چهارم تا نهم دی ماه،"هفته پژوهش و فناوری " است.اين هفته چون دیگر مناسبت های تقویمی در یک بازه زمانی هفت روزه طرفداران زیادی پیدا می کند و هر طیفی بر اساس دید خود بدان می نگرد.

یکی از شعار هایی که در هفته پژوهش توسط ستاد مرکزی این مناسبت در وزارت علوم برجسته شد این است که" بدون مطالعه و پژوهش تصمیم گیری نکنیم".

با این شعارانگیزش بخش خوب است سری به جامعه بزنیم و نهاد های مختلف را رصد کنيم که به چه مقدار از یافته های پژوهشی در تصمیمات سازمانی یازندگی فردی استفاده می کنند.

وقتی می خواهیم تصمیمی بگیریم اولین فاکتور بر سوابق موضوع دلالت دارد و در کنار آن مطالعاتی که پیرامون آن انجام شده است رامدنظر قرار می دهیم.

اینکه چقدر تصمیمات ، سیاست ها و برنامه ها" پیوست پژوهشی و مطالعاتی" دارند سوال پردامنه ای است که باید نهاد های مختلف بدان پاسخ دهند.

 مثلا جالب خواهد بود استانداری به عنوان ریاست ستاد هفته پژوهش در مقام ارزیابی از سازمان ها و دستگاه های اجرایی بپرسد وفق مقررات و تکالیف قانونی کاربست یافته پژوهشی در اتخاذ سیاست ها و تدوین برنامه ها را برای آنها گزارش کنند. یا" کارگروه پژوهش و فناوری آمارواطلاعات استان" گزارشی منتشر کند که جهت گیری ها ، اقدامات و فعالیت های پژوهشی دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی در آن تجزیه و تحلیل شده باشد.

علاوه برآن دستگاه های اجرایی،صنایع وسازمان های مختلف که به نوعی مصرف کننده تولیدات علمی و پژوهشی هستند درباره تعامل بامراکز تحقیقاتی وهمچنین نحوه هزینه کرد اعتبارات پژوهشی پاسخگوباشند.چه آنکه متاسفانه بعضا اعتبارات پژوهشی دربخش های غیرمرتبط مصرف می شود!

دانشگاه ها نیز با این پرسش مواجه اند که به چه میزان به ماموریت" مساله یابی مسائل استان" پرداختند و فعالیت های پژوهشی دانشگاه هاچقدر توانسته گره گشای مشکلات استان باشد.

هفته پژوهش نباید تنها به تجلیل از پژوهشگران و برگزاری نمایشگاه تکراری(!) محدود شود بلکه تکریم و تجلیل از جامعه "علم و عالم" کاربست یافته ها و زحمات مطالعاتی آنان است.

 از دیگر سو سازمان اداری و برنامه ریزی استان باید به این مهم فکر کند که موانع ساختاری، روشی و اجرایی مترتب بر بی توجهی به یافته های پژوهشی درجامعه چیست.

 به نظر من جامعه برای پیشرفت به مدیران و سازمان های " پژوهش محور " نیازمند است. سازمان پژوهش محور خودسرانه تصمیم نمی گیرد ، بدون مطالعه اقدام نمی کند و نگران منابع ملی و فرصت ها است .

 سازمان مبتنی بر" دانایی محوری " به یافته های اهل فضل و دانش بها می دهد و تعالی جامعه را در اهمیت به پژوهش محوری می داند.

چه خوب است امنای استان فارغ از درگیری های اجرایی مقداری از انرژی و وقت خود را صرف اندیشیدن و مجالست با اهل دانش کنند و در قالب اتاق فکر یا اتاق های دیگر سیاست ها و برنامه های خود را به معرض داوری و نقد و نظر دانشمندان نهند .

 البته این ارتباط نباید نمایشی ومناسبتی باشد بلکه مستمر وهدفمند بوده و منجر به بهبود سیستم واصلاح روش ها شود.

 در وجه دیگرمناسبت هفته پژوهش محققان و پژوهشگران هستند که شایسته است به به کیفیت تولیدات و فعالیت های پژوهشی توجه بیشتری کنند و به جای پروژه های کتابخانه ای(!) در پی ارائه راهکار های اجرایی و عملیاتی جهت حل مشکلات جامعه باشند، چه آنکه تجاری سازی یافته های پژوهشی،تبدیل دانش به تکنولوژی،مسئله یابی وحل معضلات صنعت و ارائه راهکارهای کاربردی برای توسعه استان محور مطالبات جدی جامعه از محققان ودانشگاهیان است.

درهمین حال ستاد مرکزی هفته پژوهش کشورامسال باشعار" تبدیل علم به ثروت و ایده به پدیده" برموارد پیش گفته صحه گذاشت.

 متاسفانه نظام دانشگاهی و حوزوی ما آن قدر که به آموزش ازنوع تدریسش توجه دارد به فعالیت پژوهشی اهتمام ندارد و علی رغم مشوق های انگیزشی که در سال های اخیر دریافت نموده پاسخ قانع کننده ای به مطالبات جامعه نداده است ؛ تاجايی که اخیرا رئیس دانشگاه تهران که سابقه نمایندگی مجلس ومدیریت سازمان برنامه ریزی کشور رادارد از استفاده نامناسب اعتبارات تحقیقاتی توسط دانشگاه ها انتقاد کرد.

درکنار آموزش عالی، آموزش وپرورش نیز مسئولیت خطیری درترویج و درونی شدن پژوهش درجامعه داردکه بایددرقلم های دیگر موردبررسی بیشتری قرار گیرد.

 مسئله مهم دیگری که دراین هفته باید یادآوری شودنقش موسسات تحقیقاتی نظیر پارک ها و مراکزرشد و فناوری درتوسعه و تقویت فعالیت های پژوهشی است که علی رغم مصوبات سفرهای استانی دولت تاکنون اقدامی درایجاد مراکز پیش گفته صورت نگرفت.

ايميل نويسنده: (irajniaz@yahoo.com)