چندی پیش پیامکی به دستم رسید که در آن به نکته جالبی برخورد کردم.مطلب در مورد آماری بود که ریيس اداره تعاون نوشهر در جمع تعدادی از خبرنگاران نوشهری عنوان کرده بود.

 در پیامک دریافتی این نوشته را خواندم "رییس تعاون نوشهر: از 588 تعاونی این شهرستان تنها 100 تعاونی فعال هستند!"

 برای اینکه در جریان دغدغه های ذهنی ام قرار بگیرم به منابع موثقی مانند نشریات و خبرگزاری ها رجوع کردم.خبرگزاری فارس در تاریخ 15 شهریور ماه از قول ریيس اداره تعاون نوشهر تیتر زد که " يك ششم تعاوني‌هاي نوشهر فعال هستند! " یعنی اینکه پنج ششم دیگر راکد یا غیر فعال هستند.

 در سایت روزنامه آفرینش در تاریخ شانزدهم شهریور ماه خبری درج شده بود که اتفاقا حاکی از این موضوع بود که مدير کل تعاون استان مازندران از افتتاح 45 شرکت تعاوني در هفته تعاون امسال در استان خبر داد و در ادامه طی سخنانی اشاره داشت که استان مازندران در بخش دارا بودن تعداد شرکت هاي تعاوني در کشور بعد از تهران رتبه دوم را دارد.

 این سوال برایم به وجود آمد که آیا در این آمارها غیرفعال ها نیز محاسبه شده اند؟ آمارها و رتبه بندی های استانی یا کشوری بر اساس آمارهای کل است یا غیر فعال ها در آمارها لحاظ می شود؟

 مدیرکل محترم تعاون استان در این گفتگو اظهار داشت: 8 هزار تعاوني فعال و 4 هزار و 319 تعاوني در دست اجرا در مازندران وجود دارد و ادامه داد ميزان اشتغالي که اين تعاوني ها ايجاد مي کنند ،50 هزار و 244 نفر است.

 هرچقدر این مصاحبه ها و صحبتها بیشتر خوانده می شود آمارها برای مان جالب تر می شود و این سوال ایجاد می شود که آیا تاسیس هر شرکت تعاونی به منزله اشتغال زایی است و اگر این تعداد در دست اجرا 50 هزار و 244 نفر اشتغال زایی دارد، آن تعدادی که به قول آمارهای شما غیر فعال هستند چه تعدادی نیروی انسانی بیکار را دوباره به بدنه جامعه فرستاده اند؟

 یاد بنده خدایی افتادم که با افتخار می گفت: 100 درخت پر بار درخت دارم که بیش از ده تن بار می دهد و دیگری پرسید چرا از آن 150 درختی که به خاطر آفت زدگی و نبود رسیدگی قطع شد، چیزی نمی گویی و در جواب شنیدیم که این 100 تا را عشق است!

  مدير کل تعاون مازندران در خصوص تعاوني هاي راکد مازندران بیان داشت: 2098 تعاوني غير فعال نيز در مازندران وجود دارد و با توجه به اينکه تعاوني ها داراي يک شخصيت مستقلي هستند، براي شناسايي تعاوني هاي راکد و در مورد فعاليت و يا انحلال آنها در شوراي تصفيه نظر داده مي شود.

 به خود گفتم ای کاش آقای نیلچیان محترم در این قسمت آمار دادن خود، همان طور که در افتتاحیه ها از آمار اشتغال زایی گفت به تعداد بیکار شدگان حاصل از این شرکت تعاونی های راکد و غیرفعال که مطمئنا از تسهیلات دولتی و پولهای بیت المال استفاده مالی داشته اند و برخی نیز از تسهیلات ویژه ای نیز برخوردار بودند هم سخن به میان می آورد و آماری ارائه می داد.

اینها دردهایی است که جامعه ما به آن مبتلا است و باید واقعیت ها را بپذیریم و البته لازم به ذکر می دانم که ریيس اداره تعاون نوشهر دلایلی را در نشست خود آوردند که نمی دانم اظهار نظرهای وی با دلایل آقای مدیر کل و آقای وزیر تا چه اندازه مطابقت دارد؟

 وی در نشستش با خبرنگاران نوشهری عنوان کرد: تعداد زيادي از تعاوني‌هاي موجود در شهرستان با وجود فعاليت‌هاي گسترده‌اي كه دارند، نسبت به انجام امور قانوني مثل برگزاري مجمع ساليانه، ارسال فرم و ديگر مسائل مربوط به تعاوني‌ها كوتاهي مي‌كنند و اين مسئله موجب عدم ثبت آنها به عنوان تعاوني‌هاي فعال مي‌شود.

 آیا معیار فعال بودن ارسال فرم و ثبت است؟ نمی دانم چطور می شود که فعالیت گسترده داشته باشند اما فعال نباشند که این نیز تعجب برانگیز است!

 در صفحه 4 روزنامه كيهان مورخ 16 شهریور ماه به واقعیتی کشوری بر می خوریم که خود آقای وزیر نیز در جمع رسانه ها به آن معترف است. جمله محمد عباسی -وزیر تعاون- این است " 20درصد تعاوني ها راكد و غيرفعال است. " محمد عباسي گفت: " اين ميزان در سال گذشته 35درصد بوده است!"

هم چنان این سوال برای مان بی پاسخ مانده است که آیا واقعا تاسیس یک شرکت تعاونی که مشخص نیست چند وقت فعال باشد و یا به قول آقای وزیر راکد شود آیا مبنای اشتغال زایی است؟آیا آمارهایی که در هر افتتاحیه نقل می شود، آمار درستی برای افزایش آمار اشتغال زایی در کشور است؟ آیا عضویت در شرکت تعاونی ها ایجاد اشتغال پایدار معنی می شود؟

اگر هر افتتاحی مبنا و مولفه اشتغال است پس باید آمار شرکت های راکد که در آن عده زیادی بیکار در جامعه نیز رها شده اند نیز به آمارهای بیکاران جامعه بیفزاییم که این نیز خود یک درد است .

بايدشرایط نظارتی محکمی در این حوزه توسط مجلس شورای اسلامی ايجاد شود که شرکتهایی که از تسهیلات دولتی و وام های آن چنانی استفاده می کنند و به ازای وعده اشتغال زایی پس از مدتی راکد و غیر فعال می شوند،براي بیکاران اين شرکت ها پشتوانه ای به وجود بيايد و البته نیازمند است تا قانون با متخلفین برخورد جدی داشته باشد.

 رییس تعاون نوشهر اشاره داشته که يكي ديگر از مشكلاتي كه تعاوني‌هاي شهرستان با آن مواجه هستند كمبود اعتبار است و همچنين تسهيلات ناچيزي كه دولت به آنها مي‌دهد جوابگوي نياز آنها نيست.

جالب است که همین خبر که عینا شبیه خبر خبرگزاری فارس است (و نشان از copy و paste سایت روابط عمومی اداره کل تعاون دارد) با حذف جمله تسهیلات ناچیز دولت و ... در سایت اداره کل تعاون استان ثبت شده است که نشان دهنده این موضوع است که این دیدگاه احتمالا مورد تایید اداره کل استان قرار نگرفته است.

 اما وزیر تعاون نیز نظر رییس تعاون نوشهر را دارد، وی گفته: " مي توان مشكل بزرگ 31 هزار تعاوني غيرفعال را منابع تسهيلاتي دانست "

حال می توان به این نقطه رسید که وقتی 4 هزار و 319 تعاوني در دست اجرا در مازندران ميزان اشتغالی که ايجاد مي کنند 50 هزار و 244 نفر است پس در ازای راکد شدن 31 هزار تعاوني غيرفعال چه تعداد بیکار حاصل از نبود حمایت و  پرداخت نکردن تسهیلات مناسب به شرکتهای تعاونی است!

نيلچيان در مورد رسيدن اداره تعاون به اهداف صنعت توسعه و چشم انداز 20 ساله کشور تصریح کرد: " در چشم انداز 20 ساله بايد 25 درصد اشتغال مربوط به بخش تعاون باشد "

متاسفانه باید وارد این بحث شویم که اگر حمایت و به قول دوستان تسهیلات و موانع این چینی باشد و مدیران تعاون هر استان یا شهرستانی نیز پس از هر افتتاحی آمار اشتغال زایی بدهند، اگر درصدی از این شرکتها غیر فعال شوند چگونه می توان امید داشت 25 درصد سهم اشتغال تعاون در چشم انداز 20 ساله محقق شود؟چگونه می توان گفت این آمارها قطعی و منطقی است؟

 رییس تعاون نوشهر  عنوان می کند: " در دولت‌هاي نهم و دهم، شكل‌گيري تعاوني ها صرفاً براي گرفتن تسهيلات نبوده بلكه بر مبناي تداوم فعاليت و ايجاد اشتغالزايي پايدار مي باشد، امروز شكل گيري يك شركت تعاوني به گونه اي است كه تمام معيارها و توانمندي متقاضيان كاملاً سنجيده مي‌شود " اما در همان روز خبرهایی از سخنان وزیر محترم به روی خروجی ها می رود که عنوان می کند 12درصد از تعاوني هاي غيرفعال مربوط به تعاوني هايي است كه در سال گذشته ايجاد شده اند.

 اگر واقعا شكل‌گيري تعاوني ها بر مبناي تداوم فعاليت و ايجاد اشتغالزايي پايدار مي باشد چگونه 12درصد از تعاوني هاي ايجاد شده در سال گذشته به یکباره غیر فعال می شوند؟

 وقتی به رقم اعلام شده رییس تعاون نوشهر بر می خوریم می بینیم که ایشان در گفتگویی دیگر عنوان داشته است که در سال گذشته به 20 شركت تعاوني اين شهرستان پنج ميليارد ريال تسهيلات پرداخت شد.

باید در پایان عنوان کنم که امروز شرکت های تعاونی، تاسیس و شکل گیری و نحوه استفاده آنان از تسهیلات بانکی و ... نیاز به یک نظارت محکم دارد تا شاهد غیر فعالی درصد زیادی شرکتهای تعاونی در کشور که بنا است بخشی از اشتغال زایی کشور را به دوش بکشند نباشیم.