مازندنومه: کتاب «تاریخ اجتماعی معاصر مازندران و قائمشهر» تالیف طیار یزدان پناه لموکی –پژوهشگر برجسته تاریخ مازندران-در نخستین روزهای آبان ماه 1402  به بازار نشر عرضه شد.

این کتاب که 384 صفحه دارد، توسط نشر پژواک فرزان روز در 400 نسخه منتشر شده است.

کتاب حاضر مقدمه مفصل 57 صفحه ای دارد و در ادامه، تاریخ مازندران، قائمشهر و بهشهر بین سالهای 1264 تا 1357 بررسی و کاوش شده است.

جنبش های دهقانی(واقعه قلعه شیخ طبرسی)، تاثیر انقلاب مشروطیت در تاریخ قائمشهر، فئودالیسم و مناسبات ارضی در قائمشهر، پیدایی سلسله پهلوی و تاثیر آن در تاریخ قائمشهر، جنبش های بین سالهای 1320 تا 1332 و کودتای سال 1332 و سالهای پس از آن، به اضافه فعالیتهای سیاسی احزاب در آن سال‌ها، مهم ترین سرفصلهای این کتاب هستند. در پایان کتاب نیز ده‌ها عکس و سند چاپ شده است.

طیار یزدان پناه لموکی در یادداشتی به معرفی جامع تر کتاب «تاریخ اجتماعی معاصر مازندران و قائمشهر» پرداخته:

تاریخ حضور انسان در شهر ما بر اساس یافته های باستان شناختی از غار لی بن سواد کوه ، به دهها هزار سال پیش بر می گردد. گذر از غار نشینی، به روستا نشینی و به ویژ آغاز شهر نشینی در دوره مفرغ که به تقریب هم زمان با دیگر نقاط این استان، فلات ایران، چین، آسیای مرکزی، قفقاز و خاورمیانه است، بیانگر کهن بودن شهر ما در تاریخ است .

وجود این شهر در تاریخ اساطیری ایران بنا به گزارش ابن اسفندیار در تاریخ طبرستان ،با خیزش فریدون افسانه ای از منطقه لپور سواد کوه، علیه ضحاک که با پرچم کاوه آهنگر به اهتزاز در آمد. همراه شد

  تداوم زندگی اجتماعی مردم  ما پس از دوره شهرنشینی به این سو، چه به لحاظ نامگانی از کوچ اقوام به این شهر و چه از طریق کاوش های باستان شناختی پس از اوائل هزاره اول پیش از میلاد و نیزدر دوره های امپراتوری های  مادها ، هخامنیشیان ، سلوکیان ، اشکانیان و ساسانیان  به عنوان یکی از مراکز تجمع قابل توجه استانی محسوب می شود . که در این کتاب آمده است

بعد از حمله اعراب به ایران  شهر ما در کنار دیگر شهرهای استان از جمله کانون های رویارویی با سرداران و سپاهیان خلفای اموی وعباسی بود . شاخص ترین سرداران این دوران ، ونداد هرمز و مازیار ابن قارن هستند که در کتاب به طور مبسوط به آن هاتوجه گردید .

اگر نام باستانی شهرمان در کتیبه ها ، لوح ها و یا در سفرنامه های تاریخی دوره باستان نیامد. منتها در نخستین سده های اسلامی در این محدوده ارضی، بنا به روایت ابن اسفندیار، از توجی شهر سخن رفته است . که در کتاب حدود العالم آن را شهری آبادان و قدیمی ترین شهر تبرستان دانسته اند که بزرگان ادب آن بلند آوازه بودند.

از این شهر پس از قرن هشتم هجری نامی برده نشده به ویژه در زمان صفویان که شهر ما در مسیر جاده شاهی قرار گرفت  که از اصفهان به فرح آباد و بعد به بهشهرمنتهی می شد. به ویژه در سفر نامه پیترودلاواله سیاح ایتالیایی که از این مسیر به دیدار شاه عباس صفوی رفته بود، نشانی نیست. با این تاکید که ازاواخر دوره ساسانیان تا عصر صفویان از جمله مناطق امیر نشین مازندران بود .

نکته قابل توجه دراین دوره آن است که رونق ساخت و ساز به گونه ای شد که از شهر ما تا ساری و بعد تا فرح آباد به لحاظ ساخت خانه به هم متصل گردید

  اگر دوره تاریخی پس از صفویان به ویژه دوره قاجاریه را بنا به  تحولات اجتماعی – اقتصادی عصری نو در نظر بگیریم ، شهر ما از جمله کانون های ضد مناسبات زمینداریست که پیش از انقلاب مشروطیت کلید خورد . البته حضور نه چندان پررنگی هم در انقلاب مشروطیت داشتیم . از جمله شاخصه های این دوران زمین خواری بسیار گستر ده با سند سازی های سنتی ست.

پس از این دوران، یعنی شکل گیری شهری نو و وارد شدن بازرگانان به عنوان زمینداران تازه نفس که از اواخر دوره قاجار رو آمدند همراه با رشد صعنت ، احداث راه آهن ، حضور مهاجران  ترکیب شهر را عوض کرد .

 پس از جنگ جهانی دوم شهرما از جمله کانون های ترقی خواهی در سطح کشور گردید که پس از کودتای سال 32 تقربیا به خاموشی گرائید هر چند از سال های 1348 به بعد تک ستاره هایی درخشیدند منتها  در سال54 جهشی عظیم یافت و شهر یک پارچه وارد انقلاب 1357 شد . تمام رئوس مطالب آمده، در این کتاب آمده است .