مازندنومه:عمارت سردار جلیل(سالار مکرم) در مرکز شهر ساری قرار دارد. 25 مهر سال گذشته یادداشتی را مازندنومه انتشار دادیم و طی آن از استاندار مازندران درخواست کردیم که نسبت به احیای این بنا اهتمام داشته باشد.

در بخشی از آن یادداشت آمده بود: «عمارت سردار جلیل به مراتب زیباتر از عمارت کلبادی است و از موقعیت مکانی و سازه ای جذاب تر برخوردار است . مالک آن می گفت سعی کرده عمارت را سرپا نگهدارد .او از بی توجهی مسوولان مرکز استان برای تبدیل عمارت به یک جاذبه تاریخی در شهری-که از فقر هویت بومی رنج می برد- گله مند بود.

او می گفت :« سال هاست که مسوولان وعده می دهند برای احیای عمارت، اما همچنان شاهد ناکامی و محرومیت ساروی ها و گردشگران از دیدن زیبایی های این بنای تاریخی هستیم. عمارت سردار جلیل با وجود تردد روزانه هزاران نفر از جوار آن در انزوا و سکوت به سر می برد . »

آقای استاندار ! احیای خانه تاریخی سردار جلیلی ورود جناب عالی را که همواره پیگیر و علاقه مند به مسائل فرهنگی و تاریخی بوده اید ،طلب می کند .

بازدید شما از این مکان بی نظیر در قلب شهری که هویت تاریخی در آن در حال فراموشی است می تواند توجه مسوولان سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری و شهرداری ساری را بر انگیزد .

احیای خانه سردار جلیل می تواند مرکز استان مازندران را از جاذبه های یک مکان تاریخی بهره مند سازد و یک فرصت گردشگری برای نسل امروز و فردا باشد...»

از آن زمان تا امروز اتفاق خاصی نیفتاده است و این بنا به همان شکل باقی مانده است.دو عکس پانورامای زیر را یکی از مخاطبان ما به نام"میرنژاد" از ساری فرستاده است که مربوط به همین عمارت می شود:

گزیده ای از زندگی و فعالیت های لطفعلی خان سردار جلیل(سالار مکرم):

-لطفلی خان سردار جلیل از بزرگ ترین مالکان مازندران و یکی از ثروتمندان ایران در عصر قاجار بود.آن زمان او به همراه امیرموید سوادکوهی-ریس کل قشون مازندران- و عباسقلی خان لاریجانی که از آمل تا لارجان املاک زیادی داشت،سه قدرت برتر مازندران  محسوب می شدند که هر کدام افراد و نیروهای مسلح داشتند.

یک بار امیرموید در نکا و افراتخت ساری سنگر ساخت و سردار جلیل بر بالای تپه نارنج باغ سنگر گرفت.فوج سوادکوه نیروهای امیر موید و سرکردگان ساری،موسی خان اشرفی،اسماعیل خان سالار افخم دودانگه ای،حسن خان اعتماد نظام مدانلو،قاسم خان عبدالملکی و ایل کلباد نیروهای سردار جلیل را تشکیل می دادند.

دو سپاه آماده نبرد بودند که  ظفرالسلطنه-حاکم گرگان-میانجیگری کرد و صلح برقرار شد.البته امیر موید و سردار جلیل یک بار دیگر و در اواخر سال 1297 شمسی هم رو در روی هم ایستادند که با وساطت ظهیرالملک و تبعید دو طرف دعوا قضیه فیصله یافت.

-سردار جلیل و برادرش حسین خان سرهنگ از طرفداران مشروطه بودند.بعد از فرمان مشروطه دو انجمن در ساری تشکیل شد:انجمن سعادت و انجمن حقیقت.با تاسیس انجمن حقیقت،همزمان اولین مدرسه علوم جدید ساری به نام سالاریه،در باغشاه  توسط مشروطه خواهان راه اندازی شد.(اواخر سال 1324 قمری)هزینه این مدرسه را سردار جلیل تقبل کرد.او هر ماه 50 تومان به این مدرسه که 70 دانش آموز داشت،کمک می کرد.

-مدرسه تایید ساری هم سال 1332 قمری با کمک سردار جلیل و چند نفر دیگر راه اندازی شد.(برگرفته از صفحات مختلف کتاب تاریخ دو هزار ساله ساری،نوشته حسین اسلامی)