مازندنومه؛ سرویس اجتماعی، سید احسان موسوی تاکامی: تکنولوژيهاي جدید ارتباطی و فناوريهاي نـوین اطلاعـات، ایـن توانـایی را دارنـد کـه بـا تاثیرگـذاري بـر ارزشهـاي دموکراتیک جامعه تا اندازه زیادي جوهره دموکراسی را تغییر دهند. اینترنت با برقراري ارتباط مسـتقیم بـا شـهروندان، فرصتهاي تازه اي را براي مشارکت سیاسی در فضاي مجازي فراهم کرده است.

به دنبال رشد روز افزون اینترنت شبکه هاي سیاسی و اجتماعی مجـازي نیـز گسـترش یافتنـد و در کنـار آن تبلیغـات سیاسی اینترنتی به صورت نظام مند وارد عرصه فضاي مجازي شد و این امکان را براي نامزدهاي انتخاباتی فراهم کـرد که در یک فضاي فارغ از زمان و مکان با شیوههاي گوناگون تبلیغات سیاسی و بیان دیدگاه ها و تبادل نظر با مردم و تاثیر گذاری بر افکار عمومی رقابت خود را به روز تر کنند.

رسانه‌ها و شبکه های اجتماعی مجازی در زندگی و جامعه مدرن کنونی نقش و جایگاه بی‌بدیلی به خود اختصاص داده‌اند، تا جایی که شاید به جرات می‌توان گفت تصور جامعه معاصر بدون رسانه‌های گوناگون کنونی، بسیار دشوار به نظر می‌رسد.

 رسانه ها همچنین شبکه های اجتماعی مجازی در انتخابات نقش و جایگاه چند بعدی دارند؛ از یک سو می‌توانند خواسته‌ها و آرای مردم و دیدگاه سیاسی و اجتماعی آن‌ها را به مسئولان انتقال داده و به عنوان سخنگوی مردم و افکار عمومی فعالیت کنند و از سوی دیگر تاثیرات و نتایج نظرات مردمی را در سیاست‌ها و فعالیت‌‎های کشور نشان تا حس اعتماد و اطمینان بین مردم و دولت را افزایش دهند و  به مردم کمک کنند که شناخت جامع و دقیقی از نامزدهای مورد نظر پیدا و بر اساس این شناخت، تصمیم نهایی را اتخاذ کنند.

شبکه های اجتماعی مجازی با تبلیغ نامزدها و گروه‌های سیاسی می‌توانند باعث آشنایی مردم از دیدگاه سیاسی و اجتماعی نامزدها شوند و این آگاهی منجر به انتخاب فرد اصلح و شایسته برای جامعه باشد.

اهمیت شبکه هاي اینترنتی براي رسیدن به مقاصد سیاسی

شواهد و داده هاي تجربی مربوط به کشورهاي برخـوردار از شـبکه اینترنـت حـاکی ازآن اسـت کـه اینترنـت پـس از تلویزیون، مهمترین منبع اطلاعات و آگاهی سیاسی و اجتماعی در کشورها از جمله جوامع دموکراتیک بوده است و در آینده انتظار می رود این رسانه در کارکرد خود از تلویزیون پیشی بگیرد

.همچنین داده هاي تجربی نشـان مـی دهند کارکرد اینترنت در حوزه درگیرسازي یا مشارکت مدنی و سیاسی در برخی از کشورهاي دموکراتیک و پیشرفته صنعتی از جمله ایالات متحده آمریکا، انگلیس و کانادا تاحدودي قابل توجه بوده است.

 تبلیغات سیاسی در اینترنت نیز مانند رسانه هاي جمعی دیگر از شیوه هاي خاص خود برخوردار است، با این تفاوت که در فضاي مجازي به دلیل مزیت تعاملی بودن آن در کنار ارائه نظرات، با بازخورد ایده ها و افکار نیز مواجه هستیم.

 این مزیت، از نگاه روان شناسان اصلاح و رشد ایده ها و نظرات را به همراه خود دارد. البته در کشور ما تعاملی بودن اینترنت و غیر دولتی بودن آن ازیک طرف می تواند شکاف دسترسی به منابع اطلاعاتی را براي کاربران معمولی کاهش دهد و از طرف دیگر نیز با توجه به دولتی بودن رسانه هایی مثل رادیو و تلویزیون و همچنین توقیف هاي مکرر مطبوعات غیر دولتی، شکاف دسترسی به رسانه هاي جمعی را بـراي نامزدهـاي انتخاباتی کم کند.

به همین دلیل شبکه هاي اینترنتی براي رسیدن به مقاصد سیاسی بسیار حائز اهمیت اند. با توجه به این شرایط، اکنون مسئله اصلی این است که تبلیغات نامزدهاي انتخاباتی در فضاي مجازي اینترنت چه نقشی در افزایش شناخت، تغییرنگـرش و در نهایت تغییر رفتار کاربران )رأي دادن(دارد؟!

فضاي مجازي، میزبان تب تند انتخابات

ظهوروگسترش ارتباطات الکترونیک وبه تبع آن کاربرد شبکه های اجتماعی،تعامل های اجتماعی را دچارتحول شگرفی نموده است. این شبکه هابه عنوان فراهم کننده راه جدیدی برای برقراری ارتباط و به اشتراک گذاری محتوا دراینترنت موردتوجه قرار گرفته اند و امروزه، صدها میلیون نفر از کاربران اینترنت در شبکه های مختلف اجتماعی عضویت دارند.

درنتیجۀ چنین تحول ها، این فضاي شبکه اي تاحد زیادی تعامل های افراد و تعامل های گفتمانی را شکل وسمت وسو داده است.

درهمین ارتباط، انقلاب اطلاعات در دنیاي مجازي به طور فزاینده اي نقش جنبش هاي اجتماعی شبکه ای افراد را گسترش داده و دیگراین کنشگران غیردولتی هستند که به عنوان طبقه جدید برخط -آنلاین- و با گفتمانی نو، چالشی جدید را براي جوامع سنتی ایجاد کرده اند. لذا نقش شبکه ها ی اجتماعی را نمیتوان در شکل دهی به افکار عمومی و درنتیجه تحول های سیاسی جهان نادیده گرفت.

 باتوجه به این واقعیت که شبکه های اجتماعی درسالهای اخیر موجب تحولهای اساسی سیاسی واجتماعی درگوشه وکنار جهان شده اند، درایران نیز، استفاده ازفضای مجازی به طور اعم وبه خصوص شبکه های اجتماعی به طور چشمگیری توسط مردم، احزاب وگروههای مختلف قبل و بعدازانتخابات برگزارشده طی سالهای گذشته افزایش یافته است و به نظر می رسد که استفاده از شبکه های اجتماعی تبدیل به معیار جدیدی برای تأثیرگذاری بر انتخابات در ایران و نیز فضای سیاسی کشور شده باشد.

بهره گیري از فضاي مجازي براي پیشبرد اهداف کاندیداهاي انتخاباتی، سالیان سال اسـت کـه از سـوي برنامـه ریزان پیکارهاي تبلیغاتی در کشورهاي مهم دنیا دنبال می شود.

به گفته تحلیلگران، یکی از بی نظیرترین بخشهاي مبـارزات انتخابـاتی، پذیرش و درك توانایی سایتها و شبکه هاي اجتماعی و اعتقاد به این شبکه ها ست.

در واقع کاندیداهای انتخاباتی با انتقال گفتمان ها به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و  تبادل‌نظر از طریق این کانال‌ها و بیان دیدگاه‌های خود با مردم، بر افکار عمومی به خصوص قشر جوان که بیشترین مخاطبان شبکه های مجازی هستند، تاثیر گذاشته و نظر آنها را به سمت خود جلب می کند؛ یعنی با استفاده از تبلیغات در صفحات مجازی توانایی تأثیرگذاري بر رفتاردیگران را براي دستیابی به نتایج دلخواه دارند.

*تلگرام و سایر شبکه های مجازی

یکی از شبکه های اجتماعی که فعالیت بسیار جدی و گسترده ای در زمینه انتخابات در فضای مجازی داشته، تلگرام است که این شبکه اجتماعی در مدت کوتاهی توانست جایگاه ویژه ای را بین مخاطبان خود به دست بیاورد.

امروز تلگرام در دست بسیاری از مردم وجود دارد و خیلی از کارهای روزمره افراد از طریق این شبکه مجازی انجام می شود؛ البته قرار بود این شبکه فیلتر شود که در کارگروه مربوطه به سرانجام نرسید.

از این رو، با توجه به امکاناتی که تلگرام در اختیار کاربران خود قرار داده است، شاهد ایجاد کانال ها و گروه های مختلف انتخاباتی در آستانه انتخابات تاریخی هفتم اسفند 94 هستیم و هر شب مسائل مختلفی از سوی اعضای این گروه ها مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.

شاید این روزها بخش عظیمی از سپری شدن ساعات همه اقشار مردم به واسطه فضای مجازی است و چه بسا استفاده های کاملاً متفاوتی از آن نیز می شود.

در شبکه های اجتماعی گروه های متفاوتی با موضوع انتخابات تشکیل شده که کاندیداها و همچنین حامیان آنها در این گروه ها حاضر هستند که سبب به اشتراک گذاشتن نظرات درست مردمی مبنی بر انتخاب کاندیدای اصلح می شود.

براسـاس آمار به دست آمده حدود 47 میلیون ایرانی داراي تلفن همـراه هسـتند و تقریبـاً 21 میلیون نیز به اینترنت دسترسی دارند

.به علاوه 60درصد جمعیت کشور زیر30سـال سـن دارنـد و فکـر و ذکرشـان تکنولوژي است؛ از این رو هدف قرار دادن این قشر از جامعه براي پیروزي درانتخابات می تواند دستاویز مطمئنی باشد.

از همین روست که نامزدهاي انتخاباتی در ایران این روزها تلاش می کنند تـا از طریـق ابزارهـاي فراگیـر نظیـر پایگاه اشتراك ویدیویی«یوتیوب»، شبکه مجازي «فیس بوك» و «تلگرام »، آراي رأي دهنـدگان بـه ویژه قشر کلیدي جوانان را به سمت خود جذب کنند.

حضور در فضاي مجازي و اسـتفاده از آن بـراي تبلیغـات در کنـار دیگـر روش هـاي سنتی، ابزار مکملی خواهد بود که درصد جذب مخاطب را براي به دست آوردن راي اعتماد افزایش می دهد.

فضاي مجازي تبلیغات براي نامزدهاي انتخاباتی، علاوه بر فراهم آوردن شرایط مساوي تبلیغـاتی، کـاهش هزینـه هـاي ناشی از چاپ پوستر و بیلبورد، تسریع در به روزرسانی اطلاعات را به همراه دارد، ضـمن اینکـه بـه نظـر مـی رسـد در افزایش ضریب نفوذ استفاده از اینترنت در سطح جامعه نیز اثر گذار خواهد بود.

در عین حال علاوه بر مزیت هایی که فضاي مجازي در اختیار نامزدهاي انتخاباتی قرار می دهد، امکان سوءاسـتفاده و تخریب شخصیت نامزدها نیز در این فضا فراهم شده است.

به عبارتی شکل دیگري از تخریب در فضاي مجازي به وجود می آید که سوءاستفاده کنندگان می توانند با استفاده از ابزارهاي این فناوري به هـک کـردن سـایت نامزدهـا و تغییـر تصاویر و متون تبلیغاتی آنها بپردازند.

وجوداین وضعیت در فضاي مجازي نشان می دهد همواره جنبه هاي استفاده و سوءاستفاده از این محیط با یکـدیگربه طور مساوي شکل می گیرد در واقع میتوان گفت با تخریب شخصیت کاندیدهای انتخاباتی نیز می توان افکار عمومی را نسبت به انتخاب کاندیدای انتخاباتی دچار تردید کرد.

همانطور که گفته شد حضور در فضاي مجازي و اسـتفاده از آن بـراي تبلیغـات در کنـار دیگـر روشهـاي سنتی، ابزار مکملی است  که درصد جذب مخاطب را براي به دست آوردن راي اعتماد افزایش می دهد. اما از دیدگاه روان شناسی تنها با تکیه بر شبکه های اجتماعی نمی توان دست به انتخاب درست زد، بنابراین با اطلاع رسانی رسانه ها و ترغیب عموم به  مطالعه کتاب و دانستن اینکه یک نامزد انتخاباتی اصلح چه ویژگی هایی باید داشته باشد  می توان دولت را در رسیدن به اهداف والا یاری رساند.

منابع:

-    سلطانی فر ، محمد ، مقاله بررسی شیوه هاي تبلیغات سیاسی در فضاي مجازي از نظر دانشجویان ارتباطات
-    سردار نیا، خلیل اﷲ ، اینترنت، جنبش هاي اجتماعی جدید و بسیج اعتراض ها در فصلنامه پـژوهش هـاي ارتبـاطی ،سـال شانزدهم، شماره 60،زمستان 1388.
-    رسانه(فصلنامه مطالعاتی و تحقیقاتی وسایل ارتباط جمعی) ،سال ششم،شماره 1،بهار74.
-    ابراهیمی،شهروز،(1392)،رابطةشبکه های اجتماعی ومشارکت سیاسی. فصلنامه راهبرد،سال بیست ودوم،شماره 66
-    افراسیابی،محمدصادق(1392). مطالعات شبکه های اجتماعی وسبک زندگی جوانان. تهران: انتشارات سیمای شرق.
-    رحیمی،بابک.(1392)ویروس آزادی در فضای جهانی. ماهنامه اندیشه پویا، پاییز 1392 .

http://ebtekarnews.com-