مازندنومه،دکتر علی کریمی،عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران و رزمنده دوران دفاع مقدس:سالگشت دفاع مقدس امتداد رخداد بی بدیل ربع آخر قرن بیستم یعنی انقلاب اسلامی همان دمنده روح در جهان بی روح برای هر ایرانی آزاده و باشرافت رخدادی فراموش ناشدنی است و برای هر انسان ژرف اندیشی مستلزم تحلیل ظریف و همه جانبه است.

دفاع مقدس از جوانب گوناگون قابل غور و بررسی است. از نظر نظامی و کاربست تاکتیک های نوین، شیوه های آفند و پدافند،خود مایه درس آموزی زبده ترین دانشگاههای نظامی جهان شده است.

 از زاویه عاطفی و شیوه های تجهیز روحی رزمندگان از سوی بستگان و هم وطنان، از نظر فرماندهی و مدیریتی روش های مدیریت صحنه نبرد و پشت صحنه و تدارک پشتیبانی های لازم، از منظر رهبری کلان سیاسی به منظور مطالعه شیوه های بسیج ایثارگران و رزمندگان، حفظ و تقویت انسجام ملی در همه سطوح تصمیم گیری، وعدم اختلال در روند زندگی عادی شهروندان از یک سو و برقراری تعامل قبول با جامعه جهانی در شرایط جنگی با توجه به ائتلاف همه قدرت های متخاصم بین المللی بر ضد جمهوری اسلامی ایران، استفاده مناسب از منابع قدرت اجتماعی و فرهنگی برای حفظ و تقویت روحیه ایثارگری و شهادت طلبی، از منظر مبادی اخلاق دینی و بی اعتنایی به زخارف و مظاهر دنیاخواهی و بر عکس اولویت بخشیدن به سرای جاودان آخرت با طی مسیر جاودانه ساز شهادت و بسیاری ابعاد دیگر از مسائلی است که دفاع مقدس را هم سزاوار مطالعه و هم شایسته تکریم می کند.

اما آنچه پدیده دفاع مقدس را برای هر ایرانی با هر مرام و مسلکی قابل مطالعه می کند نقش آن در اعاده غرور شکسته شده و حیثیت ملی بر باد رفته تاریخی ایرانیان و بر عکس نوید طلوع و بازساخت هویت مستحکم ایرانی است که همانند انقلاب اسلامی از آبشخور آموزه های دینی سیراب می شود.

در خلق این حماسه ایستادگی و مقاومت همگانی حیرت انگیز، ایرانیان از هر قشر و طبقه، دین و مذهب، سن و جنس، مقام و منصب، شهر و روستا در آفرینش و تعریف خود یا همان هویت جدید ایرانی مشارکت ایثارگرانه داشتند.

اگر هویت تاریخی 200 سال اخیر ایران با احساس حقارت در برابر تجاوز بیگانگان و طمع ورزان و سرانجام پذیرش شکست های ننگ آور و یا پناه بردن به دامن نیروی خارجی دیگر و دادن امتیازات شرمگین به آنان به چشمداشت کسب حمایت آنان رقم خورده بود، دفاع مقدس روند شکل گیری کیستی یا چیستی ایرانی که همان هویت است را واژگون ساخت و ایرانی را انسانی وطن خواه، مدافع حریم ملت و کیان دیانت، استوار و مقاوم در برابر هرگونه باج خواهی و تجاوز، همبسته و منسجم در پشتیبانی از رزمندگان، و مستقل و متکی به خود به دنیا معرفی کرد.

 البته اندک آشنایی و درک مستقیم و مشاهده نزدیک روحیات رزمندگان دفاع مقدس و مطالعه آثار آنان از روی انصاف همگان را بدین نکته رهنمون خواهد شد که کانونی ترین عنصر هویت ساز در این رخداد تحمیلی همانا دین و آموزه های مذهبی بود که در رهبری امام خمینی(ره) و استفاده زمان شناسانه، هوشمندانه و کارآمد ایشان از معارف دینی در راستای پیشبرد راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران متجلی شد و توانست ضمن به ارمغان آوردن پیروزی در یک حماسه مقاومت دفاعی، سرمایه هدررفته هویت تاریخی ایرانیان را به هویتی ماندگار مبدل کند و آن را به مثابه سرمایه ای غنی برای نسل های بعد به یادگار گذارد.

 با این حماسه هویت ایران اسلامی از مفلوک و مغلوب به مقاوم و غالب، از حیرت زده و سردرگم به خودباور وهدفدار، از ضعیف و بی ریشه به مستحکم و ریشه دار در ضمیر دین باور و وطن دوست ایرانیان تغییر یافت.

نکته پایانی این نوشتار از موضعی آسیب شناسانه بدین مسأله معطوف است که سرمایه های معنوی و هویتی هر جامعه همانند سرمایه های مادی اگر حفظ و حراست نشوند به زوال و فرسایش می انجامند و سرمایه هویتی به جای مانده از دفاع مقدس که با مشارکت داوطلبانه همگانی در پرتو تعالیم دینی حاصل شده است مستلزم نگاهبانی است.

صیانت از این سرمایه غنی هویتی نه فقط با شعارهای پرطمطراق بلکه با درک و التزام به روح حاکم بر این حماسه جاوید میسر می شود لذا هرگونه سیاست و رفتاری که به ضعف یا تضعیف این سرمایه هویت ساز بینجامد، به شکاف در صفوف عزت آفرینان و هویت سازان دیروز یا حاشیه نشین کردن و منزوی ساختن پیشتازان عرصه دفاع، مقاومت و شهادت دامن زند، از این سرمایه ملی و همگانی در راستای منافع محدودانگارانه جناحی یا سیاسی بهره گیرد، نقش آفرینان اصلی و مدیران و فرماندهان اثرگذار و سیاست ها و تدابیر مدبرانه و کارساز آن دوران طلایی را در معرض بی اعتنایی قرار دهد و در نتیجه بی اعتمادی اجتماعی را رقم زند،در نهایت به پیدایش بحران هویت کمک می کند که خود زاینده بحران های دیگر خواهد بود.

 ایران و ایرانی برای زیست عزتمند در جهان پرآشوب کنونی راهی جز بازگشت به مؤلفه های هویت ساز این حماسه بی بدیل و احیا و ابرام بر آن ندارد و این مسئولیت همیشگی ایرانیان است.

 اینک که نعره  تهدیدگران بدپیشینه خارجی بار دیگر طنین انداز شده است مسیری جز توسل به سرمایه هویتی به جامانده از دوران دفاع مقدس و بهره گیری از تجارب کارآمد آن دوران قابل شناسایی نیست.