مازندنومه، کلثوم فلاحی: یک داستان‌نویس شامگاه شنبه در مراسم رونمایی و نقد کتاب«دیو محله» اثر «مجتبی موسوی کیادهی» در کتابفروشی فرهنگان، در معیار سنجش داستان خوب، گفت: مهمترین کاری که داستان خوب برای مخاطب انجام می‌دهد این است که جهانی را می‌سازد و آنقدر این جهان را زنده می‌سازد که مخاطب را از جهان خود جدا کرده و به جهان داستان می‌برد.

مسعود بربر اظهار کرد: مهمترین کاری که داستان می‌کند این است جهانی برای زیستن به ما می‌دهد و دیومحله این جهان را به مخاطب عرضه کرده است.
وی افزود: دومین کاری که داستان می‌کند این است که به خواننده این بخت را می‌دهد تجربه‌ای را که دیگری از سر گذرانده، مخاطب در نزدیک‌ترین حالت ممکن از سر بگذراند بدون اینکه در آن فضای واقعی قرار گیرد.

این نویسنده با بیان اینکه داستان، انتقال تجربه را از هر بستر رسانه‌ای دیگری بهتر انجام می‌دهد، گفت: داستان خوب، تجربه زیسته مخاطب را با تجربه زیسته نقش‌های داستان غنی‌تر می‌کند.

نویسنده کتاب «اینجا خانه امن من است» تصریح کرد: بارزترین ویژگی کتاب دیو محله، جهان آن است، جهانی که جلگه مازندران  و زمان آن مشخص نیست شاید صد سال قبل باشد، در جهان صد سال قبل، واقعیت آن گونه که ما باور داریم و درک می‌کنیم و آنچه روستایی مازندرانی که درک و باور داشته متفاوت بوده است.

بربر ادامه داد: روستاهای مازندران در حدود صد سال قبل با جهان زیبایی که دارد از زیبایی تا ترس‌های طبیعت مملو از تصاویر است.

نهایت قدرت شخصیت‌پردازی در دیو محله

وی با بیان اینکه در دیو محله، نهایت قدرت شخصیت‌پردازی در داستان را شاهد هستیم، خاطرنشان کرد: داستان در شروع باید ما را جذب کند، داستان‌ها یا در زبان ادایی هستند یا داستان‌هایی که شخصیت خوب دارند اما به زبان توجه ندارند اما این کتاب زبان بسیار خوب و تاثیرگذاری هم دارد.

این پژوهشگر ادبی اظهار کرد: برای من که با هیچ کدام از اصطلاحات مازندرانی آشنا نیستم با اینکه بلد نبودن زبان، در خوانش متن، دست‌انداز ایجاد می‌کند باز  هم در خواندن کتاب جذاییت ایجاد می‌کرد.

وی افزود: اغلب کسانی که به زبان محلی می‌نویسند صرف زبان محلی نوشتن را کافی می‌دانند در حالی که اینگونه نیست، زبان کیادهی در دیو محله، در حد ادیب فارسی زبان است که گاهی زبان شاعرانه می‌شود.

بربر با بیان اینکه ویژگی جذاب داستان، فرم آن است، گفت: به لحاظ فرمی یک سری فرم‌های رایج داریم حتی در ادبیات کهن چندین فرم بسیار مهم است که به ادبیات دنیا راه یافته و برخی در کلاس‌های داستان‌نویسی دنیا تدریس می‌شود.

وی با اشاره به اینکه فضا و فرم دیومحله شبیه به کلیله و دمنه است، تصریح کرد: دیومحله به نوعی عجایب‌نامه است، این کتاب به مخاطب فرصتی برای فکر کردن به جهان‌های همسایه و موازی می‌دهد.

کتابی با صدای قورباغه و جیرجیرک

نویسنده کتاب دیو محله در این نشست گفت: کتاب «قصابی بلوچی» را تمام و با ناشر قرارداد امضا کرده بودم در قصابی بلوچی شخصیتی به نام خمپاره ۱۲۰ داریم در قسمتی از داستان این شخصیت به دست شخصیت قهرمان داستان، شکست داده می‌شود اما او را نمی‌کشند.

مجتبی موسوی کیادهی با بیان اینکه ۱۰ سال زمانی می‌گذرد و نمی‌دانیم چه بر سر خمپاره 120 آمده تا اینکه شخصیت اصلی داستان را سر بریده‌اند و در شهر می‌چرخوانند  و خمپاره بلوچی در این قسمت از داستان دوباره به داستان برمی‎‌گردد، اظهار کرد: قبل از نوشتن دیو محله، در نظر داشتم درباره خمپاره ۱۲۰ بنویسم، داستانی در میان سه رویا و شرح دهم که در آن مدت چه اتفاقی برای او افتاده است.

نویسنده کتاب دیو محله با اشاره به اینکه انتخاب یک ایده مسئله بسیار مهمی است، افزود: به من پیشنهاد دادند این کار را نکنم چون شبیه کتاب اولم می‌شود، تصمیم بر این شد کتابی بنویسم که شبیه محل زندگی خودم باشد و بر همین اساس، در میان منابع و اساطیر مازندرانی جست و جو کردم.

وی گفت: آنچه بعدها در مطالعات اتفاق افتاد با نوشته‌های کولاییان از نویسندگان مازندرانی آشنا شدم و بی‌نهایت راهنمایی کرد و باعث شد بافتار تاریخ عامه را بیشتر درک کنم و ایده دیو محله به این شکل اتفاق افتاد.

موسوی تصریح کرد: می‌خواستم اثری بنویسم در فصل بهار در دشت‌ها صدای قورباغه و در تابستان صدای جیرجیرک شنیده شود.

وی درباره استفاده از زبان مازندرانی در کتاب دیو محله، ادامه داد: ۲۴۸ واژه مازندرانی در این کتاب استفاده شده است، معنای واژه‌ها در زبان‌های مختلف، جهان بخصوص خود را دارد، در زبان مازندرانی واژگان، معادل بیشتری دارند و این کلمات برای این استفاده شده که معنای واژه را به درستی منتقل کند.

این نویسنده خاطرنشان کرد: دلیل دیگر استفاده از واژگان مازندرانی، بافتار بود، واژه‌ها بافتار بوم و فضا را ایجاد می‌کند، بعضی واژه‌ها در خود طنزی دارند که در فارسی درک نمی‌شود اما در مازندرانی قابل درک است، بخشی از کتاب هم به این شکل است که وجوه کمدی دارد.

وی با بیان اینکه چهار معیار هماهنگی، پیچیدگی، احساس‌برانگیزی و نوآوری برای ارزیابی یک اثر مدنظر قرار می‌دهند، اظهار کرد: در دیو محله تلاشم این بود در آنچه روایت‌های ثانویه است اندک بداعت‌هایی ایجاد کنم، روایت دیومحله گاهی نزدیک به روایت‌های متوالی و متاثر از ادبیات ایرانی است.

موسوی یادآور شد: «بوم‌دان» واژه‌ای است که از تاریخ مرعشی گرفته شده و عنوان اثر بعدی‌ام خواهد بود.

مدیر موسسه اوسان دراین مراسم گفت: نشست‌های این‌چنینی در شهرستان‌ها برای ما امیدوار کننده است.

آرش نعمتی اظهار کرد: نخستین ویژگی دیومحله، استفاده از واژگان بومی است، نویسندگان بسیاری درباره ادبیات اقلیمی می‌نویسند و از گویش اقلیمی استفاده می‌کنند اما اگر این واژگان را از اثر آنها حذف کنیم اتفاقی نمی‌افتد.

وی گفت: اگر اصطلاحات اقلیمی مازندران را از این کتاب بگیریم کاملا فرو می‌ریزد و این مسئله درخشانی است.