مازندنومه، ربابه حسین پور: دکتر شریعتی در کتاب "هبوط" آنگاه که به خودآگاهی می رسد، می گوید:«...چه تلخ است میوه درخت بینایی! سالها این چنین گذشت، هر چه برخوردارتر محروم تر، هرچه غنی تر محتاج تر و هر چه سیراب تر تشنه تر، هرچه نزدیکتر دورتر،هرچه آشنا تر بیگانه تر و...»

 حال این سرنوشت شوم ما - فرزندان دیار جنگل سبز و آبی دریاست- که بر روی فرشی زرین، گرسنه ایم!

دریای خزر به عنوان بزرگترین منبع ماهیان خاویاری در جهان بیش از 90 درصد خاویار جهان را تامین می کند.

 مروارید سیاهی که در بازارهای جهانی با نام ایران و دریای خزر شناخته می شود و چون از کیفیت بالایی برخوردار است، هر کیلو دو تا 4 میلیون تومان به فروش می رسد. (گرچه اخیرا" چین دست به مهندسی معکوس زده و خاویار پرورشی را با برند ایرانی به بازار جهانی معرفی کرده است.)

خاویار -این اشرافی ترین صبحانه جهان- در یک قدمی ما صید می شود، در حالی که دیدن آن بر سر سفره مردم آرزوی دیرینه ای است که علی رغم همجواری با بزرگترین مرکز تولید خاویار جهان در دریای خزر، هنوز خیلی از مردم رنگ این مروارید سیاه را ندیده و مزه اش را نچشیده اند!

 البته ظاهرا با توجه به آلوده بودن دریای خزر نسل ماهیان خاویاری در حال نابودی و سه سالی است که به گفته شیخ تبار - معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات مازندران- صید ماهیان خاویاری با هدف صید تجاری انجام نمی شود و کشورهای حاشیه دریای خزر با توافق این تعطیلی را پذیرفتند.

 لیکن بر اساس گفته های مدیر عامل صندوق توسعه صادرات آبزیان ایران، خاویار در دریای خزر صید می شود اما معلوم نیست در این مملکت چه کسی خاویار را صید می کند و چه کسی صادر می کند و صیادان که باید کارها را انجام دهند از هیچ چیز خبر ندارند؟!

در گفتگو با تعدادی از صیادان شرکت پره دریافتم که ماهیان خاویاری را صیادان غیرمجاز صید می کنند و به راحتی با تبانی برخی(!) به فروش می رسانند، ولی آنها که مجوز صید دارند نمی توانند ماهی خاویاری صید کنند، حتی اگر در تورشان افتاد باید با قیمتی که شیلات تعیین می کند دودستی تقدیم شان کنند.

آنها می گویند: حتی رنگ خاویار را هم به ما نشان نمی دهند و با اینکه سالها کار ما صید و صیادی است اما هیچ کدام از ما هنوز مزه خاویار را هم نچشیدیم! اینجاست که بوی تند قاچاق و تبانی صید و صادرات خاویار ایرانی به مشام می رسد!

 مبارزه با ریزگردها

 چندی پیش در گرگ و میش آسمان در کنار ساحل دریا به تماشای امواج خروشان نشسته بودم که جولان قایق های موتوری، آرامش و سکوت حاکم را بر هم زد؛ نیروهای گشت دریایی بودند که بر امواج خروشان سیلی می زدند!

 انگار در پی دزدان دریایی بودند! دو جوان سوار بر تیوپ بادی تقلا می کردند تا خود را به ساحل برسانند، چه لحظات اضطراب آوری حکمفرما بود، از سویی امواج خروشان دریا و از سویی دیگر حافظان ذخایر دریایی!

 بالاخره پس از دقایقی دلهره آور و در محاصره ماموران گشت دو جوان که صورت شان از سرمای بادهای سوزان سرخ شده بود و یا شاید هم از شرم نداری و فقر، در جدالی نابرابر با ماموران، با تیوپ و تورهایی پاره پاره شده روانه ساحل شدند و بدتر از آن، رفتار تحقیرآمیزی که تمامی غرور یک مرد را می تواند یک جا بر زمین بکوبد!

 مرد جوانی کنارم ایستاده بود و با پوزخندی زمزمه کنان می گفت: بیچاره ها! رگ خواب شان را بلد نیستند و ....

حکایت این ریزگردها حکایت دیگری است، حکایت همان معتادان و توزیع کنندگان خرده پای مواد مخدر که آمار عملکرد دستگاه های ذی ربط را حسابی بالا می برند!

 اخیرا رییس شیلات مازندران در گزارشی از دستگیری چندین صیاد غیرمجاز و کشف و ضبط مقدار زیادی از ابزار صید و صیادی خبر داد و با صراحت حضور مقتدرانه و مداوم گشت های دریایی برای مبارزه با این «شانه داران دریای خزر» که گویی ذخایر دریا را تهدید می کنند، اعلام کرد!

 اما ای کاش از برخی تبانی ها هم خبری می داد! جوانانی که به عنوان قاچاقچی و صیاد غیر مجاز در پهنه بیکران دریا در دل شب و محاصره امواج سهمگین سوار بر تیوپ بادی دل به دریا می سپارند و در پی روزی هزران خطر را به جان می خرند، نیازمند فرصت های شغلی هستند که از آنها دریغ شد و بیکاری و نداری است که آنها را وادار به خطر کردن و جانبازی می کند، در حالی که انتظار بازگشتی ندارند!

 بارها شاهد مرگ جوانانی بودم که از ترس درگیری با ماموران گشت، شب هنگام با امکانات ناچیز به دریا زدند اما متاسفانه خود در پهنه تورهای صیادی خود صید شدند و از اضطراب نبردی ناعادلانه گرفتار بی رحمی روزگار!

جای سوال است که اگر صید خاویار ممنوع است، چه کسی صید و چه کسی صادرات می کند؟ باز همان داستان همیشگی «کی بود کی بود من نبودم» و سریال های شهرام جزایری و سعید مرتضوی و بابک زنجانی و ...  ظاهرا حکایت همچنان باقی ست!

 ایمیل نویسنده:  heyran55@yahoo.com