهران- شمال» مشروط به انجام نظارت و بازرسى و ارائه طرح مديريت زيست محيطى در فاز بهره بردارى و ساخت و ساز بوده است كه با وجود اخطاريه هاى مكرر صادر شده، مسئولان پروژه هنوز اقدامى در خصوص ارائه طرح مديريت زيست محيطى انجام نداده اند.
تنها يك منطقه آزادراه تهران- شمال داراى طرح مديريت زيست محيطى است
حسن اصيليان، معاون محيط انسانى سازمان حفاظت محيط زيست آغاز پروژه آزادراه «تهران- شمال» را از سال ۱۳۷۵ و پيشرفت فيزيكى آن را ۵/۷ درصد مى داند و مى گويد: علت كندى اجراى اين پروژه نبود اعتبار بوده كه اخيراً دولت مصوبه اى داشته كه ۵۰ درصد اعتبار اين پروژه توسط سرمايه گذار داخل و ۵۰ درصد به صورت فاينانس تأمين شود.
وى در خصوص مسير اين پروژه مى گويد: آزادراه «تهران- شمال» به ۴ منطقه شمال منطقه «كن تا دوآب»، «دوآب تا پل زنگوله»، «پل زنگوله تا پل زغال» و «پل زغال تا چالوس» تقسيم بندى شده است.
معاونت محيط انسانى سازمان حفاظت محيط زيست مى گويد: منطقه يك به مناقصه گذاشته شده و كنسرسيوم چينى برنده مناقصه شده است. بزرگترين تونل اين منطقه تونل «تالون» است كه ۵ كيلومتر طول دارد و ۳ هزار متر آن توسط مجريان حفارى شده و ۲ هزار متر نيز قرار است توسط چينى ها حفارى شود.
منطقه «دو آب تا پل زنگوله» نيز به مناقصه گذاشته شده است، در منطقه پل زغال تا چالوس بيشترين كار اجرايى در آن انجام شده و از لحاظ درصد پيشرفت جلوتر از ساير مناطق است.
اصيليان درباره مشكلات زيست محيطى پروژه آزادراه «تهران- شمال» مى گويد متأسفانه با وجود اخطاريه هاى مكرر صادر شده مسئولان پروژه اقدامى براى ارائه طرح مديريت زيست محيطى انجام نداده اند. قبلاً كميته اى تحت عنوان كميته اجرايى در پروژه آزاد «تهران- شمال» وجود داشت.
وى مى افزايد: «اين كميته متشكل از نمايندگان وزارت راه، طرف مشاركت كننده، مديران دفاتر محيط زيست، نمايندگان تشكل هاى زيست محيطى و مجريان آزاد راه بود و وظيفه آن تصميم گيرى در خصوص مشكلات زيست محيطى آزاد راه و پيگيرى آنها بود. اين كميته تنها يك بار در اواخر سال ۱۳۸۴ با درخواست محيط زيست تشكيل شد و براساس صورتجلسه تنظيمى مسئولان پروژه ملزم شدند طرح مديريت زيست محيطى هر ۴ منطقه آزادراه را ارائه كنند كه مسئولان تنها براى منطقه كن تا دو آب اين طرح را ارائه كردند و براى ساير مناطق، طرحى به سازمان حفاظت محيط زيست ارائه نشده است.
براساس همين صورتجلسه آغاز عمليات اجرايى آزادراه «تهران- شمال» در ساير مناطق مشروط به ارائه طرح مديريت زيست محيطى شده است، متأسفانه مسئولان اين پروژه نه تنها اقدامى در اين خصوص انجام نداده اند، بلكه باوجود اختاريه هاى مكرر محيط زيست نخاله هاى عمليات خود را در مراتع مردم تخليه كرده اند كه اين امر سبب اعتراض اهالى محل شده است.»
عمليات عمرانى آزادراه «تهران- شمال» موجب تغيير مسير بخشهايى از رودخانه حفاظت شده چالوس شده است. اصيليان در اين باره مى گويد: پساب حاصل از سيستم هاى سردكننده و دستگاه حفارى و فاضلاب ها در منطقه ۳ به رودخانه مجاور كه يكى از سرشاخه هاى رودخانه چالوس است ريخته مى شود.
همچنين علاوه بر طرح مديريت زيست محيطى بايد طرح نظارت و بازرسى بر روند ملاحظات زيست محيطى اين پروژه نيز به سازمان ارائه شود. اما مسئولان پروژه آزادراه در اين باره مى گويند: «طرح نظارت و بازرسى بر روند ملاحظات زيست محيطى براى يكى از فازهاى اين پروژه در حال انجام است كه تاكنون گزارش آن ارائه نشده است.»
مجرى پروژه آزادراه بخشى از خاك هاى مازاد حفارى اين منطقه را در فاصله ۶۰۰ مترى بالادست روستاى دونا و در مسيرى منتهى به رودخانه دونا تخليه مى كند و اين امر غير قابل توجيه است.
مجوز ساخت آزادراه «تهران- شمال» مشروط به انجام نظارت و بازرسى و ارائه طرح مديريت زيست محيطى در فاز بهره بردارى وساخت و ساز بوده است و در صورت عدم رعايت اين مسائل ادامه عمليات مى تواند صدمات جبران ناپذيرى به محيط زيست وارد كند، چرا كه ۹۴/۳ درصد از پروژه هنوز باقى مانده و اين همه مشكل تنها در۵/7 درصد پيشرفت پروژه رخ داده است.
در صورت ادامه اين روند و عدم رعايت تمام شروط و تمكين مسئولان پروژه مجوز فعاليت آنها لغو و پروژه تا تعيين تكليف متوقف خواهد شد.»
۳۹۵ هزار هكتار را با ۲۲ نيرو و ۳ خودرو حفاظت مى كنيم
مهندس كياكجورى، رئيس اداره محيط زيست چالوس نيز درباره مشكلات ساخت تونل آزادراه «تهران- شمال» مى گويد: «مشكل نخاله و آب خنك كننده شست وشوى دستگاه حفار مهمترين مشكل زيست محيطى است. متأسفانه طرح مديريت زيست محيطى اين بخش ارائه نشده و از سوى ديگر مسئولان آزادراه نخاله هاى ناشى از مسير را در گردنه ترك پشم و در مراتع مردم تخليه كرده اند كه اين امر موجب از بين رفتن حالت طبيعى منطقه شده است.
طول كلى تونل هاى دو قلو ۶ هزار و ۳۰۰ متر است كه از اين ميزان ۳ هزار متر مربوط به استان مازندران است و هم اكنون ساخت ۳ هزار و ۱۴۸ متر از تونل بايپاس از سمت مازندران و ۳۱۰ متر از سمت تهران به پايان رسيده است.
به گفته كياكجورى دبى خروجى آب سرمته تونل كه حدود ۴۰ تا ۸۰ ليتر بر ثانيه است، وارد يكى از سرشاخه هاى رودخانه «چالوس» مى شود.
رئيس اداره محيط زيست چالوس به كمبود نيرو براى حفاظت اشاره مى كند و مى گويد: براى كل مناطق كلاردشت، جلگه اى، كندوان و كجور كه در مجموع ۳۹۵ هزار هكتار وسعت دارند تنها ۲۲ نيرو و ۳ خودرو داريم.
درختان قطع شده بايد احيا شود
همچنين مسئولان پروژه آزادراه تهران- شمال بايد به جاى درختان قطع شده جايگزين در نظر بگيرند.
خلاق ميرنيا قائم مقام سازمان حفاظت محيط زيست در اين باره مى گويد: «براساس مصوبه هيأت دولت مقرر شده است ميزان تخريب و خسارت هاى وارد شده از سوى آزادراه تهران- شمال، توسط سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزدارى كشور مشخص شود و نحوه احياى آن نيز ارائه خواهد شد و شركت ساخت و بهره بردارى آزادراه تهران- شمال هم موظف است ظرف ۶ ماه نسبت به اجراى آن اقدام كند.
شركت آزادراه «تهران- شمال» مكلف شده است تا ارزيابى زيست محيطى طرح را تحت نظر سازمان حفاظت محيط زيست همچنان به انجام برساند. همچنين ايجاد هرگونه شهرك مسكونى نيز توسط شركت آزاد راه بايد به تصويب شوراى عالى شهر سازى و معمارى ايران برسد.»
قائم مقام سازمان حفاظت محيط زيست درباره واگذارى زمين به شركت آزادراه «تهران-شمال» مى گويد: بايد واگذارى اراضى به گونه اى صورت پذيرد كه جنگل دست كاشت و طبيعى، جزو اراضى واگذار شده قرار نگيرد و در اين مورد سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزدارى كشور موظف شده است جنگل هاى دست كاشت و طبيعى واگذار شده به شركت ساخت و بهره بردارى آزاد راه «تهران- شمال» را شناسايى و اعلام كند و شركت ياد شده نيز موظف است ظرف ۳ ماه پس از اعلام سازمان ياد شده نسبت به استرداد اراضى واگذار شده و اقاله اسناد مالكيت صادره اقدام كند.
براى تعيين تكليف موارد اختلافى و اخذ گزارش از نحوه اجراى موارد ياد شده، نيز مقرر شد كارگروه داورى مركب از وزيران مسكن و شهرسازى، راه وترابرى، جهاد كشاورزى و دادگسترى، رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست و مديرعامل شركت ساخت و بهره بردارى آزادراه «تهران- شمال» تشكيل شود.(iran-newspaper)
گزارش کنگره زبان‌شناسی اوراسیا 
نخستین نمایش فیلم مستند کارگردان مازندرانی در سینما حقیقت؛ 
دربارۀ استاد «فردوس مجیبی» 
نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه مطرح کرد: 
