درياي خزر به دليل تغيير تركيبات شيميايي و افزايش استفاده غير قانوني از مواد آفت كش و كودهاي شيميايي تغيير رنگ داده است.
"سيد محمدرضا فاطمي"، متخصص بيولوژي دريايي در مورد بروز تغييرات ظاهري در درياي خزر گفت:«به علت ورود مواد شيميايي كه در مزارع كشاورزي و باغ هاي ساحلي مورد استفاده كشاورزان قرار مي گيرد، طي سال هاي اخير شاهد تغييرات ظاهري محسوسي در درياي خزر بوده ايم.»
او گفت:« مكانيسم تغيير رنگ آب درياي خزر به اين گونه است كه به دليل افزايش حجم فسفات و نيترات كه در كودهاي شيميايي به ميزان بسيار زياد موجود است، امكان تغذيه بيشتر براي موجودات بسيار ريز دريايي فراهم مي آيد. اين موجودات خود عامل رشد و تكثير فيتوپلانكتون ها هستند و افزايش فيتوپلانكتون ها خود سبب افزايش سبزينگي دريا شده است. از طرفي به دليل ورود مواد مضر بويژه پساب هاي شهري، حجم اين مواد در درياي خزر افزايش چشمگيري داشته كه به وضوح در نواحي ساحلي قابل مشاهده است.»
وجود آلودگي هاي نفتي كه از سوي جمهوري آذربايجان توليد مي شود و نيز پسماندهاي اتمي اگرچه عمدتا توسط دو كشور روسيه و قزاقستان توليد مي شود، موضوع ديگري است كه نيازمند پيگيري جدي است.
فاطمي يادآورشد:«سهم ايران در آلودگي خزر هم اندك نيست. اين آلودگي ها عمدتا از طريق رودخانه هايي كه به درياي خزرراه دارند به اين دريا سرازير مي شوند.به طور كلي حدود 200 رودخانه كوچك و بزرگ به اين دريا راه دارند كه مجموع فاضلاب و آلاينده هاي شهري را وارد خزر مي كند. سهم آلودگي ايران در آلودگي خزر به نحوي است كه مي توان گفت كل آلودگي بخش هاي جنوبي خزر مربوط به ايران است.»
مجموع موارد آلاينده در حال حاضر شرايطي را ايجاد كرده است كه بهره برداري از اين سواحل را مخاطره آميز مي كند.

 فاطمي در همين باره گفت:« هرگونه بهره برداري در حاشيه سواحل خطرناک است. به عنوان مثال شنا كردن در نواحي ساحلي ايران به ويژه در نواحي نزديك به رودخانه هايي كه از شهرهاي ساحلي ايران به خزر مي ريزند به دليل شدت آلودگي بهداشتي نيست و مسئولان وزارت بهداشت بايد نسبت به اين موضوع دقت و توجه كنند همان طور كه استفاده از استخرها به دليل پيشگيري از وبا ممنوع شده است، دولت بايد نسبت به اين موضوع نيز ضمن بررسي هاي علمي ،اقدامات لازم را از نظر بهداشتي و پيشگيري از برخي بيماري ها انجام دهد.»
اين متخصص بيولوژي دريايي پيشنهاد کرد با بررسي هاي علمي و دقيق مناطقي كه كانون هاي خطر آلودگي ميكربي است مشخص و شنا كردن دراين مناطق ممنوع شود.
او به دليل مشكلات و پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي از ذكر نام كانون هاي آلوده در درياي خزر خودداري كرد و گفت:«به طور كلي مناطق ساحلي پرجمعيت، شهرهاي بزرگ و پلاژ هاي معروف نسبت به ساير مناطق بيشتر در معرض خطر قرار دارند و بهتر است مسئولان بهداشت كشور به اين موضوع بپردازند و ضمن ارائه توصيه هاي بهداشتي، مناطق پرخطر را به مردم معرفي كنند.
درياي خزر يا درياي كاسپين بنا بريك نظريه زمين شناسي از جمله بقاياي يك اقيانوس عظيم بنام درياي تتيس بوده است كه پيش از شكل گيري فرم كنوني زمين و اقيانوس اطلس حدفاصل دو قاره گواندوانا Gondwana(منطقه اي مشتمل بر جنوب آمريكا، استراليا، افريقا، ماداگاسكار و هند امروزي) و لااوراسيا Laur•a•sia (شامل امريكاي شمالي،اروپا و آسياي كنوني) قرار داشته است. درياي خزر يا كاسپين، درياي سياه و آرال نيز از ديگر بقاياي اين درياي عظيم بوده اند كه امزوره برجاي مانده اند.
نام خزر يا درياي كاسپين در بسياري از متون و منابع مهم تاريخي مكرر ذكر شده است و ريشه اين نام گذاري به اقوام كاسي بازمي گردد كه از جمله اقوام باستاني در نواحي شمال فلات ايران بوده اند.
آگرچه استخراج و بهره بردار ي از نفت در اين دريا و در امتداد سواحل آن نيز به دوراني پيش از سفرهاي ماركوپولو باز مي گردد اما در افسانه ها چنين آمده است كه شعله جاوداني يا د شده در مذهب زرتشت، سوخت خود را از اندوخته گازي برمي گرفته است كه پيش از قرن هشتم پيش از ميلاد در اطراف باكو فروزان بوده است.
درياي خزر، بزرگترين درياچه جهان در طول هزاران سال منطقه اي با منافع سرشار براي بزرگترين امپراتوران جهان بوده است. در ميان اين امپراتوري هاي عظيم تاريخي علاوه بر ايران بايد به امپراتوري چين اشار ه كرد كه زماني مرز جغرافيايي اين كشور باستاني بوده كه به وسيله مغولان تا اين منطقه امتداد يافته بود. امروزه همجواري قزاقستان كنوني با اين دريا به عنوان بازماندگان مغولاني كه تحت سيطره امپراتوري چين در بي جينك مستقر بودند، شاهدي تاريخي بر اين مدعاست.(chn)