اين روزها علي‌اكبر ناطق‌نوري، روحاني بلندپايه اصولگرا، در انديشه هدايت انتخابات رياست‌جمهوري به سوي يك فرد معتدل، براي تشكيل «دولت ملي» است.

او در نظر دارد كه با جمعي از اصولگرايان اصيل و اصلاح‌طلبان معتدل، لويي جرگه‌اي تشكيل دهد تا از آن طريق انتخابات رياست‌جمهوري سال آينده را مديريت و آن را از وضعيت فعلي كه يك جريان تندرو آن را به دست گرفته، خارج كند. اين چنين است كه ناطق‌نوري در تماس و ديدار با اكبر هاشمي‌رفسنجاني، سيدمحمد خاتمي و مهدي كروبي از راز دل خود پرده برداشته و دريافته كه آنان نيز نگران سرنوشت و آينده كشور هستند و حاضرند جبهه نجات ملي تشكيل دهند.

 از قرار معلوم در ايام تعطيلات عيدنوروز، خاتمي و ناطق‌نوري، هر دو به يك سفر مشترك مي‌روند. براي اولين بار ناطق‌نوري با سيدمحمد خاتمي مفصل سخن مي‌گويد.

 هر دو روحاني از وضعيت موجود و رويه دولت در امور اقتصادي و اجتماعي و سياسي گله و انتقاد مي‌كنند. ناطق‌نوري در همان ديدار پيشنهاد خود را ارايه و درمي‌يابد كه خاتمي نيز همراه دغدغه‌هاي اوست. بعد از اين ديدار بود كه با هاشمي‌رفسنجاني رئيس مجلس خبرگان سخن گفته مي‌شود و پس از آن نيز با مهدي كروبي دبيركل حزب اعتماد ملي.گويا ناطق‌نوري، اين سخن خود را نيز با خردمندان جناح راست مانند محمدرضا مهدوي‌كني، محمد يزدي و جمعي از مدرسين و اعضاي روحانيت مبارز نيز در ميان گذاشته است.

****

 بدين‌ترتيب رقابت‌هاي تاريخي و انتخاباتي كه تا پيش از اين در دوگانه چپ – راست يا اصلاح‌طلب و اصولگرا در ميدان انتخابات خود را به رخ مي‌كشيد، به طرز معناداري در حال تغيير است. البته شروع اين تغيير از سال 84 و پس از رياست‌جمهوري محمود احمدي‌نژاد آغاز شد.

 احمدي‌نژاد اگرچه از دل جريان اصولگرايي بيرون آمد، امّا مديريت او باعث انتقادات بسياري در ميان اصولگرايان و اصلاح‌طلبان شد. همين موضوع رقباي ديرين را به يكديگر نزديك‌تر كرد و آنها دريافتند كه مي‌توانند بر وجوه مشترك و منافع ملي پاي سخن يكديگر بنشينند.

 اين در حالي است كه حسين شريعتمداري چند روز پيش در سرمقاله خود در روزنامه كيهان طي واكنشي تند و عتاب آلود، به صراحت يادآور شد آنان كه با اصلاح‌طلبان بنشينند و ائتلاف تشكيل دهند، از دايره اصولگرايي خارج شده‌اند.بدين‌ترتيب پيش‌بيني اينكه اختلافات راست‌دولتي با اصولگرايان اصيل آغاز و منتهي به خروج اصولگرايان از دايره راست دولتي شود، چندان دور از ذهن نيست.

 * * *

علي‌اكبر ناطق‌نوري در سال‌هاي اخير با ارتقاي نقش خود از يك فعال ارشد سياسي به يك «دولت ساز»، توانسته است تأثير مهمي بر جريانات سياسي كشور داشته باشد. اگر او نتوانست در سال 84 شوراي هماهنگي نيروهاي انقلاب را آنطور كه شايسته و بايسته بود ، هدايت و آن را به چتري براي تمام اصولگرايان تبديل كند تا كساني مانند محمدباقر قاليباف، محمود احمدي‌نژاد، احمد توكلي بر نظر اين شورا احترام بگذارند و به كانديداتوري علي لاريجاني تن دهند، اما پس از آن توانست، با بازسازي اصولگرايان، مجدداً توان «دولت‌سازي» خود را به رخ مخالفان تندرويش كه در ميان اصولگرايان نشسته‌اند، بكشد.

 اول بار او در انتخابات مجلس خبرگان و پس از آن انتخاب رئيس مجلس خبرگان نقش‌آفريني كرد. ناطق‌نوري هيچ‌گاه در خصوص اين‌كه چه كسي رئيس مجلس خبرگان باشد، سخن نگفت، امّا كم نيستند كه در گعده با او، دريافتند يكي دو شب قبل از اين‌كه انتخابات هيات رئيسه خبرگان آغاز شود، او دريافته بود كه يك جريان تندرو با هدف تخريب هاشمي‌رفسنجاني، درصدد است كه مانع رياست او بر مجلس خبرگان شود و نامزد خود را به اين مقام برساند.

 پس بي‌دليل نبود كه ناطق‌نوري با شيخ حسن روحاني تماس بگيرد، او را در جريان ماوقع بگذارد و خود نيز ديگر روحانيون خبرگان را بسيج كند تا به رغم برخي دلخوري ها و گلايه ها در حمايت از هاشمي‌رفسنجاني برخيزند و او را براي اين سمت انتخاب كنند. مديريت او در اين ماجرا اگر بر هر كس پنهان ماند، بر اكبر هاشمي رفسنجاني پنهان نماند. او تنها كسي بود كه دريافت، رفيق ديرين در وانفسايي كه دوستان به مخالف و منتقد تبديل مي‌شوند، به ياري‌اش آمده است.

 * * *

ديگر بار ناطق‌نوري تصميم گرفت انتخاب هيات‌رئيسه مجلس هشتم را مديريت كند. پنهان نيست كه او به علي لاريجاني علاقمند است و اگر نتوانست حق دوستي را در انتخابات سال 84 ادا كند، امسال در انتخاب هيات‌رييسه مجلس وارد عمل شد. گفته مي‌شد كه او با اغلب نمايندگان اكثريت و اقليت مجلس مذاكره كرد، فضاي موجود كشور را براي آنها تشريح و انتخاب هيات رييسه را ترسيم كرد.

 از دل آن مذاكرات، رياست علي لاريجاني بر مجلس هشتم بيرون آمد و ناطق‌نوري توانست بار ديگر رقابت را به رفاقت تبديل كند. اين‌چنين بود كه جريان اصولگرا كه «راست دولتي» بر آن سوار شده بود، بار ديگر هويت يافت و ساماندهي خود را مديون ناطق‌نوري شد.

* * *

اكنون او در تكاپوي آن است كه از منظر اصولگرايي، به ايفاي نقش در سطح ملي بپردازد تا در كنار اصلاح‌طلبان و با مركزيت اصولگرايان معتدل يك دولت ملي تشكيل دهد. آنچه كه تاكنون مشخص شده، ضمن گفت‌وگوها و رايزني‌ها تاكيد بر اين است كه بايد نه‌تنها احزاب معتدل، بلكه اشخاص نيز در لويي‌جرگه ناطق‌ نقش‌آفرين باشند.

شايد از همين منظر است كه چه بسا جامعه مدرسين، روحانيت مبارز و اصولگرايان معتدل در كنار مجمع روحانيون مبارز و حزب كارگزاران سازندگي بنشينند تا همراه با شخصيت‌هايي مانند سيدمحمد خاتمي، مهدي كروبي، اكبر هاشمي‌رفسنجاني، محمد يزدي، محمدرضا مهدوي‌كني و محمد موسوي‌خوئيني‌ها، به كانديداي جامع الاطرافي برسند كه بتوانند بر نام چهره جامع الشرايطي كه تامين كننده اهداف مهم نظام باشد و آرامش را به كشور برگرداند ، توافق كنند. بي‌شك، بنابر گمانه‌زني‌ها كانديداي موردنظر از جبهه اصولگرايان بيرون مي‌آيد. گرچه در مجموعه اصلاح‌طلبان نام سيدمحمد خاتمي به عنوان گزينه‌اي كه مي‌تواند آراي قابل توجهي را كسب كند، مطرح است.

 بنابرآنچه يكي از اعضاي حزب كارگزاران بيان كرد، براي اصلاح‌طلبان آنچه بيش از همه اهميت دارد روشن شدن وضعيت سيدمحمد خاتمي است. آنها تاكيد و اصرار دارند كه او در اين انتخابات حاضر شود. ضمن آنكه مطمئن هستند اصولگرايان شاخص مانند ناطق‌نوري نيز خاتمي را بر احمدي‌نژاد ترجيح مي‌دهند. اما اگر او در رقابت‌هاي انتخابات رياست جمهوري حاضر نشود و اصلاح‌طلبان بر نام يك كانديدا به اجماع نرسند، مشاركت در لويي‌جرگه ناطق‌نوري شرط عقل خواهد بود تا به اتفاق و در كنار او رييس‌جمهور ملي را براي خروج از وضعيت بحران، انتخاب كنند.

به همين دليل بيش و پيش از آن كه نام كانديداي نهايي مشخص شود، تركيب كابينه او مطرح است. كابينه‌اي كه تركيبي از نيروهاي ملي باشد. ظاهر امر بيانگر آن است كه بسياري از اشخاص رده اول كشور، به خصوص روحانيون بلندپايه، از طرح او حمايت كرده و يادآور شده‌اند كه به او در تشكيل اين لويي‌جرگه كمك خواهند كرد.

 * * *

اكنون علي‌اکبر ناطق نوري، پيرمرد 65 ساله مازندراني، كه همچون بسياري از روحانيون در شبکه‌اي از ارتباطات خانوادگي روحانيت قرار دارد، شايد درصدد عملياتي كردن طرح خود باشد.

ناطق نوري، داماد آقاي رسولي‌محلاتي، مسوول دفتر امام خميني است. برادران علي‌اکبر ناطق‌نوري، عباسعلي که نماينده نور بود، در انفجار هفتم تير ‌شهيد شد و برادر ديگرش، احمد ناطق‌نوري جزو معدود نمايندگان مجلس است که هفت دوره نماينده مجلس از نور و محمودآباد بوده است. علي‌اکبر ناطق نوري نيز پنج دوره نماينده مجلس و دو دوره رياست مجالس چهارم و پنجم را عهده‌دار بود.

 ***

علي‌اکبر ناطق نوري که نماينده مجلس بود، همزمان به عنوان يکي از روحانيون وفادار به امام خميني مامور ايجاد نهادي شد که در سال‌هاي اول انقلاب نقش مهمي‌در مسائل اقتصادي کشور داشت.

وي نماينده امام در جهاد سازندگي و رئيس اين نهاد انقلابي بود، اگرچه باجناق او يعني عباس آخوندي و دوست قديمي‌اش، احمد پورنجاتي يکي به عنوان قائم مقام و ديگري به عنوان مسوول واحد پزشکي جهاد، به اداره اين نهاد مي‌کردند. اين دوران ديري نپاييد و از اوايل سال 1361 ناطق‌نوري وزير کشور شد.

وي وزارت کشور را که جز مدتي کوتاه دست غير روحانيون نبود، از آيت‌الله مهدوي‌کني تحويل گرفت و از نيروهاي معتمد خود، مانند پورنجاتي و عباس آخوندي در آن وزارتخانه استفاده كرد. برخي از سياستمداران داخلي دوران مديريت او بر وزارت كشور را از ادوار موفق اداره آن نهاد مهم سياسي امنيتي در طول سه دهه گذشته مي دانند.

 او همچنين تلاش کرد با شبکه دانشجويان انقلابي دفتر تحکيم وحدت ارتباط برقرار كند و گروهي از آنان را به اين وزارتخانه بکشاند، نام‌هايي مانند حميدرضا جلايي‌پور، غلامحسين کرباسچي، ابراهيم نبوي،محمد فروزنده ، حسين مرعشي ، اكبر تركان ، اكبر رحماني ، شهيد عطايي و بسياري ديگر از نام‌هايي است که بعدها در وقايع سياسي کشور، نقش‌آفرين شدند .

 ورود ناطق نوري به وزارت کشور، به فاصله کمي ‌از بحران سياسي 1360 صورت گرفت. وي پس از پنج سال وزارت، سرانجام در جبهه‌بندي چپ‌هاي دولت که پشتيبان ميرحسين موسوي نخست‌وزير بودند، مانند بهزاد نبوي و خاتمي‌و اکثر وزراي غيرسياسي و راست‌هايي مانند دکتر ولايتي و پرورش و ديگران، جانب راست‌ها را گرفت. ناطق نوري پس از بيرون آمدن از وزارت کشور به همان جاي هميشگي خود بازگشت، وي از تهران به عنوان نماينده انتخاب شد و در مجلس باقي ماند.

 در مجالس چهارم و پنجم رئيس مجلس بود. همزمان با همين موارد وي از 17 دي ماه سال 1368 تا كنون در جايگاه مسوول دفتر بازرسي مقام رهبري قرار دارد.