مازندنومه،سردبیر:پس از مدت ها درجازدن،تکرار ملال آور ملودی های فولکلوریک و عرضه آلبوم های کلیشه ای و بدون نوآوری و خلاقیت در عرصه موسیقی مازندران،اول اسفندماه امسال گروه رستاک آلبوم تصویری دوم خود را به بازار موزیک ایران عرضه کرد که در آن چند قطعه شاد مازندرانی نیز وجود دارد.

"سرنای نوروز92"-آلبوم تازه رستاک-تلنگر و بهانه ای است برای ما که با ظرفیت های دیگری از موسیقی مازندران -آن هم به وسیله غیر مازندرانی ها- آشنا شویم.

*رستاک،شاخه نورسته

رستاک" در تابستان سال ۱۳۷۶ فعالیت خود را در قالب یک گروه موسیقی تجربی (Experimental Music Group) آغاز کرد.

 این گروه با الهام از عناصر شنیداری موسیقی بومی ایران و با رویکرد به گونه‌ای از موسیقی با قابلیت برقراری ارتباط با سایر فرهنگ ها، اقدام به تحقیق و برگزاری جلساتی با حضور هنرمندان و استادان حوزه‌های متفاوت موسیقی کرد.

 اساسی‌ترین موضوعات مورد بحث در این جلسات، بازجست نغمه‌های اصیل و کهن موسیقی مقامی ایران است که به شیوه‌ای نو در حوزه موسیقی معاصر ایران جریان یابد.

در همین راستا رستاک سال گذشته آلبوم تصویری "همه اقوام من" را به بازار عرضه کرد که با استقبال بی نظیری مواجه شد و فقط در مرحله ی اول 300 هزار نسخه فروش رفت.

*رستاک2 با ملودی های مازندرانی

آلبوم جدید گروه رستاک که «سرنای نوروز» نام گرفته اول اسفند منتشر  شد.پخش این آلبوم موسیقی در مرحله اول در قالب پکیج تصویری و در مرحله دوم در قالب پکیج صوتی و تصویری توسط شرکت «هنر اول» است .

در آلبوم جدید این گروه همچون آلبوم قبلی، سعی شده از موسیقی و کلام نواحی مختلف ایران استفاده شود که به نوعی آن را می توان از دسته کارهای پژوهشی تلقی کرد، زیرا تمامی موارد ساخت قطعات با تحقیق و بررسی منطقه ای و استفاده از نظرات استادان فن همراه بوده است.

در روی جلد چند لته ای این آلبوم، تصویر اعضای گروه رستاک نقش بسته است.در صفحات داخلی جلد نیز نام ترانه ها به همراه شعرها و برگردان فارسی اشعار بومی درج شده است که شنونده را در فهم بیشتر کلام یاری می رساند.

این آلبوم به 20 تن از بزرگمردان موسیقی نواحی ایران از جمله زنده یاد قدر کتولی-کمانچه نواز چیره دست مازندرانی-تقدیم شده است.

قطعه ترکیبی"سرنای نوروز"نیز به زنده یاد علی اکبر مهدی پور دهکردی-نوازنده سرنای لحظه سال تحویل-تقدیم شده است.

در تهیه این مجموعه تعدادی از هنرمندان مناطق ایران از کردستان،آذربایجان،بوشهر،گیلان و بلوچستان به عنوان نوازنده یا خواننده مهمان حضور داشتند.

در مازندران نیز گروه رستاک از اندیشه و دانش موسیقیایی استادان ابوالحسن خوشرو،احمد محسن پور و محمدرضا اسحاقی بهره برد.

هله مالی(بوشهری)،یار(فارس)،لاره(مازندرانی)،اله خانه(کرمانجی)،هلهله(قشقایی) و سرنای نوروز(بهارخوانی در مناطق بختیاری،مازندران،خراسان،آذربایجان،بلوچستان،گیلان و کردستان)قطعات این آلبوم هستند که جملگی شادند و ضرباهنگ مناسبی دارند.

در آلبوم سرنای نوروز سازهای کوبه ای از جمله نقاره،دسرکوتن،دهل،دف،دایره،تمبک،ضرب و تمپو در رنگ آمیزی و ریتم دادن به نواها جلوه ممتازی دارند و به همین دلیل بیشتر قطعات ریتمیک شده اند و ملال آور نیستند.

تلفیق سازهای بومی مثل لله وا،دسرکوتن،دمام،نقاره،دهل،دُم دُم،سرنا،قرنه،دوزله،دونلی،بالابان،کرنا و قشمه با سازهای ایرانی مانند تار،سه تار و کمانچه و حتی ساز خارجی(کنترباس)بسیار هنرمندانه و با مهارت انجام گرفته است.

صدابرداری و میکس و مسترینگ آلبوم نیز حرفه ای و دقیق است و تنها گاهی صدای خواننده پایین تر از از صدای ارکستر به گوش می رسد.

ويژگی دیگر آلبوم طراحی مناسب لباس و صحنه است که برای اجرای پایانی(نوروزخوانی ها)در طراحی صحنه و نیز پوشش اعضا تغییر مشاهده می شود.

*های لاره لاره

جذاب ترین بخش آلبوم سرنای نوروز 92 برای ما مازندرانی های علاقه مند به موسیقی فولکلوریک مان،ترک سوم این دی وی دی است.

در این بخش تصویر جاده فیروزکوه به سوادکوه را نشان می دهد و خودروی ون که هنرمندان رستاک را به سمت قائم شهر می آورد.

لحظاتی بعد اعضای گروه، مهمان استاد ابوالحسن خوشرو در قائم شهر می شوند.خوشرو به آن ها خوشامد می گوید و ادامه می دهد:"خوب است گهگاهی به ما سر بزنید!" و همگی می خندند.

فرزاد مرادی-خواننده گروه-شروع به معرفی اعضا می کند.از سیامک سپهری شروع می کند که نوازنده تار وسرپرست رستاک است.مرادی می گوید پدر سپهری، اهل مازندران است.

پیران مهاجری-طراح بخش کوبه ای قطعات و نوازنده عود-نیز مادرش مازندرانی است.

و جالب تر این که یاسر نوازنده گرجی-نوازنده سازهای بادی لله وا،قشمه،کرنا،قرنه،بالابان و دونلی-خود مازندرانی است و راهنمای هم قطارانش در استان ما.

یاسر نوازنده گرجی،نوازنده مازندرانی رستاک

یاسر متولد 19 خرداد ماه 1363 است و موسیقی خوانده است.او در جشنواره سراسری جوان ایرانی در نوازندگی ساز دونلی بلوچستان جایزه گرفته و در کشورهای دانمارک،سوئد و گرجستان کنسرت اجرا کرده است.

استاد خوشرو که در منزلش میزبان اعضای رستاک است،می گوید:زبان مازندرانی به فارسی نزدیک است و حرف زدن با آن زیاد دشوار نیست،اما واقعا" اجرای موسیقی با زبان کردی و آذری و بعضی زبان های دیگر مشکل است.

او ادامه می دهد:مشخصات بارز قطعات فولکلور این است که بدون سوژه ساخته نمی شود و سوژه هایش نیز در دسترس و ملموس است.

استاد خوشرو در ادامه به توضیح قطعه محلی "لاره لاره" می پردازد و پس از اجرای بخشی از این قطعه برای حاضران،قطعه "کرماشو" را معرفی می کند.

تصویر ادامه می یابد و گروه رستاک به سمت بهشهر  و منزل استاد محمدرضا اسحاقی حرکت می کنند.آن ها علاوه بر خوشرو و اسحاقی قرار است نزد استاد احمد محسن پور هم بروند.

در روستای گرجی محله بهشهر،استاد اسحاقی در را به روی اعضای رستاک باز می کند و در حیاط منزلش ابتدا ارسی های 300 ساله را نشان شان می دهد و سپس در اتاق برای آن ها چای می ریزد.

او سازش را کوک می کند و دوتار می نوازد و هم زمان درباره ويژگی های دوتار مازندرانی توضیح می دهد.اسحاقی درباره قطعه لاره می گوید:لاره همان بلاره است،یعنی قربانت شوم،نوعی نوازش است،ما چند نوع لاره داریم که معروف ترین اش توتون جاری و لاره شرقی است.این را که گفت لاره شرقی را برای حاضران اجرا کرد.

پس از پخش این مستند که در مازندران تصویربرداری شده بود،قطعه کرماشو وصل به قطعه لاره به وسیله گروه رستاک اجرا می شود:

امشوی شو کرماشوئه / ته گره ته امشو برو

هراز او تا زانوئه / ته گره ته امشو برو...

قطعه با ساز لله وا آغاز می شود که یاسر نوازنده گرجی آن را می نوازد و تنظیم کننده ترجیح داده است به خاطر بومی بودن لله وا در بسیاری از موارد ساز بیس(base) همین لله وا باشد.

بهزاد مرادی خواننده کرماشو و لاره است و 14 نفر دیگر با سازهای سنتور،تار،ضرب،تمپو،دهل،کمانچه،دسرکوتن،عود،دف،سه تار،دُم دُم و کنترباس او را همراهی می کنند.

خواننده ها تلاش فراوانی دارند که واژه ها و اصطلاحات را به درستی ادا کنند و تا حدود زیادی نیز موفق اند و کلام مالیده نمی شود و صحیح ادا می شود.(ما پیش تر تجربه خوانندگانی چون پری زنگنه،کوروش یغمایی،پریسا و سیمابینا را در اجرای نغمه های مازندرانی شاهد بودیم که برخی واژه ها و افعال را نادرست ادا کردند)

پس از پایان این دو قطعه به هم وصل شده،دو بانوی نوازنده،با لگن نوازی باعث حیرت و غافلگیری شنونده می شوند.لگن نوازی مازندرانی به همراه "چکه"ی اعضای گروه پایانی زیبا و گوش نواز برای این بخش است و نشان می دهد که پشت این اثر هنری،ساعت ها تحقیق و پژوهش و تمرین و ممارست پنهان است.

"سرنای نوروز"قطعه پایانی مجموعه است که نام آلبوم نیز از این قطعه گرفته شده است.در این بخش بهارخوانی های اقوام ایرانی از جمله نوروز خوانی مازندرانی گنجانده شده است.

مرادی در این بخش با همراهی سرنای یاسر نوازنده گرجی،نیز سنتور،قرنه،تمپو،کمانچه،دسرکوتن و...نوای دلنشین نوروزخوانی را با رنگ آمیزی و سازبندی متفاوتی سر می دهد:

باد بهارون بیمو / نوروز سلطون بیمو

مژده هادین دوستون / گل در گلستون بیمو..

*رستاک در برج میلاد

سیامک سپهری-سرپرست رستاک-در مصاحبه ای درباره موفقیت گروهش گفته:«من فکر می کنم آن بخشی که مربوط به رستاک بوده اگر موفقیتی بوده بیشتر از اینکه به خاطر مسائل فنی و هنری باشد به دلیل روابط خاص انسانی و دوستانه بین اعضای گروه است، این اصلی ترین دلیل موفقیت مربوط به رستاک بوده ولی دلیل دیگر موفقیت ما که نمی شود آن را منکر شد مربوط به قدرت و پتانسیل فوق العاده ی ملودی های محلی است، که ما تنها سعی کردیم زیبایی های این ملودی ها را که خودمان هم از آنها بی نهایت لذت می بریم، به نوعی در اختیار قشر وسیع تری که همان جامعه باشد قرار دهیم که آنها هم شاید لذت ببرند.»

رستاک قرار است 11 اسفندماه امسال در برج میلاد تهران کنسرت دهد و قطعات آلبوم تازه خود را هم اجرا کند.مازندرانی های مقیم پایتخت این فرصت طلایی را از دست ندهند و این بار موسیقی مازندرانی را با رنگ آمیزی و فضای تازه ای تجربه کنند.

 اعضای این گروه که در کنسرت 11 اسفند حضور خواهند داشت،این هنرمندان هستند:سیامک سپهری (سرپرست گروه و نوازنده تار)، فرزاد مرادی (خواننده،دوتار، سه تار، قوپوز، تارباس)، بهزاد مرادی (خواننده،دف، دهل، نقاره، کوزه)، پیران مهاجری (عود و دهلک)، اکبر اسماعیلی پور (تار)، محمد مظهری (کمانچه)، سارا نادری (دوتار، سه تار، رباب، نقاره و تنبک)، یاور احمدی فر (دف، دایره، دهل و پیپه)، سپهر سعادتی (کنترباس)، نگار اعزازی (دف، دایره و دهل)، دانوش اسدپور (نوازنده سنتور)، کاوه سروریان (سرنا، نی، قمشه، نی لبک، بالابان)، حسنا پارسا (کمانچه)، نیما نیک طبع (دف، دایره، دهل و پیپه)، امید مصطفوی (تنبک) و یاسر نوازنده گرجی (بالابان، قرنه، نی، دوزله و دونلی).

رستاک با اجرای این قطعات مازندرانی به سبکی تازه و همراه با آفرینش و ابتکار،به ما نشان داد که موزیک ما هر چند این سال ها گرفتار تکرار و روزمرگی و تنبلی است،اما پر از ظرفیت های فراوان برای جذب مخاطب است.

به پاس همت و تلاش گروه رستاک در شناسایی و معرفی فضای تازه ای در موسیقی مازندران،نیز تزریق روحیه امید و نشاط و شادمانی جمعی در ایرانی های افسرده و خسته،می ایستیم و محکم برای شان دست می زنیم.

*پادکست را بشنوید

دو قطعه ی مازندرانی را که در بالا معرفی شد،در  بخش پادکست مازندنومه قرار داده ایم تا بشنوید و لذت ببرید.