بررسي و شناسايي محوطه هاي باستاني پشت سد البرز در منطقه لفورک مازندران به شناسايي سه گور اسلامي با تدفين تابوتي منجر شد که نشان از تلفيق آيين هاي ساساني و اسلامي در آغاز ورود اسلام به اين منطقه دارد.
سد البرز يکي از سد هاي در حال ساخت استان مازندران است که تا دوسال ديگر آب گيري آن آغاز مي شود. آبگيري اين سد باعث مي شود تا بخش مهمي از محوطه هاي باستاني منطقه سواد کوه به زير آب برود که برخي از آنها محوطه هايي منحصر به فرد هستند.
«مهدي عابديني عراقي»، سرپرست هيات باستان شناسي گورستان لفورک و تيم بررسي و شناسايي سد البرز با اشاره به کشف يکي از محوطه هاي منحصر به فرد در اين منطقه گفت: «در بررسي و شناسايي محوطه هاي باستاني پشت سد البرز به سه گور برخورديم که متعلق به دوره اسلامي بودند اما تدفين آنها به صورت تابوتي انجام شده است. اين گورها به دو فرد بالغ و يک کودک تعلق داشت که جنسيت آن ها به علت اقدامات تخريبي حفاران غير مجاز قابل شناسايي نيست.»
اين گورستان در روستايي به نام اسپوکلا واقع شده است و به همين دليل به آن اسپو کلا گفته مي شود.
او با اشاره به نحوه تدفين انجام گرفته در اين گورستان گفت: «مازندران جزء آخرين مناطقي بوده است که اسلام آورد و پس از آن نيز تا مدت ها آيين ها و مناسک ساساني در اين منطقه حاکم بوده است. گورهاي کشف شده در روستاي اسپوکلا لفورک نشان مي دهد که دوره گذار از ساساني به اسلامي حتي زماني که مردم اين منطقه اسلام آورده بودند نيز ادامه داشته است.
به گفته عابديني تدفين در دوره اسلامي با قرار دادن سر به سمت قبله و تماس مستقيم بدن با خاک همراه بوده است. اما در گورهاي بدست آمده سر ها به سمت قبله قرار داده شده بود و هيچ اثري از هداياي قبور در آنها ديده نمي شد؛ اين اجساد هنگام تدفين داخل تابوت هاي چوبي قرار داده شده بودند و اين موضوع را مي توان از بست هاي فلزي تابوت که باقي مانده است، تشخيص داد.»
اين نوع تدفين نشان مي دهد لفورک واقع در مناطق کوهستاني مازندران جزء آخرين بخش هايي بوده که در مازندران اسلام آورده است و پس از معتقد شدن اهالي منطقه به اسلام همچنان به عقايد و سنت هاي ساساني پايبند بوده اند.»
گورهاي کشف شده در گورستان اسپو کلا نشان مي دهد که مردم اين منطقه دوره گذار طولاني براي فراموش کردن آيين ها و مناسک ساساني را سپري کرده اند و تا مدت ها پس از اسلام آوردن نيز بخشي از اين مناسک را به جا مي آوردند.
سه گور کشف شده با وجود حفاظتي که در مورد آن ها صورت گرفت توسط حفاران غير مجاز تخريب شد اما به اعتقاد باستان شناسان در اين گورستان بايد گورهاي ديگري با اين سبک تدفين وجود داشته باشد که کاوش هاي باستان شناسي اين موضوع را نشان مي دهد.
بررسي و شناسايي باستان شناسي در منطقه لفورک مازندران منجر به کشف ميزان قابل توجه هاي محوطه هاي باستاني و اسلامي شده است که از جمله آنها مي توان به گورستان لفورک اشاره داشت. در اين گورستان گورها و تدفين هاي منحصر به فردي وجود دارد که تا امروز مشابه آنها در جاي ديگري از ايران ديده نشده است.
با آغاز آبگيري سد البرز تمامي محوطه هاي باستاني و اسلامي منطقه لفورک سواد کوه زير آب مي رود. بررسي ها و شناسايي ها همچنين از غرق شدن روستاهاي تاريخي از جمله روستاي لفورک در اين منطقه خبر مي دهد.(chn)